Lương Văn Chánh sinh khoảng thập niên 40 của thế kỷ 16, quê Thanh Hóa. Ông làm quan thời nhà Lê Trung Hưng, tới chức "Đô chỉ huy sứ", tước "Phù Nghĩa Hầu".
Theo trang tin Trường THPT chuyên Lương Văn Chánh (Phú Yên), năm 1558, Lương Văn Chánh theo Nguyễn Hoàng vào Thuận Hóa, có nhiều công lao giúp chúa Nguyễn mở mang vùng Thuận Quảng.
Năm 1578, chúa Nguyễn Hoàng cử Lương Văn Chánh đem quân vào ổn định vùng đất từ đèo Cù Mông đến đèo Cả. Do lập công lớn nên Lương Văn Chánh được đặc tiến "Phụ Quốc Thượng Tướng Quân" và được giao điều hành huyện Tuy Viễn, trấn An Biên (nay thuộc tỉnh Bình Định).
Đền thờ Lương Văn Chánh ở Phú Yên. Ảnh: phuyentourism.gov.vn
Năm 1597, Lương Văn Chánh được chúa Nguyễn Hoàng giao nhiệm vụ đưa dân vào khai khẩn các xứ Cù Mông, Bà Đài (Xuân Đài), Bà Diễn (Đà Diễn), Bà Nông (Đà Nông), là cơ sở để lập phủ Phú Yên vào năm 1611 gồm hai huyện Đồng Xuân và Tuy Hòa.
Ngày 19/9 /1611 (năm Tân Hợi), Lương Văn Chánh qua đời. Các chúa Nguyễn và các vua nhà Nguyễn đều ban sắc gia phong Lương Văn Chánh đến "Thượng Đẳng Thần". Nhân dân Phú Yên tôn Lương Văn Chánh là "Thành Hoàng" để đời đời tưởng nhớ người có công lao to lớn đối với vùng đất Phú Yên.
Khu mộ và đền thờ Lương Văn Chánh được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia. Tên ông được đặt cho ngôi trường chuyên duy nhất tỉnh.