Dữ liệu từ Hiệp hội lương thực Việt Nam (VFA) cho thấy chốt phiên ngày 30/5, giá gạo 5% tấm của Việt Nam tiếp tục giảm 4 USD so với phiên trước đó xuống 574 USD một tấn - thấp nhất trong top 6 nước xuất khẩu hàng đầu thế giới.
Theo số liệu từ Seasia Stats - trang thống kê về các nước Đông Nam Á - năm 2023, Ấn Độ, Thái Lan, Việt Nam, Pakistan, Mỹ, Trung Quốc là những quốc gia xuất khẩu gạo top đầu thế giới.
Hiện, mỗi tấn gạo Việt thấp hơn hàng trăm USD so với gạo Mỹ, 46 USD so với Thái Lan và thấp hơn 19 USD so với hàng Pakistan, Myanmar.
Trong đợt đấu thầu gạo cung ứng cho Cơ quan Hậu cần Nhà nước Indonesia (Perum Bulog) Công ty cổ phần Tập đoàn Lộc Trời (LTG) đã trúng thầu 100.000 tấn gạo trên tổng số 300.000 tấn. Công ty Lộc Trời trúng thầu với mức giá 563 USD một tấn, thấp hơn 16 USD so với giá chào ban đầu 579 USD.
Ngoài Lộc Trời, các doanh nghiệp xuất khẩu khác cũng cho biết giá gạo xuất khẩu đang có xu hướng giảm không chỉ ở Việt Nam mà nhiều quốc gia trên thế giới. Thậm chí, gạo có thể còn giảm thêm nếu Ấn Độ mở cửa xuất khẩu trở lại.
Gạo được đưa lên tàu để xuất khẩu. Ảnh: Lộc Trời
Nói với VnExpress, ông Đinh Ngọc Tâm, Phó tổng giám đốc Công ty TNHH Cỏ May cho rằng lượng hàng tồn kho gạo trong doanh nghiệp còn lớn nên đẩy giá đi xuống. Ngoài ra, theo ông Tâm, giá gạo còn tùy thuộc vào cung cầu. Theo dự báo của USDA (Bộ nông nghiệp Mỹ), nguồn cung lúa gạo trên toàn cầu có xu hướng tăng nên sẽ tác động lên giá lúa gạo xuất khẩu.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Việt Anh - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Lương thực Phương Đông (ORICO) cho rằng nguồn cung hàng Việt khá dồi dào. Thêm vào đó, giá gạo xuất khẩu đang điều chỉnh sau một thời gian dài tăng cao.
Ngoài ra, đầu vụ hè thu năm nay gặp mưa nên chất lượng giảm, nhiều khách hàng đang chờ chứ chưa mua lại nên giá quay đầu đi xuống.
Dẫu vậy, theo các doanh nghiệp, giá giảm chỉ là tạm thời. Sắp tới, khi nhu cầu từ các thị trường chính tăng, chất lượng cải thiện trở lại giá sẽ quay đầu đi lên.
Nhận xét thêm về mức giá xuất khẩu hiện nay, các doanh nghiệp cho rằng mức này đang phản ánh đúng nhu cầu thị trường. Khi chi phí đầu vào hạ nhiệt, giá gạo cũng sẽ tự động điều chỉnh.
Riêng với đợt đấu thầu gạo gần đây của Bulog, Lộc Trời đã bỏ giá thấp hơn so với giá ban đầu chào bán, theo các doanh nghiệp là chuyện bình thường.
Ông Việt Anh cho rằng không doanh nghiệp nào muốn bán gạo giá thấp, còn cơ quan đấu thầu cần chọn được giá thấp nhất từ thị trường. Do đó, trường hợp của Lộc Trời là "thuận mua vừa bán". Nếu doanh nghiệp Việt không bán thì hợp đồng sẽ thuộc về đối thủ đến từ nhiều nước khác nhau.
"Với nền kinh tế thị trường, câu chuyện bỏ thầu, hay bán giá gạo xuất khẩu ở mức nào là bài toán kinh doanh của doanh nghiệp nên không thể nói ảnh hưởng chung đến ngành lúa gạo", ông Việt Anh nói.
Ngoài ra, mùa vụ Thái và các nước cũng khác với Việt Nam nên giá gạo mỗi quốc gia sẽ khác nhau, giá bán ra tùy thuộc vào từng thị trường. Có lúc hàng Việt cao hơn hàng Thái, Pakistan và ngược lại.
Ông Tâm cho rằng doanh nghiệp phải tự tính toán giá mua, giá bán. Nếu bỏ thầu giá gạo thấp quá mà không có căn cứ để đảm bảo lợi ích các bên thì cũng không thể thu mua được gạo từ nông dân và thương lái.
Tuy nhiên, đứng từ khía cạnh khác, theo ông với những doanh nghiệp có tầm ảnh hưởng nên suy xét kỹ càng để tránh ảnh hưởng tới thị trường và vi phạm các quy định về Luật cạnh tranh.
Mới đây, Bộ Công Thương cũng vừa gửi công văn hỏa tốc về việc xuất khẩu gạo vào Indonesia. Bộ này chỉ đạo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) triển khai và xác minh một số nội dung liên quan đến giá gạo xuất khẩu. Ngoài ra, Bộ cho rằng hành vi xuất khẩu gạo giá thấp có thể vi phạm pháp luật về cạnh tranh. Theo Bộ này, Indonesia là thị trường xuất khẩu truyền thống và trọng điểm của Việt Nam nên có những biện pháp bảo vệ thị trường và hiệu quả xuất khẩu.
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, trong 5 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 3,6 triệu tấn, kim ngạch 2,3 tỷ USD, tăng 11% về lượng và tăng 34,8% về giá trị. Hiện nhu cầu gạo trên thị trường thế giới vẫn duy trì ở mức cao, tạo cơ hội cho gạo Việt Nam.
Cục Trồng trọt khẳng định nguồn cung lúa gạo Việt Nam đang ổn định. Tại các tỉnh phía Nam, vụ đông xuân đã thu hoạch xong và cho năng suất tốt. Vụ hè thu các tỉnh đang xuống giống. Riêng Đồng bằng sông Cửu Long xuống giống khoảng 1,2 triệu ha, sản lượng ước khoảng 0,5 triệu tấn thóc.
Thi Hà