Năm 1984, Tracey Meares đang chuẩn bị trở thành thủ khoa da màu đầu tiên của trường Trung học Springfield ở bang Illinois, với thứ hạng học tập cao nhất trường. Nhưng cuối cùng, cô chỉ được vinh danh "sinh viên hàng đầu" - cùng với Heather Russell, một học sinh da trắng.
38 năm sau, cuối cùng Meares cũng là thủ khoa, sau khi được trao tặng danh hiệu này mới đây. Lễ trao tặng diễn ra sau buổi chiếu phim tài liệu No Title for Tracey (tạm dịch: Không danh hiệu nào cho Tracey) tại Trung tâm Nghệ thuật Hoogland ở Springfield. Meares hiện là giáo sư và chuyên gia pháp lý tại trường Luật Yale.
"Phản ứng đầu tiên của tôi là vô cùng hài lòng", Meares nói.
Tracey Meares (phải) ngắm nhìn huy chương và chứng nhận đặc biệt sau khi được Jennifer Gill (trái), Giám đốc học khu Springfield, trao tặng sau buổi công chiếu bộ phim tài liệu No Title for Tracey. Ảnh: Thomas J. Tumey
Jennifer Gill, Giám đốc học khu Springfield, là người trao huy chương và chứng nhận đặc biệt cho Meares. Gill đang là học sinh năm nhất tại trường khi Meares chuẩn bị tốt nghiệp.
"Một cách mà chúng tôi có thể sửa chữa là gọi cho Meares và đặt cho cô ấy cái tên mà cô ấy xứng đáng nhận được. Đó là vị trí thủ khoa", giám đốc học khu chia sẻ.
Trong thông cáo báo chí, bà cho biết việc "tôn vinh" Meares "với danh hiệu này có ý nghĩa rất nhiều".
"Chúng tôi muốn tất cả học sinh có cảm giác thân thuộc trong mọi khía cạnh của trường học và thấy có trách nhiệm đảm bảo rằng hệ thống của chúng tôi hỗ trợ học sinh phát huy hết tiềm năng của mình. Thật vinh dự khi có Meares ở đây và có đặc ân được học hỏi từ cựu sinh viên thành đạt như vậy", Gill cho hay.
Bộ phim, do Maria Ansley đạo diễn, kể câu chuyện về nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống tại Mỹ. Với Meares, sự tổn thương đó vẫn nguyên vẹn.
"Khi đối mặt với chuyện này năm 17 tuổi, tôi đã rất buồn. Tôi vẫn mang nỗi ấm ức và nỗi buồn đến tận hôm nay", Meares tâm sự.ng giả mạo hồ sơ học tập của tôi", Meares cho biết.
Khi lễ tốt nghiệp tới gần, trường Springfield đã chọn thay đổi truyền thống đặt tên thủ khoa và á khoa, thay vào đó chọn "học sinh hàng đầu". Các danh hiệu thủ khoa và á khoa trở lại tám năm sau đó vào 1992.
Mặc dù thời điểm đó, sự việc này được biết đến trong cộng đồng da màu ở Springfield, nhưng ông Robert Blackwell, bố của Meares, đã chọn cách im lặng. Ông cho hay gia đình sợ rằng nếu công khai cách nhà trường phân biệt đối xử với Meares, hai cô con gái sau của họ có thể bị trả đũa.
Meares (bìa phải) chụp ảnh cùng những người bạn cũ tới xem công chiếu bộ phim về cô. Ảnh: Thomas J. Tumey
Theo ông Robert, việc không được vinh danh không thay đổi cuộc sống của họ. "Chúng tôi vẫn có những mục tiêu. Meares tiếp tục học hỏi và đạt được thành tích. Chúng tôi cũng không dành thời gian để bình luận về chuyện này", ông nói.
Năm 2021, trong một chuyến đi cuối tuần với Nicole Florence, em gái của Meares, Ansley, lúc đó là nhiếp ảnh gia của trường Y, thuộc Đại học Nam Illinois, đã nghe được câu chuyện.
"Florence kể cho chúng tôi câu chuyện về chị gái của cô ấy. Tôi đã nghĩ câu chuyện này cần được kể lại", USA Today dẫn lời đạo diễn Ansley chia sẻ.
Florence cho rằng No Title for Tracey là cơ hội để chị gái nói "sự thật của mình", nhưng với Meares, việc cô xuất hiện trong bộ phim không chỉ là về bản thân mình.
Ông Robert và vợ, bà Carolyn Blackwell, tin rằng sự phân biệt chủng tộc có hệ thống đã ảnh hưởng đến quyết định không ghi tên con gái họ thủ khoa. Tuy nhiên, ông nói rằng việc chính thức trả lại danh hiệu cho Meares là "một cử chỉ quan trọng".
"Nó giống như sự hòa giải theo một cách nào đó", ông nói.
Bình Minh (Theo The Guardian)