Từ ngày 10 đến 18/10, Ủy ban châu Âu thanh tra thực tế lần thứ tư về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) tại Việt Nam. Hai tỉnh được lựa chọn kiểm tra gồm Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Định.
Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết sau 8 ngày làm việc, EC đánh giá cao nỗ lực chống khai thác IUU của Việt Nam và chuyển biến tích cực từ "nghề cá nhân dân sang nghề cá có trách nhiệm".
Tuy nhiên, vấn đề mấu chốt là kết quả thực tế tại địa phương còn hạn chế. EC cho rằng việc theo dõi, kiểm soát, giám sát hoạt động tàu cá, xử phạt vi phạm khai thác IUU, chế tài xử lý đối với doanh nghiệp gian lận chưa nghiêm.
Tàu đánh bắt cá ngừ đại dương cập cảng Hòn Rớ, TP Nha Trang đầu năm 2023. Ảnh: Bùi Toàn
EC đề nghị Việt Nam không để tàu cá khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; không để tàu mất kết nối thiết bị giám sát hành trình 10 ngày; không để tàu "3 không" (không đăng kiểm, không đăng ký, không giấy phép); lưu ý tỷ lệ xử phạt tàu cá vi phạm còn rất thấp. Theo thống kê, cả nước hiện có hơn 16.000 tàu cá "3 không".
Đoàn công tác của EC khuyến nghị Việt Nam xử lý nghiêm trách nhiệm của tổ chức, cá nhân tại địa phương không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao; thực hiện nghiêm túc quy định pháp luật thủy sản, đặc biệt về thiết bị giám sát hành trình, đăng ký, cấp phép, đánh dấu tàu cá để tạo sự chuyển biến trên thực tế; kiên quyết xử phạt triệt để hành vi vi phạm khai thác IUU.
Về kết quả chính thức, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết Đoàn thanh tra phải báo cáo Tổng vụ Các vấn đề biển và thủy sản của EC, lúc đó mới có kết luận về gỡ "thẻ vàng" của Việt Nam. Do vậy, Bộ đề nghị từ nay đến lần kiểm tra tiếp theo của EC (dự kiến tháng 5-6/2024), các tỉnh thành ven biển cần có biện pháp mạnh, đồng bộ thì Việt Nam mới có khả năng gỡ "thẻ vàng".
"Chúng ta đang trên đà tích cực, nếu buông lỏng sẽ mất rất nhiều thời gian, công sức và kinh phí phục hồi IUU", ông Tiến nói.
Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm việc với đoàn kiểm tra của EC hôm 18/10. Ảnh: AG
Việt Nam bị EC cảnh cáo "thẻ vàng" vì không tuân thủ Quy định chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) năm 2017. Điều này đồng nghĩa thủy hải sản xuất khẩu sang EU sẽ bị kiểm soát 100% thay vì kiểm tra xác suất nên doanh nghiệp mất nhiều chi phí phát sinh hơn.
Từ tháng 9/2022, Việt Nam mở đợt cao điểm kiểm tra, xử lý vi phạm về khai thác hải sản trái phép, không khai báo và không theo quy định.
Việt An