Cầm đồ không còn là dịch vụ xa lạ với người dân khắp nơi trên thế giới. Theo ông Phùng Anh Tuấn, hiện nay, người dân ngày càng có nhu cầu về các khoản vay ngắn hạn. Hình thức cho vay này có ưu điểm là thủ tục nhanh chóng, tài sản cầm cố đa dạng, số tiền vay được tuỳ thuộc giá trị tài sản.
So với việc vay từ ngân hàng, nơi mà khách hàng sẽ mất nhiều thời gian thực hiện các thủ tục, quy trình thẩm định mà chưa chắc đã đủ điều kiện vay, vay từ các cửa hiệu cầm đồ được xem là lựa chọn ưu tiên. Sự kết hợp của những yếu tố này có thể là điều kiện thuận lợi để thị trường vay cầm đồ phát triển trong thời gian tới.
Theo Hiệp hội người cầm đồ Mỹ, khoản vay trung bình tại cửa hàng cầm đồ ở nước này là 15 USD. Theo một nghiên cứu được công bố hồi tháng 3/2022 bởi Coherent Market Insights, Mỹ có hơn 11.000 cửa hiệu, doanh nghiệp cầm đồ, tập trung ở Texas (1.731), Florida (847) và Georgia (825). Tại Ấn Độ, theo ông Gnanasekar Thiagarajan, Giám đốc Commtrendz Risk Management Services, một công ty tư vấn độc lập có trụ sở tại Mumbai, thì cửa hiệu cầm đồ dường như xuất hiện tại cuối mỗi con phố. Ở Thái Lan, chỉ riêng ba ông lớn trong ngành này là Ngern Tid Lor, Srisawad và Muang Thai Capital (MTC) cũng đã có gần 10.000 phòng giao dịch, trong đó Ngern Tid Lor có hơn 1.000; Srisawad hơn 4.900 và Muang Thai Capital là khoảng 6.000.
Tại Việt Nam, không khó để nhận thấy những cửa hàng treo biển "cầm đồ" trên các con phố. Theo thống kê của Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an), hiện toàn quốc có 26.942 cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ. Ông Tuấn cho biết, tổng số khách hàng sử dụng các loại hình dịch vụ tài chính vi mô, trong đó có cầm đồ, thường sẽ lớn hơn tổng số khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng. Ngoài ra, khách cầm đồ có xu hướng tin tưởng, vay tiền từ các chuỗi cửa hàng cầm cố tài sản bởi độ phủ rộng, hệ tiêu chuẩn dịch vụ rõ ràng, thủ tục minh bạch và sự bảo chứng từ thương hiệu.
"Trong thời kỳ Covid-19 bùng phát, thông qua việc hỗ trợ tài chính cá nhân, cửa hàng cầm đồ cũng đã có những đóng góp nhất định cho xã hội. Ví dụ, ở Ấn Độ, khi dịch bùng phát, tỷ lệ người cầm cố vàng tăng vọt và một trong những dòng chảy đáng chú ý của vàng là chảy về các tiệm cầm đồ. Tại Trung Quốc hay châu Âu, hoạt động cho vay cầm cố tài sản trong giai đoạn này phần nào giúp người dân chống chọi với sự ngắt quãng thu nhập do giãn cách, và đương nhiên, nó được đón nhận tích cực", đại diện F88 chia sẻ.
Về tốc độ phát triển của thị trường, theo Coherent Market Insights Pvt. Ltd., ước tính, thị trường Mỹ sẽ đạt trị giá 4,12 tỷ USD vào năm 2028 với tốc độ CAGR là 6,8%. Số người làm việc trong ngành cầm đồ ở đây lên đến trên 70.000 người, theo một công bố trên ibisworld. Các chuỗi cầm đồ lớn như FirstCash, Big Pawn, EZCorp, PAWNGO, UltraPawn... đều có nhiều triệu khách hàng thường xuyên, một phần là bởi các cửa hiệu cầm đồ tại Mỹ thường gắn kèm với việc mua bán đồ cũ, phát mãi tài sản.
