Gửi tác giả bài "Ở châu Âu không có chuyện vượt phải trên cao tốc nhiều làn". Bạn áp dụng điều kiện giao thông ở châu Âu để khẳng định không thể vượt phải trên đường nhiều làn của Việt Nam và bị CSGT phạt trong trường hợp này là đúng.
Tôi cho rằng ý kiến của bạn chỉ đúng trong điều kiện ở Việt Nam có cách phân làn và quy định tốc độ trên từng làn giống như ở châu Âu thôi. Ở Việt Nam hiện nay, trên đường cao tốc có phân thành nhiều làn thì đều dành một làn duy nhất ngoài cùng bên phải cho xe máy và xe thô sơ, làn này cách biệt với các làn còn lại bằng vạch liền, các làn còn lại dành cho ôtô hầu như cho phép đi cùng một tốc độ tối đa.
Như vậy, khi các xe cùng chạy trên làn đường sát với giải phân cách giữa, nếu xe nào muốn vượt không thể bắt buộc phải chờ cho tất cả các xe chạy trước dẹp sang làn tiếp theo bên phải để xe mình vượt lên theo quy định vượt bên trái được.
Trong thực tiễn giao thông, khi các xe trước chạy đúng luật về tốc độ, ví dụ tốc độ tối đa cho phép là 100 km/h, các xe này chỉ chạy với tốc độ 80, 90 hoặc 95 km/h. Trong trường hợp này, nếu muốn duy trì tốc độ 100 km/h chỉ còn cách duy nhất là ra tín hiệu xi nhan để chuyển sang các làn bên phải tiếp theo nếu trên các làn đường này còn trống phương tiện di chuyển.
Đây không phải là vượt, theo chuyển động cơ học, xe đi chậm hơn tụt lại phía sau là lẽ đương nhiên, người lái xe chạy 100 km/h đã thực hiện đúng quyền của mình được pháp luật cho phép khi anh ta vẫn chạy tiếp trên làn đường bên phải mà không trở lại ngay làn cũ để có thể gây phiền phức cho các xe chạy chậm hơn.
Theo khoản 2 và khoản 3 Điều 14 Luật GTĐB của ta thì nhà làm luật chỉ đưa ra khái niệm vượt trên một mặt đường không phân làn, trên mặt đường đó chỉ được vượt bên trái là đúng:
Điều 14. Vượt xe
“1. Xe xin vượt phải có báo hiệu bằng đèn hoặc còi; trong đô thị và khu đông dân cư từ 22 giờ đến 5 giờ chỉ được báo hiệu xin vượt bằng đèn.
2. Xe xin vượt chỉ được vượt khi không có chướng ngại vật phía trước, không có xe chạy ngược chiều trong đoạn đường định vượt, xe chạy trước không có tín hiệu vượt xe khác và đã tránh về bên phải.
3. Khi có xe xin vượt, nếu đủ điều kiện an toàn, người điều khiển phương tiện phía trước phải giảm tốc độ, đi sát về bên phải của phần đường xe chạy cho đến khi xe sau đã vượt qua, không được gây trở ngại đối với xe xin vượt…”.
Dấu hiệu “không có xe chạy ngược chiều trong đoạn đường định vượt” và “đi sát về bên phải của phần đường xe chạy” thể hiện rõ quy định về vượt nhau trên một phần đường.
Theo Điều 13, trên đường phân thành nhiều làn không có khái niệm vượt mà là “chuyển làn đường”:
“Điều 13. Sử dụng làn đường
1. Trên đường có nhiều làn đường cho xe đi cùng chiều được phân biệt bằng vạch kẻ phân làn đường, người điều khiển phương tiện phải cho xe đi trong một làn đường và chỉ được chuyển làn đường ở những nơi cho phép; khi chuyển làn đường phải có tín hiệu báo trước và phải bảo đảm an toàn.
2. Trên đường một chiều có vạch kẻ phân làn đường, xe thô sơ phải đi trên làn đường bên phải trong cùng, xe cơ giới, xe máy chuyên dùng đi trên làn đường bên trái.
3. Phương tiện tham gia giao thông đường bộ di chuyển với tốc độ thấp hơn phải đi về bên phải”.
Cụm từ “chỉ được chuyển làn đường ở những nơi cho phép; khi chuyển làn đường phải có tín hiệu báo trước và phải bảo đảm an toàn” của khoản 2 Điều này cho thấy luật không cấm chuyển làn đường bên phải. Mọi người được làm cái gì mà pháp luật không cấm. Chính khoản 3 trên đây cho thấy việc chuyển làn đường sang bên phải là bắt buộc.
Ví dụ: Xe A,B,C đang lưu thông trên cùng một làn đường cho đi tối đa 100 km/h, xe A đi đầu tiên với tốc độ 80 km/h, xe B đi thứ hai cách xe A 50 m với tốc độ 90 km/h, nếu xe C đi thứ ba với tốc độ 100 km/h cách xe B 100 m. Khi xe B nhận thấy xe C đang đi đúng tốc độ và bám sát mình hơn, thực hiện khoản 3 trên đây, xe B đi về bên phải để nhường đường cho xe C và vẫn duy trì tốc độ 90 km/h, theo chuyển động tự nhiên, xe B đi nhanh hơn và bỏ lại xe A phía sau. Trường hợp này không phải là vượt mà là chuyển làn đường hợp pháp, khi thực hiện quy định này mà bị cho là mắc lỗi vượt phải thì quá oan ức.
Vấn đề đặt ra là, luật GTĐB không có lỗi vì quy định thiếu rõ ràng. Chỉ có một thực tế rất phũ phàng là nhiều người lái xe vẫn bị xử phạt rất thậm tệ bởi những người có thẩm quyền áp dụng pháp luật có hiểu biết về quy định trên đây nhưng thiếu lương tâm (CSGT, Thanh tra giao thông).
Cho đến nay vẫn còn nhiều bài viết thể hiện nhiều quan điểm khác nhau về sự đúng, sai, thậm chí là nhầm lẫn, đánh đồng khái niệm “vượt xe” và “chuyển làn đường”. Vì vậy tôi đề nghị cơ quan quản lý cao nhất về giao thông đường bộ cần có có hướng dẫn cụ thể và tuyên truyền sâu rộng về vấn đề này để phát huy được tính năng khoa học, hiện đại của những con đường có phân làn và các phương tiện lưu thông không bị ách tắc như thời gian qua.
Nguyễn Thanh Tú