 |
|
Viện trưởng Nguyễn Hữu Dũng. Ảnh: H.K. |
- Thưa ông, nguyên tắc chủ đạo của tiền lương khi Việt Nam gia nhập WTO là gì?
- Khi gia nhập WTO, Việt Nam phải đảm bảo sự bình đẳng giữa các loại hình doanh nghiệp, các chủ thể tham gia quan hệ kinh tế. Tiền lương vì thế không thể áp đặt mà theo định hướng thị trường, được hình thành trên cơ sở mức sống, quan hệ cung cầu lao động và thỏa ước lao động tập thể.
- Chính sách tiền lương hiện nay có gì mâu thuẫn với những cam kết khi Việt Nam gia nhập WTO?
- Việt Nam đang tồn tại nhiều loại hình doanh nghiệp và mỗi loại có một mức lương tối thiểu riêng. Đối với doanh nghiệp nhà nước, từ 1/10/2005 áp dụng mức thấp nhất bằng mức lương tối thiểu chung (350.000 đồng), tối đa không quá 1.050.000 đồng một tháng. Đối với doanh nghiệp tư nhân, không được trả thấp hơn mức lương tối thiểu chung 350.000 đồng một tháng. Đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, mức thấp nhất là 710.000 đồng, cao nhất là 870.000 đồng.
Việc duy trì 3 mức lương tối thiểu giữa 3 loại hình doanh nghiệp là thể hiện sự phân biệt đối xử. Ngoài ra, việc khống chế mức lương trong doanh nghiệp nhà nước, quy định về thang bang lương là thể hiện sự bảo hộ của nhà nước và điều này là không phù hợp khi Việt Nam tham gia WTO.
Tuy nhiên, chúng ta đang cải cách tiền lương theo hướng giảm dần các yếu tố can thiệp của Nhà nước và tăng cường sự tự chủ của các doanh nghiệp trong việc trả lương.
- Tăng lương sẽ tạo ra sức ép cho ngân sách nhà nước. Vì hiện nay lương tối thiểu và trợ cấp xã hội đang gắn liền với nhau. Ông nhìn nhận thế nào về mối quan hệ này?
- Đúng là lương tối thiểu ở Việt Nam có quá nhiều ràng buộc với hệ thống an sinh. Nếu như ở các nước, lương tối thiểu gắn với yếu tố lạm phát, thường được điều chỉnh kịp thời dựa trên những thay đổi về chỉ số giá sinh hoạt, thì ở Việt Nam, lương tối thiểu còn là cơ sở để điều chỉnh lương hưu, trợ cấp, bảo hiểm xã hội, trợ cấp thôi việc… Vì thế, cứ tăng lương tối thiểu tất yếu phải tăng lương hưu, tạo thêm gánh nặng cho ngân sách nhà nước.
- Như ông đã nói, vướng mắc lớn nhất về chính sách tiền lương chính là ở doanh nghiệp nhà nước. Vậy theo ông, làm thế nào để giải quyết?
- Thứ nhất là Bộ luật lao động phải sửa khá nhiều điểm về các mô hình hợp đồng lao động, bảo hiểm xã hội, chính sách làm thêm giờ..., làm sao không có sự phân biệt đối xử giữa doanh nghiệp trong và ngoài nước. Thứ hai và cũng quan trọng nhất là lao động trong doanh nghiệp nhà nước phải tham gia thị trường lao động, chứ như hiện nay vẫn là viên chức. Tiến tới, chúng ta sẽ phải hình thành thị trường nhân lực quản lý, giám đốc cũng phải ký hợp đồng.
Hồng Khánh