Tại Thái Lan, năm 2021, tổng doanh thu của Muang Thai Capital là hơn 16 tỷ baht, lợi nhuận đạt gần 5 tỷ baht, Srisawad là gần 11 tỷ baht với lợi nhuận ròng tăng 4,5 tỷ baht; Ngern Tid Lor là hơn 12 tỷ baht, lợi nhuận ròng tăng khoảng 29%.
Theo một số chuyên gia, các cửa hàng cầm đồ có xu hướng phát triển thành cửa hàng tài chính tiện ích, tích hợp các dịch vụ như thu hộ chi hộ, thanh toán hoá đơn, nạp rút chuyển nhận tiền... Nguyên nhân là bởi có nhiều người chưa tiếp cận các dịch vụ tài chính trong khi nhu cầu thì hiện hữu và ngày càng lớn. Điển hình cho sự chuyển hướng đó là Ngern Tid Lor (NTL). Công ty này lên sàn vào tháng 5/2021 với giá trị vốn hoá đạt 84.643 triệu THB (gần 2,4 tỷ USD). Trước khi trở thành cửa hàng tài chính tiện ích, NTL là chuỗi cửa hàng cầm đồ, cho vay bằng đăng ký xe máy, ôtô.
Cũng theo ông Tuấn, tại Việt Nam, dư địa phát triển thị trường cũng rất lớn và có nhiều nét tương đồng với Thái Lan. Theo thống kê của nền tảng nghiên cứu Merchant Machine của Anh năm 2021, có tới 69% người Việt chưa có tài khoản ngân hàng, chưa tiếp cận được các dịch vụ tài chính. Trong khi đó, khảo sát của Tổng cục thống kê tháng 3/2022 cho thấy, hơn 33,4 triệu người đang lao động ở khu vực phi chính thức. Đây là đối tượng khách hàng chính mà các doanh nghiệp cầm đồ và doanh nghiệp tài chính vi mô hướng đến.
Trước đó, nhiều nhà đầu tư quốc tế đã tham gia vào thị trường Việt như Srisawad Corporation (Thái Lan), năm 2016, đã mở cửa hàng cầm đồ đầu tiên tại Việt Nam và nay đã có hơn 120 phòng giao dịch. Một số doanh nghiệp Việt khác như VietMoney, Happy Money cũng đang mở rộng hoạt động.
Với F88 - chuỗi cửa hàng tài chính tiện ích được các quỹ ngoại như Mekong Capital, Granite Oak đầu tư, từ năm 2015 đến nay, với khởi điểm chỉ 10 phòng giao dịch, F88 đã xây dựng hệ thống gần 700 phòng giao dịch trên toàn quốc. Bên cạnh cho vay cầm cố truyền thống, F88 cung cấp nhiều dịch vụ như đại lý thu hộ chi hộ, thanh toán hoá đơn, bảo hiểm vi mô, nạp rút chuyển nhận tiền...
Một phòng giao dịch thuộc chuỗi cửa hàng tài chính tiện ích F88. Ảnh: F88
Doanh thu quý 1/2022 của F88 đạt 150% so với cùng kỳ. Ngoài ra, doanh nghiệp này cũng được nhiều tổ chức quốc tế ghi nhận như Smart Campaign với Chúng chỉ bảo vệ khách hàng có hiệu lực từ 2019-2025 hay Fiin Ratings xếp hạng tín nhiệm BBB - triển vọng ổn định dài hạn.
"Các kết quả trên đến từ việc lựa chọn hướng đi đúng của đơn vị, giúp cung cấp đa dạng sản phẩm, dịch vụ, trở nên gắn kết với khách hàng hơn, qua đó định vị một mô hình kinh doanh đang trở nên thiết yếu tại Việt Nam, mang đến cơ hội tiếp cận nhiều dịch vụ tài chính, giúp người dân phần nào tránh được bẫy tín dụng đen", ông Phùng Anh Tuấn cho biết thêm.
Cũng theo đại diện F88, với sự thuận tiện, dễ tiếp cận, thích hợp người lao động thu nhập trung bình thấp, ngày nay, hoạt động cho vay cầm cố tài sản đang được xã hội nhìn nhận tích cực hơn. Đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển, nơi người dân cần ngày càng nhiều các giải pháp hỗ trợ tài chính phù hợp, do đó, mô hình này còn nhiều dư địa phát triển.
Tuệ Minh