Người gửi: Nguyen Duc Viet
Gửi tới: Ban Thế giới
Tiêu đề: Cuoc chien Iraq co thuc su can thiet khong
Toi la mot nguoi Uc goc Viet song tai Uc da kha lau. Trong lan ve tham Viet nam vua qua, toi duoc gioi thieu VnExpress. Tu do den nay, VnExpress la nguon tin trong nuoc chinh doi voi toi. Truoc do toi van doc ban tin cua to Lao dong tren mang. Toi nhan thay so voi cac Website cua nguoi Viet o trong nuoc va nuoc ngoai, tin tuc cua VnExpress kha phong phu, da dang, nhieu chieu va tuong doi kip thoi. Xin cam on su co gang cua ban bien tap va toan the cac ban cong tac tai VnExpress.
Thoi gian vua qua, toi co theo doi cuoc tranh luan ve cuoc chien Iraq va nhan vat co anh huong nhat trong nam 2003. Toi thuc su thich thu khi duoc doc nhieu bai viet phan tich kha sau sac tinh hinh the gioi nam qua. Toi xin dong gop suy nghi cua rieng toi ve van de nay.
Mot so ban, trong do co nhung ban song o nuoc ngoai cho rang nhung nguoi chong cuoc chien tranh Iraq la do thieu hieu biet, khong hieu ro tinh hinh nuoc My, chong chien tranh chi do cam tinh hoac do co thai do thu dich co huu voi “de quoc My”. Toi khong nghi rang gio day cac ban o Vietnam lai thieu thong tin, dac biet cac ban dang tham gia cuoc tranh luan tren mang nay.
Neu nhu cac ban cho rang nhung nguoi Vietnam chong chien tranh la do dau oc van con chiu anh huong cua chien tranh lanh thi ban nghi gi ve viec cac cuoc tham do du luan cho thay da so dan chau Au chong chien tranh, dac biet la nhung nuoc tung la dong minh than thiet cua My nhu Phap, Duc... Ban nghi gi ve viec da so dan Anh cho rang thu tuong Anh da lua doi ho khi gay chien tranh Iraq. Vi sao ty le dan My ung ho tong thong My trong van de Iraq lai sut giam nhanh den nhu vay, tu khoang 80% nay chi con 50% - 60% trong vong vai thang. Phai chang nhung nguoi do cung thieu thong tin hay thu dich voi chinh quyen My?
Co ban ung ho chien tranh Iraq vi cho rang My da lat do duoc mot che do doc tai tan bao. Toi cho rang mot trong nhung nguyen tac co ban trong quan he quoc te la ton trong chu quyen nuoc khac. Can thiep quan su vao nuoc khac chi duoc coi la chinh dang trong truong hop phan kich hoac tu ve nhu cuoc chien My chong Afghanistan 2001, duoc su uy nhiem cua LHQ nhu truong hop My can thiep vao Liberia de cham dut noi chien 2003, hoac duoc su dong tinh ung ho cua da so cac nuoc trong khu vuc va the gioi nhu chien tranh giai phong Kuwait do My dan dau 1991. Con ngoai ra, deu bi coi la chien tranh xam luoc va dang bi len an. An ninh the gioi se ra sao neu nuoc nao cung tu cho minh quyen thay doi che do nuoc khac bang quan su? Chac cac ban con nho khi Viet nam lat do che do Khmer do nam 1979, chung ta da vap phai phan ung bat loi nhu the nao tren truong quoc te, trong do co ca nhung nuoc da tung ung ho Vietnam trong chien tranh chong My. Ho phan doi chung ta duong nhien khong phai nham benh vuc che do Polpot.
Mot so ban nhu Khai Tam, Hoài Vương phu nhan rang co mot cuoc khang chien chong My o Iraq. Toi tin la hau het cac ban cung nhu toi deu nhan tin tuc ve cuoc chien Iraq chu yeu tu cac hang tin phuong Tay, tru mot vai ban co co hoi song tai Trung Dong. Neu chiu kho phan tich ky thi co the thay co hai buc tranh ve tinh hinh Iraq. Mot buc do cac quan chuc o Washington ve ra, co gang mo ta cuoc chien tranh Iraq hien nay do mot nhum tan quan, du dang cua che do Saddam cung mot so khung bo tu nuoc ngoai dot nhap vao Iraq. Buc tranh khac do cac si quan chi huy My o chien truong mo ta, cho thay tinh hinh phuc tap hon nhieu, voi su tham gia cua nhieu nhom khang chien Iraq tu phat, cac thanh phan che do cu, cac phan tu toi pham, cac nhom du kich nuoc ngoai (trong do co ca cac to khung bo Al Queda) khoang 5000 nguoi. Nhieu nha bao phuong Tay co dip tiep xuc voi khang chien quan Iraq cho biet ho tu nhan minh la nhung nguoi chong My nhung khong ung ho Saddam. Cac chi huy quan doi My thua nhan rang ngay ca sau khi bat duoc Saddam thi tinh hinh van con rat phuc tap do su chong doi co the tang len chu khong giam. Ly do la nhieu nguoi Iraq truoc day du chong My nhung khong tham gia phong trao khang chien; Ho khong muon bi coi la nguoi ung ho Saddam. Nay khi Saddam da bi bat, ho khong con phai lo ngai nhu vay va se tich cuc chong My.
