Tại Thượng Hải, 6 ngân hàng quốc doanh đang âm thầm giới thiệu đồng nhân dân tệ (e-CNY) kỹ thuật số trước dịp lễ mua sắm 5/5. Theo Reuters, động thái này nhằm thực hiện nhiệm vụ chính trị - cung cấp cho người tiêu dùng một phương thức thanh toán thay thế cho Alipay và Wechat Pay.
Các ngân hàng đang thuyết phục khách bán buôn và bán lẻ tải ứng dụng ví điện tử để thực hiện các giao dịch trong chương trình thí điểm trực tiếp bằng đồng NDT kỹ thuật số.
"Mọi người sẽ nhận thấy thanh toán bằng e-CNY tiện lợi tới mức không cần dùng Alipay hay Wechat Pay nữa", lãnh đạo một ngân hàng tham gia chương trình thử nghiệm tại Thượng Hải cho hay.
Mã QR để sử dụng e-CNY tại một cửa hàng ở Trung Quốc. Ảnh: NYT
Reuters đánh giá việc Trung Quốc phát triển e-CNY vượt xa sáng kiến tương tự của các nền kinh tế khác có vẻ ngày càng đe dọa sự thống trị hình thức thanh toán trực tuyến của Alipay (Ant Group) và Wechat Pay (Tencent).
Sự đe dọa này đến vào thời điểm Bắc Kinh đang tăng cường nỗ lực kiềm chế hành vi độc quyền trên lĩnh vực Internet. Sau khi dừng thương vụ IPO kỷ lục trị giá 37 tỷ USD của Ant cuối năm ngoái, các cơ quan quản lý tiếp tục yêu cầu doanh nghiệp này phải tái cơ cấu sâu rộng. Mới đây, Alibaba của Jack Ma cũng phải chịu án phạt chống độc quyền 2,8 tỷ USD.
Với bên ngoài, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc(PBOC) cho biết e-CNY sẽ không cạnh tranh với Alipay hay Wechat Pay và chỉ đóng vai trò "dự phòng".
Nhưng bên trong hệ thống, việc các nhà băng trực tiếp quảng cáo thử nghiệm đồng tiền số này cho ngân hàng trung ương phần nào cũng phơi bày ý định giảm bớt sự thống trị của bộ đôi này.
"Dữ liệu lớn là của cải, ai sở hữu sẽ phát đạt. Wechat Pay và Alipay sở hữu một đại dương dữ liệu", Một quan chức PBOC nói và cho rằng việc ra mắt e-CNY tạo điều kiện cho chiến dịch chống độc quyền của Trung Quốc và giúp chính phủ kiểm soát dữ liệu lớn.
e-CNY ra mắt năm ngoái trong chương trình thử nghiệm quy mô nhỏ ở 4 thành phố. Dưới hệ thống phân phối 2 cấp, PBOC phát hành tiền kỹ thuật số các ngân hàng, sau đó họ chuyển tiền đến cho các doanh nghiệp và cá nhân. 6 đơn vị tham gia thử nghiệm đều là những nhà băng lớn nhất Trung Quốc.
"e-CNY dễ sử dụng như Alipay và Wechat Pay, trong khi tính bảo mật còn cao hơn và thậm chí tinh vi như Bitcoin", HSBC nhận xét trong một báo cáo mới đây và dự đoán đồng tiền số này sẽ phát triển nhanh tại Trung Quốc.
HSBC cũng chỉ ra một loạt động cơ để Trung Quốc thúc đẩy đồng tiền số này, trong đó có việc PBOC mong muốn giành quyền kiểm soát với các kênh thanh toán, dữ liệu tiêu dùng từ Alipay và Wechat Pay.
Các ví điện tử được thử nghiệm có thể kết nối với hàng chục ứng dụng như Meituan, JD.com, Didi như không thể liên kết với WeChat hay Alipay. Điều này có nghĩa là không ngân hàng nào có thể chuyển e-CNY giữa ví điện tử của họ sang hai nền tảng trên.
"PBOC không muốn thấy tiền được chuyển qua hệ thống thanh toán của bên thứ ba với lý do tách biệt thông tin", một chủ ngân hàng cho biết.
Theo Wilson Chow, lãnh đạo của PwC Trung Quốc, e-CNY sẽ số hóa chặng đường cuối cùng của tiêu dùng, cho phép các ngân hàng nắm bắt dữ liệu, hiểu rõ hơn về mô hình chi tiêu. Những dữ liệu này đang bị chi phối bởi Alipay và Wechat Pay - hai đơn vị nắm 94% thị phần thanh toán điện tử của Trung Quốc.
Tuy nhiên, e-CNY không thể phổ biến trong một sớm một chiều. Chow dự đoán đồng tiền số mới này sẽ chiếm 10% thị trường thanh toán Trung Quốc trong vài năm tới và cùng tồn tại với Alipay, Wechat Pay.
Tú Anh (theo Reuters)