Ngày 6/7, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà thừa ủy quyền Thủ tướng gửi tờ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã đến năm 2030. Toàn quốc có 33 huyện và 1.327 xã thuộc diện bắt buộc sáp nhập, chưa tính các huyện, xã được khuyến khích. Kinh phí do ngân sách địa phương chi. Ngân sách trung ương hỗ trợ các địa phương một lần.
Theo tờ trình, việc sắp xếp huyện xã giai đoạn sắp tới ngoài dựa vào tiêu chuẩn diện tích và dân số sẽ chú trọng đến yếu tố đặc thù lịch sử, truyền thống, văn hóa, phong tục, tập quán, điều kiện địa lý, cộng đồng dân cư. Mục tiêu là tạo thuận lợi cho người dân.
Các huyện, xã hình thành sau sáp nhập phải đáp ứng điều kiện về diện tích, dân số, chất lượng đô thị. Người dân tiếp tục được hưởng chế độ, chính sách như tại các xã huyện trước khi sáp nhập.
Sau hai năm sáp nhập, địa phương phải xử lý xong trụ sở, tài sản công của các huyện, xã.
Huyện Lạc Dương dự kiến sáp nhập vào thành phố Đà Lạt. Ảnh: Khánh Hương
Giai đoạn 2019-2021, toàn quốc đã sáp nhập 21 huyện, hơn 1.000 xã tại 45 tỉnh; giảm 8 huyện và 560 xã. Hệ thống chính trị giảm hơn 640 cán bộ, công chức huyện và 7.700 cán bộ, công chức xã; giảm chi ngân sách hơn 2.000 tỷ đồng.
Tuy nhiên, Bộ Nội vụ đánh giá việc sáp nhập huyện, xã thời gian qua còn bất cập. Số đơn vị hành chính chưa đạt tiêu chuẩn nhiều. Chế độ với cán bộ, công chức dôi dư chưa được giải quyết kịp thời. Hết năm 2022, các địa phương vẫn đang giải quyết chính sách cho 58 cán bộ, công chức huyện và 1.960 cán bộ, công chức xã dôi dư. Một số đô thị mở rộng quy mô nhưng chưa đảm bảo chất lượng. Trụ sở cơ quan ở một số nơi chưa được xử lý kịp thời.
Tháng 3/2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Nghị quyết về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã giai đoạn 2019-2021. Đơn vị thuộc diện sắp xếp gồm các huyện, xã có diện tích tự nhiên và quy mô dân số chưa đạt 50% tiêu chuẩn; khuyến khích việc sắp xếp các đơn vị hành chính còn lại.
Tiêu chuẩn của huyện miền núi, vùng cao là dân số 80.000 và diện tích 850 km2 trở lên; huyện đồng bằng từ 450 km2; quận từ 35 km2 với dân số ít nhất 150.000. Quy mô dân số của xã là 5.000 đến 8.000 trở lên, diện tích từ 30 km2.
Từ năm 2023, toàn quốc tiếp tục sáp nhập huyện, xã đến năm 2030, chia làm hai giai đoạn. Đến năm 2025, các đơn vị hành chính sẽ sáp nhập gồm huyện, xã có đồng thời cả hai tiêu chuẩn về diện tích và quy mô dân số dưới 70%; huyện có diện tích dưới 20% và dân số dưới 200% quy định; xã có diện tích dưới 20% và dân số dưới 300% quy định.
Đến năm 2030, toàn quốc sáp nhập huyện xã có cả hai tiêu chuẩn về diện tích và dân số dưới 100% quy định; huyện có diện tích dưới 30% và dân số dưới 200% quy định; xã có diện tích dưới 30% và dân số dưới 300% quy định.