'Gần nửa người Việt ở thành phố bị mỡ máu cao'

Thông tin được PGS.TS Nguyễn Thị Xuyên, Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam nêu tại Hội thảo khoa học "Báo động thực trạng thừa cholesterol - Hệ lụy và giải pháp" ngày 25/8 do Tổng hội Y học Việt Nam và Viện Y học ứng dụng Việt Nam (VIAM) tổ chức.

Tiến sĩ Xuyên dẫn chứng số liệu từ nghiên cứu Gánh nặng bệnh tật toàn cầu vào năm 2019, tình trạng rối loạn lipid máu (mỡ máu cao) gây ra gần 4,4 triệu ca tử vong, tương đương 7,78% số ca tử vong trên toàn cầu. Đáng lo ngại hơn, Việt Nam có đến gần 50% người trưởng thành sống tại thành thị bị mỡ máu cao.

Ngoài ra, một nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, tỷ lệ người mắc mỡ máu cao ở Việt Nam tăng nhanh nhất ở độ tuổi 35 - 44. Viện Dinh dưỡng Quốc gia cũng thống kê trong năm 2016, hơn 29% người Việt trưởng thành bị rối loạn mỡ máu, tỷ lệ dân thành thị chiếm tới 44,3%. Điều này cho thấy số người gặp vấn đề về mỡ máu không có dấu hiệu giảm, ngược lại dần cao hơn.

Cholesterol là một thành phần của lipid máu, có vai trò quan trọng trong hoạt động của tế bào sợi thần kinh và sản xuất hormone, giúp cho cơ thể hoạt động bình thường và khoẻ mạnh. Cholesterol có 2 loại chính là LDL (cholesterol xấu) và HDL (cholesterol tốt). Do đó, cholesterol xấu hay chất béo trung tính (triglycerides) gia tăng là nguyên nhân dẫn đến mỡ máu cao.

Theo đó, mỡ máu cao gây ra những hậu quả nghiêm trọng như xơ vữa động mạch, gây hẹp, tắc mạch máu đến tim và não. Các chuyên gia tại hội thảo cũng đề cập đến nhiều quan niệm sai lầm của người Việt trong ngừa bệnh mỡ máu như loại bỏ hoàn toàn chất béo ra khỏi khẩu phần ăn. Theo TS. BS Trương Hồng Sơn – Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, chất béo là nhóm chất thiết yếu cần bổ sung mỗi ngày, với hàm lượng hợp lý. Nhiều chế độ ăn tốt cho sức khỏe trên thế giới cũng nhấn mạnh việc không cần thiết phải kiêng sử dụng chất béo hoàn toàn.

"Chúng ta nên hạn chế sử dụng nguồn chất béo từ phủ tạng động vật, mỡ động vật, thức ăn nhanh, đồ đóng hộp... Đồng thời, cần tăng cường bổ sung nguồn chất béo có lợi trong các loại cá biển sâu (cá hồi, cá trích...), quả bơ, ô liu, các loại dầu thực vật (gạo lứt, đậu nành, hướng dương...). Chúng ta cũng nên ưu tiên sử dụng các loại dầu ăn có chứa dưỡng chất Gamma-Oryzanol và Phytosterol vì có khả năng giảm hấp thụ cholesterol từ thực phẩm", TS. BS Trương Hồng Sơn khuyến cáo.

Lý giải về việc những người bị mỡ máu cao tập trung chủ yếu ở thành thị, bác sĩ Sơn cho biết đây là khu vực tập trung phát triển kinh tế, người sống ở thành thị dành nhiều thời gian cho công việc nên có lối sống "công nghiệp". Họ thường sử dụng đồ ăn nhanh, không có hoặc ít dành thời gian tập luyện, vận động...

Thực đơn chuẩn LIGHT dành cho người bị mỡ máu cao phải dựa trên 5 nguyên tắc: L - Lựa chọn chất béo có lợi; I - Ít tiêu thụ da mỡ, nội tạng động vật; G - Giảm muối khi nấu nướng; H - Hạn chế rượu, bia; T - Tăng cường rau xanh, ngũ cốc. Ngoài ra, các bác sĩ còn khuyến nghị lượng chất béo nên chiếm từ 15-20% năng lượng cung cấp một ngày với người trưởng thành; tỷ lệ mỡ với trẻ em là 70:30, người trưởng thành là 50:50 và người cao tuổi là 30:70.

Ngoài chế độ dinh dưỡng lành mạnh để ngừa tình trạng thừa cholesterol, theo các chuyên gia, chúng ta cần tăng cường các hoạt động thể chất như tập thể dục thường xuyên (đi bộ, đạp xe, bơi lội...), không hút thuốc, hạn chế rượu bia, duy trì cân nặng hợp lý. Nồng độ cholesterol máu cao thường không biểu hiện triệu chứng, do đó, nên kiểm tra định kỳ, ít nhất 6 tháng 1 lần.

Thanh Thư