Anastasia Vlasova, 18 tuổi sống tại Virginia (Mỹ), phải đi trị liệu tâm lý do mắc chứng rối loạn ăn uống vì dành quá nhiều thời gian trên Instagram. Kể từ khi biết đến Instagram năm 13 tuổi, cô đã hình thành thói quen truy cập mạng xã hội này mỗi ngày, bị cuốn theo những hình ảnh về cuộc sống và thân hình hoàn hảo được đăng tại đây.
"Khi vào Instagram, tôi chỉ thấy những cơ thể săn chắc, người có cơ bụng hoàn hảo và những phụ nữ tập thể dục với cường độ cao", Anastasia chia sẻ.
Người dùng Instagram có xu hướng quan tâm đến ngoại hình và thường bị ám ảnh, thậm chí rối loạn lo âu. Ảnh: Wall Street Journal
Wall Street Journal dẫn báo cáo nội bộ từ Instagram rằng 1/3 người dùng là nữ ở tuổi vị thành niên cảm thấy tự ti vì cơ thể hơn sau khi sử dụng mạng xã hội này. Nhiều cô gái tuổi teen nói Instagram khiến họ bị rối loạn lo âu và trầm cảm. Một báo cáo khác cũng cho thấy trong số những thanh thiếu niên có suy nghĩ tự tử, có 13% người dùng Anh và 6% người dùng Mỹ cho rằng Instagram là nguyên nhân chính.
Bộ phận nghiên cứu của Instagram thuộc sở hữu của Facebook. Trong ba năm qua, các số liệu và bài báo cáo đều chỉ ra mạng xã hội chia sẻ ảnh này gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều người dùng trẻ, đặc biệt là các cô gái trẻ.
Không chỉ tác động đến tinh thần của nữ giới, Instagram cũng khiến nhiều nam giới tuổi teen gặp vấn đề. Trong nghiên cứu về sức khỏe tâm lý năm 2019, chuyên gia của Facebook nhận thấy có 14% thanh niên tại Mỹ cho biết Instagram khiến họ tự ti về bản thân.
Instagram có lượng người dùng trẻ cao và vẫn đang mở rộng hàng năm. Đây là yếu tố quan trọng đem lại doanh thu hơn 100 tỷ USD cho mạng xã hội này. Theo thống kê, khoảng 22 triệu thanh thiếu niên truy cập Instagram ở Mỹ mỗi ngày, trong khi con số này trên Facebook chỉ là 5 triệu.
Trước công chúng, Facebook luôn tìm cách nói giảm về tác động tiêu cực của Instagram đối với thanh thiếu niên và không công khai nghiên cứu nội bộ khi được yêu cầu. "Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng mạng xã hội để kết nối đem lại lợi ích tích cực cho sức khỏe tinh thần", Mark Zuckerberg, CEO Facebook, trả lời trong phiên điều trần trước quốc hội Mỹ hồi tháng 3.
Tuy nhiên, trong cuộc phỏng vấn vào tháng 5, người đứng đầu Instagram Adam Mosseri thừa nhận tác động của Instagram đối với hạnh phúc của thanh thiếu niên khá nhỏ. "Chúng tôi đã và đang cố gắng để có thể nhận thức trách nhiệm của mình nhiều hơn", Mosseri chia sẻ. Dù một số tính năng của Instagram có tác động xấu và không dễ giải quyết, ông cho rằng mạng xã hội này cũng đem lại nhiều điều tốt đẹp.
Theo Wall Street Journal, các báo cáo gián tiếp chỉ ra Facebook hoàn toàn biết rõ sản phẩm của họ đem lại thành công về mặt kinh doanh nhưng thường xuyên gây ra hậu quả xấu. Trong khi đó, tài liệu nội bộ cho thấy Facebook không mấy nỗ lực trong việc giải quyết những vấn đề này hay công khai chúng.
Trong báo cáo gần nhất, các nhà nghiên cứu kết luận một số vấn đề chỉ xảy ra trên Instagram, không phải mạng xã hội nói chung. Trong khi TikTok tập trung vào biểu diễn, Snapchat có nhiều filter, thì Instagram gây chú ý về mặt hình thể và lối sống nhiều hơn. Nơi đó, mọi người có xu hướng so sánh bản thân với những người trông có vẻ hấp dẫn, giàu có, thành công.
Người dùng Instagram có khuynh hướng chỉ chia sẻ những khoảnh khắc đẹp nhất nên nhiều thanh thiếu niên bị áp lực phải có vẻ ngoài hoàn hảo, dẫn đến những vấn đề như rối loạn ăn uống, tự ti và trầm cảm. Những nghiên cứu này đã được báo cáo và thuyết trình trước ban lãnh đạo của Facebook, trong đó có Mark Zuckerberg.
Tuy nhiên, trong cuộc điều trần trước Quốc hội vào tháng 3, khi bị chỉ trích về dự định tạo ra một ứng dụng như Instagram cho trẻ em dưới 13 tuổi, Zuckerberg vẫn bảo vệ công ty.
Một số nhân viên nghiên cứu tại Instagram cho biết rất khó để các đồng nghiệp khác hiểu được sự nghiêm trọng của vấn đề. "Chúng tôi thậm chí là vật cản đối với tiền thưởng của họ", một người nói. Thay vì tham khảo dữ liệu nội bộ cho thấy tác động tiêu cực của Instagram, các giám đốc điều hành Facebook thường viện dẫn nghiên cứu từ Oxford rằng tương quan giữa dùng mạng xã hội và chứng trầm cảm rất thấp. Tuy nhiên, lượng thời gian dùng mạng xã hội trên thực tế rất khác với lượng thời gian người dùng nói, dẫn đến nghiên cứu sử dụng dữ liệu tự báo cáo có thể không chính xác.
Trưởng nhóm nghiên cứu tại Oxford, Andrew Przybylski, cho biết Facebook không chia sẻ cởi mở về dữ liệu và nghiên cứu nội bộ, khiến họ khó điều tra trung lập và độc lập. "Mọi người cho rằng Instagram là chất gây nghiện. Nhưng chúng tôi không thể nghiên cứu thành phần hoạt chất của nó", Przybylski nói.
Mỹ Quyên (theo WSJ)