Chị Hồ Thị Hồng, xã Quỳnh Thạch, Quỳnh Lưu, Nghệ An, từng một lần “đứt gánh” hôn nhân, có con riêng. 13 năm trước, cảm mến anh Nguyễn Sỹ Thuật (42 tuổi) có hiếu chăm sóc cha già nằm liệt giường dù cao chỉ một mét, mặc nhiều người ngăn cản, chị vẫn nên duyên vợ chồng.
"Cũng vì thân hình tý hon mà có lần anh Thuật đi cấy lúa, bị lún xuống hố đất trũng lút nửa người phải nhờ kéo lên. Anh xin làm thuê thì không ai nhận vì bị cho rằng không làm được việc”, chị Hồng kể.

Chị Hồng chăm sóc con gái út 3 tuổi bị bại não. Ảnh: Nguyễn Hải.
Một năm sau, vợ chồng chị Hồng đón con gái đầu lòng Nguyễn Thị Nhung. Lúc mới sinh, bé gái phát triển bình thường. Hai năm sau, vợ chồng chị mới biết con không phát triển chiều cao và cân nặng như trẻ bình thường.
Đưa con đi bệnh viện thăm khám, vợ chồng chị được trả lời nguyên nhân do gene di truyền. Vợ chồng chị có bốn con gái thì ba em cao chưa đầy một mét. Con gái út (3 tuổi) mắc bệnh bại não, hở van tim, không phát triển chiều cao, chỉ có con gái thứ hai là lành lặn. Anh Thuật như gục ngã, rơi vào bế tắc.

Nguyễn Thị Nhung bật khóc khi kể về bản thân. Ảnh: Nguyễn Hải.
Sau nhiều năm đi lang thang bán tăm kiếm tiền phụ vợ nuôi các con nhưng không cải thiện được cuộc sống, gần đây anh Thuật được một người thân sống ở miền Nam nhận vào phụ giúp việc gia đình.
“Nhiều hôm thấy chồng và các con thiệt thòi, tôi chỉ biết khóc, ước mình có thể san sẻ một phần chiều cao”, người phụ nữ nước da đen sạm nói.
Ngồi bên mẹ, con gái đầu Nguyễn Thị Nhung (lớp 7) tâm sự rằng luôn tự ti. “Em lo thân hình của mình như vậy thì sau này sẽ khó tìm được việc làm. Em rất buồn vì hàng ngày không phụ mẹ việc cày cấy...”, Nhung rưng rưng nước mắt nói.
Là con gái thứ ba, em Nguyễn Thị Hòa (8 tuổi) nhưng cao chỉ khoảng 70 cm, trí nhớ kém nên chỉ đi học hòa nhập. Hàng ngày, Hòa được chị gái chở tới trường rồi cuối buổi lại đón về.

Hai chị em Nhung và Hòa. Ảnh: Nguyễn Hải.
Ông Nguyễn Sỹ Lực, Phó chủ tịch UBND xã Quỳnh Thạch cho hay, gia đình anh Nguyễn Sỹ Thuật là hộ nghèo, mỗi dịp lễ Tết chính quyền cũng thăm hỏi động viên gia đình nhưng số tiền không được là bao. Gia đình anh Thuật là trường hợp đặc biệt ở địa phương bị chứng chiều cao hạn chế.
Uớc tính trẻ ra đời có chiều cao 50 cm, sẽ tăng 25 cm ở năm đầu, 7,5-6,5 cm trong năm thứ hai và 5,5 cm/năm trong các năm sau đó cho tới tuổi dậy thì. Đối với người lùn thì sự tăng trưởng này chậm hay dừng lại.
Nguyên nhân lùn có thể do tạng, di truyền, do các bệnh nội tiết, rối loạn về chuyển hóa, về nhiễm sắc thể, về sụn, xương và một số bệnh mạn tính khác.