Nhà lao Pleiku được người Pháp xây dựng năm 1925 trên một đồi cao ở đường Yết Kiêu, phường Diên Hồng, thành phố Pleiku, Gia Lai. Diện tích của khu trại giam khoảng 7 ha, bao quanh là những bức tường cao 3 m kiên cố với các lớp rào bằng thép gai.
Trước khi tù chính trị nổi dậy giải phóng nhà lao vào năm 1975, đây là nơi Pháp và Mỹ giam cầm những người yêu nước, thực hiện nhiều hành động tra tấn dã man.
Nhà lao Pleiku có 18 phòng giam và 2 chuồng cọp. Mỗi phòng có diện tích 10 m2 với 2 ô cửa nhỏ nhưng giam đến 120 người.
Thực dân Pháp phân loại người tù theo từng cấp bậc, thương tật, vùng miền để dễ kiểm soát.
Dãy nhà giam chính chia làm 5 phòng, trong đó phòng số 5 giam tù chính trị nguy hiểm nhất.
Phòng số 5 chia thành 8 xà lim, mỗi xà lim rộng 1,6 m, dài 2 m. Trong đó có 2 xà lim chẹt chỉ rộng khoảng 0,5 m, mỗi phòng có một tấm ván gỗ chia thành 2 tầng. Người bị nhốt bên trong những phòng này thường bị ngất vì thiếu không khí để thở và tra tấn bằng nhiều hình thức.
Nhà tù Pleiku ngày nay không còn nguyên vẹn nhưng vẫn còn lưu giữ được nhiều hiện vật, dấu vết của cuộc chiến tranh.
Khung cửa gỗ ở khu nhà giam chính.
Ở ngay cửa vào là nhà trưng bày, nơi du khách có thể xem lại các tư liệu, hình ảnh về cuộc đấu tranh kiên cường và bất khuất của đồng bào Tây Nguyên trước quân xâm lược.
Hiện tại, đây là một trong những điểm tham quan dành cho du khách muốn tìm hiểu lịch sử khi có dịp đến thăm Gia Lai. Nhà lao mở cửa miễn phí.
Gia Lai thu hút du khách bởi cảnh sắc núi rừng hoang sơ, văn hoá bản sắc của đồng bào Tây Nguyên và nét ẩm thực độc đáo. Mời bạn đọc đón xem loạt bài Khám phá những nẻo đường Gia Lai tại VnExpress mỗi ngày từ 25/3 đến 4/4.
Phong Vinh