Tien day, toi xin ke ve mot nguoi ban la nguoi ti nan chien tranh Iraq tai Uc. Khi duoc hoi ve tinh hinh Iraq hien nay, co cho biet la da so nguoi Iraq cam ghet quan My, anh trai co cung gia nhap luc luong khang chien. Dieu co ta ke lai phu hop voi ban phan tich moi day cua CIA ve Iraq. Cac tac gia ban bao cao da canh cao rang tinh cam chong My dang lan rong trong nhan dan Iraq va phia Lien quan can som co bien phap trao tra lai chu quyen cho Iraq. Mot nha bao phuong Tay da nhan xet thai do cua nguoi dan Iraq hien nay co the tom lai trong cau noi cua mot nguoi lai taxi Iraq: “Cam on My da lat do Saddam. Con bay gio thi cac ong cut ve nuoc di cho chung toi tu giai quyet cong viec cua minh”.
Lai co mot so ban dong nhat cuoc khang chien cua nhan dan Iraq voi nhung cuoc danh bom tu sat nham vao dan thuong va luc luong canh sat Iraq, tu do len an cuoc khang chien la phi nghia, vo nhan dao. O day toi xin nhac lai rang thanh phan khang chien quan Iraq la rat phuc tap va theo chinh nhan dinh cua cac si quan My thi cac vu danh bom tu sat duoc thuc hien boi cac to chuc khung bo tu nuoc ngoai, trong khi cac vu dat min, phuc kich, pha hoai do cac thanh phan khac thuc hien va giua cac nhom nay ve co ban khong co su chi huy lien lac thong nhat. Toi chong lai cac vu danh bom tu sat, trong do dan thuong la nan nhan chu yeu. Tuy nhien, toi cho rang cuoc xam luoc cua My la nguyen nhan sau xa dan den nhung hanh dong nhu vay. Con nhu y kien cho rang do quan doi My o the ap dao, moi su chong cu deu la vo nghia, chi them do mau chet choc thi lich su the gioi co qua nhieu vi du chung to rang chien thang cuoi cung khong phai bao gio cung thuoc ke manh ban dau.
Co ban cho rang the gioi da tro nen an toan hon sau chien tranh Iraq voi viec Lybia, Iran va Bac Han bat dau tu bo chuong trinh vu khi huy diet hang loat (WMD). Toi nghi rang viec ban lien he cac su viec nay voi nhau co phan khien cuong. Chinh quyen Lybia da bat dau cac cuoc thao luan voi Anh va My nham cham dut cam van kinh te, doi lay viec Lybia tu bo chuong trinh WMD va trao danh sach khung bo quoc te tu hon 9 thang nay. Suc ep ve kinh te la nguyen nhan chu yeu trong viec nay. Trong thoi gian qua moi nguoi deu thay Bac Han ngay cang to ro thai do hieu chien hon, tu viec khoi dong lai lo phan ung hat nhan den viec cong khai tuyen bo co vu khi hat nhan. Hoi dam 6 ben ve hat nhan tai Trung quoc khong dem lai ket qua thuc te nao. Viec Iran cho thanh tra LHQ xem xet cac co so hat nhan con phai cho thoi gian moi co the ket luan duoc ho co thuc su phat trien WMD chua. Con nhu viec cho rang the gioi nhat dinh phai co mot de quoc, thoi nao cung vay, thi toi khong thay co mot nhu cau tat yeu nao doi hoi nhu vay. Viec vien dan lich su ma khong phan tich hoan canh lich su cu the khong co suc thuyet phuc ban doc, ke ca khi ban vien dan ra mot tac gia nao do nham chung minh cho lap luan cua minh.
Mot vai ban o My cho rang nuoc My la mot nuoc dan chu, tong thong va quoc hoi do dan bau len gom toan nhung nguoi tai duc. Tong thong lam viec gi cung phai thong qua quoc hoi, do do khong the co sai lam trong quyet dinh gay chien Iraq duoc. O day toi xin mien ban den nhung mat trai cua nen dan chu My ma mot chinh tri gia My noi tieng da nhan xet “Muon tro thanh tong thong My ban phai co tien, tien va that nhieu tien”. Toi xin neu mot thi du, do la su kien Vinh Bac Bo thang 8 nam 1964. Theo phia My luc bay gio thi hai quan Viet nam da ngang nhien tan cong tau khu truc cua My trong hai phan quoc te. Quoc hoi My da thong qua nghi quyet vinh Bac Bo voi da so phieu (chi co hai nghi si bo phieu chong), cho phep tong thong My phat dong chien tranh de tra dua Bac Vietnam. Su kien nay da chinh thuc mo dau cuoc chien tranh Vietnam. Gio day, chinh cuu Bo truong quoc phong My hoi bay gio la McNamara da thua nhan su kien Vinh Bac Bo do phia My dung len va cuoc chien tranh Viet nam la mot cuoc chien sai lam. Qua vi du nay, cac ban co the thay la moi guong may dan chu, du hoan hao den dau, cung co the co truc trac.
Do bai viet da hoi dai, toi xin duoc ngung tai day. Chuc cac ban mot nam moi vui ve, hanh phuc.