Là người Hà Nội gốc, với NSƯT Chiều Xuân, dịp Tết, bữa cơm ngày đầu năm mang một ý nghĩa thiêng liêng. Theo truyền thống, hàng năm, vào ngày mùng một Tết, gia đình chị khai bếp, kỳ công chuẩn bị cơm với những món ăn đặc trưng của người Bắc rồi mời cả nhà thông gia đến dùng.
Nghệ sĩ quan niệm, bếp nhà là nơi gắn kết tình thân, nuôi dưỡng nhân tâm, khởi ngàn tài lộc. Nơi đây cũng lưu giữ những kỷ niệm của gia đình. Chị nhớ lời ông bà dặn, nghi thức khai bếp đầu năm mang ý nghĩa cầu mong những điều tốt đẹp trong năm tới.
rong gia đình, nghệ sĩ Chiều Xuân là người thực hiện tập tục khai bếp.
Cũng giống như Chiều Xuân, Tết của gia đình NSƯT Chí Trung là không khí ấm cúng khi cả nhà quây quần bên mâm cơn tân niên với những món ăn truyền thống như măng, hành ngâm, bóng xào, thịt gà... Mâm cơm gia đình chuẩn bị khi tiến hành hoạt động khai bếp. Đây cũng là khoảnh khắc các thành viên tạm gác đi những bộn bề cuộc sống, cùng nhau nấu nướng, chia sẻ câu chuyện vui vẻ.
Nghệ sĩ hài chia sẻ, bản thân nghiên cứu phong thủy, ông biết, khai bếp là hoạt động hội tụ đủ ngũ hành. Trong đó, hành Kim thể hiện qua các vật dụng để nấu bằng kim loại như nồi, chảo, xoong đều có hình tròn tượng trưng cho một năm trọn vẹn. Hành Mộc chính là đôi đũa, một đầu tròn một đầu vuông tượng trưng cho âm dương hòa hợp. Hành Hỏa biểu tượng là bếp, đại diện cho năng lượng, sức khỏe dồi dào. Hành Thổ ý chỉ người khai bếp.
Gia đình NSƯT Chí Trung tiến hành khai bếp vào ngày đầu năm, các thành viên trong gia đình sẽ cùng nhau chuẩn bị cơm.
Ngày xưa, một số người dân ở miền núi phía Bắc quan niệm, trong ngày mùng một Tết, bếp lúc nào cũng đỏ rửa, dù không nấu nướng gì. Điều đó mang ý nghĩa cầu mong năm mới hanh thông, làm ăn suôn sẻ.
Chia sẻ việc đón Tết của gia đình, NSƯT Thành Lộc xúc động khi kể về giây phút các thành viên cùng dùng mâm cơm với các món ăn truyền thống như nồi thịt kho, tô canh khổ qua... "Nhà tôi có truyền thống tự đơm cơm chứ không được đưa chén cho người khác đơm giùm, nồi cơm thường cố tình để thật xa bàn ăn để ai cũng phải tự động đi lấy", anh cho biết.
Không chỉ các diễn viên miền Bắc, các nghệ sĩ phương Nam cũng xem trọng hoạt động khai bếp dịp đầu xuân. NSƯT Thành Lộc cho biết: "Khi đọc các tài liệu, tôi biết rằng một gian bếp bài trí hợp phong thủy sẽ thắp lửa tài lộc cho cả gia đình. Vào ngày đầu năm, ông bà mình luôn dặn con cháu giữ cho bếp ấm bằng việc khai bếp đầu xuân, để cầu mong tài lộc".
NSƯT Thành Lộc chia sẻ, ông bà luôn dặn con cháu giữ cho bếp ấm bằng việc khai bếp đầu xuân, để cầu mong tài lộc.
Thanh Thủy, đồng nghiệp trong chương trình Ngày xửa ngày xưa của Thành Lộc bày tỏ: "Ngày Tết, phải khai bếp, để bếp ấm, nhà an thì giàu sang mới đến", chị cho biết.
Vào ngày đầu năm mới, các thành viên trong gia đình chị ăn mặc đẹp, quây quần để khai bếp. Đầu tiên, nghệ sĩ bật bếp, chỉnh độ lửa ở mức vừa phải, ngụ ý mong muốn nếp nhà luôn êm ấm, thuận hòa. Sau đó, chị rót dầu đều, ngập chảo, tượng trưng cho năm mới sung túc đầy ắp. Kế đến, Thanh Thủy lắc nhẹ chảo để dầu lan tỏa đều với mong muốn tài lộc tràn ngập trong năm tới. Cuối cùng, chị dùng đôi đũa gỗ để xào, nấu món ăn.
"Thật ra tài lộc không đâu xa mà nảy mầm trong gia đình mình, do chính mình vun đắp, tích lũy mà thành. Gia đình tôi luôn giữ gìn nét đẹp của các tập tục truyền thống, cứ đúng sáng mùng một là cả nhà cùng nhau khai bếp đầu năm, sau đó mọi người mới tự do đi chơi, đi chùa, chúc Tết...", nghệ sĩ Thanh Thủy cho biết.
Hàng năm, gia đình diễn viên Thanh Thủy khai bếp để cầu mong tài lộc, gia đình sung túc.
Lý giải về tập tục trên, tiến sĩ Lê Xuân Phương, chuyên gia phong thủy cho biết, khai bếp được hình thành trên tập tục giữ lửa của người Việt. Dưới một góc nhìn khác, hoạt động có nguồn gốc từ thuyết Âm dương ngũ hành.
Xa xưa, hoạt động khai bếp đơn giản là hâm nồi thịt khó, đun ấm nước sôi để pha trà... Ngày nay, gia đình nên linh hoạt, thực hiện thủ tục đơn giản. Không nhất thiết gia chủ tiến hành hoạt động vào ngày mùng một.
Tùy điều kiện, gia chủ có thể chọn một ngày thuận tiện nhất trong 15 ngày đầu tiên của năm mới. Tuy nhiên, người xưa quan niệm, ngày Tết thường kỵ để bếp nguội lạnh nên hoạt động nên tiến hành sớm.
Trong buổi khai bếp, gia chủ cố gắng nấu món ăn trọn vẹn, không khê khét, hay sượng sống. Khi chuẩn bị tiến hành hoạt động, gia đình nên chuẩn bị trước nguyên liệu, tránh việc đã mở bếp lên mà chưa có gì nấu.
Ngọc Thi