Trên ấn bản tháng 12/2019 của tạp chí The Atlantic, nhà tâm lý học nổi tiếng Adam Grant, Đại học Pennsylvania, Mỹ đã bày tỏ quan điểm đừng dạy trẻ thành công.
Khảo sát năm 2016 trên 10.000 phụ huynh và học sinh trung học cơ sở Mỹ cho thấy 90% bậc cha mẹ nói nuôi một đứa trẻ chu đáo là ưu tiên hàng đầu. Nhưng những đứa trẻ nói điều ngược lại, với 81% nhận định cha mẹ chúng coi trọng thành tích hơn sự chu đáo. Một nghiên cứu của Center for Creative Leadership cho thấy sự đồng cảm là yếu tố quyết định năng lực và hiệu quả tổng thể của một nhà lãnh đạo.
Grant chỉ ra "trẻ em học những gì quan trọng đối với người lớn không phải bằng cách nghe cha mẹ nói mà tự cảm nhận được".
Adam Grant là giáo sư trẻ tuổi nhất tại Đại học Pennsylvania. Bài viết mới của ông về lòng tốt quan trọng hơn thành công trong nuôi dạy trẻ đang được quan tâm. Ảnh: The Atlantic.
Sự thật thành công và lòng tốt không loại trừ lẫn nhau. Trên thực tế tập trung vào lòng tốt sẽ tạo ra thành công. "Khá nhiều bằng chúng cho thấy những đứa trẻ giúp đỡ người khác cuối cùng sẽ đạt được nhiều thành công hơn so với những đứa trẻ không", Grant nói.
Bạn có thể có được cả hai điều đó thông qua con đường đúng đắn nhắt là tạo thành công cho trẻ bằng cách dạy chúng về lòng tốt. Lấy lòng tốt làm giá trị cốt lõi.
Một số lời khuyên cho cha mẹ:
1. Ca ngợi lòng tốt thứ nhất, thành công thứ hai
Có nhiều bậc cha mẹ quá tập trung vào thành tích đến nỗi không nuôi dưỡng lòng tốt cho con. Họ xem thành tích con đạt được như một trang sức cho bản thân, còn nếu con không học giỏi cũng giống như phản ánh thất bại của họ. Một số cha mẹ khác lại ngăn cản trẻ thể hiện lòng tốt, cho đó là nguồn gốc của sự yếu đuối trong thế giới cạnh tranh khốc liệt.
Trên thực tế có lòng tốt mới có thành công bền vững. Một người cha đã áp dụng nguyên lý này bằng việc nói với con gái về lòng tốt nhiều gấp 3 lần nói về thành tích. Vợ anh cũng hỏi về việc tốt con gái làm được một ngày, chứ không chỉ hỏi về bài kiểm tra.
Sự đầu tư cho lòng tốt và thành công có thể song song. Khi bạn khen ngợi thành tích của con hãy lưu ý về quá trình con đạt được. Nếu thành tích trẻ đạt được xuất phát từ lòng tốt, hãy tặng gấp đôi lời khen.
Trẻ cần thực hành lòng tốt mỗi ngày để thấm nhuần như một phần cơ thể. Ảnh: Everythingmom.
2. Cho trẻ cơ hội thực hành lòng tốt
Lòng tốt là một sự lựa chọn, không phải là việc vặt. Hãy cho trẻ lựa chọn lòng tốt, thông qua việc khuyến khích trẻ làm việc tốt mỗi ngày hay tham gia các hoạt động thiện nguyện. Hãy chú ý đến việc trẻ dành nhiều thời gian bên ai, cố gắng hướng trẻ ở bên những người bạn thấm nhuần về sự cảm thông, chu đáo hơn trẻ khác.
Trong một thí nghiệm, những đứa trẻ tập đi được nhận bánh quy và được khuyến khích đưa bánh cho một con rối biết ăn và khen ngon. Các nhà khoa học nhận ra việc tặng bánh giúp trẻ rạng ngời hạnh phúc hơn cả lúc được cho bánh.
3. Xem lòng tốt là một phần cuộc sống
Richard Weissbourd, nhà tâm lý học tại Đại học sư phạm Harvard nói, trẻ em nên làm việc tốt như một phần của cuộc sống hàng ngày và không cần được khen thưởng. Lòng tốt giống như chơi một nhạc cụ hoặc một môn thể thao, cần phải thực hành nó mọi lúc, để nó thấm sâu vào xương tuỷ, để trở thành một phần của con người bạn.
Là cha mẹ, bạn hãy mở rộng vòng tròn quan tâm của trẻ không chỉ trong gia đình, bạn bè mà với hàng xóm, đặc biệt những người yếu thế. Có một người cha đã khuyến khích con tặng đồ ăn cho người vô gia cư. Đến giờ bé làm nó như một thói quen.
4. Người lớn cần làm gương
Hãy nhớ đứa trẻ nhận thấy những gì bạn làm nhiều hơn chúng nghe bạn dạy dỗ. Một trong những con đường thong dong nhất để trẻ lớn lên thành người có đạo đức là có cha mẹ làm gương. Những đứa trẻ đặc biệt có ăng-ten nhạy bén với những hành động, lời nói không thật của cha mẹ. Đừng cố tỏ vẻ trước trẻ, mà chính người lớn cũng phải thực hành lòng tốt mỗi ngày.
Bạn cũng phải sẵn sàng học hỏi từ trẻ. Đôi khi suy nghĩ của trẻ về lòng tốt trưởng thành hơn chúng ta. Hãy thừa nhận nếu bạn phạm sai lầm. Mục tiêu không phải chứng minh bạn hoàn hảo mà chứng minh bạn không hoàn hảo nhưng dũng cảm thừa nhận để tốt hơn.
Đừng dạy trẻ rằng làm việc tốt sẽ mang lại hạnh phúc cho con, mà bảo con làm việc tốt bởi là điều đúng đắn. Tuy nhiên thực tế khi chúng ta đồng cảm, chu đáo với người khác, chúng ta cũng sẽ hạnh phúc hơn - từ chính trong lòng và những mối quan hệ mang lại.
Giáo sư nổi tiếng về nghiên cứu Môi trường và Chính trị, David W. Orr, Đại học Oberlin nói: "Có một sự thật khó chịu là hành tinh này không cần nhiều người thành công. Nhưng thực sự cần nhiều người hòa giải, người chữa bệnh, người phục hồi, người kể chuyện. Hành tinh này cần những người sống tốt ở địa phương của họ. Hành tinh này cần những người có lòng can đảm, sẵn sàng tham gia vào cuộc chiến để làm cho thế giới tốt đẹp và nhân đạo. Tất cả những điều này ít liên quan đến thành công như chúng ta đã định nghĩa".
Bảo Nhiên (Theo Atlantic, Times)