"Tôi sẽ đưa ra thông báo rất quan trọng vào ngày 15/11 tại Mar-a-Lago, Palm Beach, bang Florida", cựu tổng thống Mỹ Donald Trump nói với đám đông người ủng hộ trong cuộc mít tinh tại thành phố Dayton, bang Ohio ngày 7/11, một ngày trước cuộc bầu cử giữa kỳ Mỹ.
Giới quan sát dự đoán "thông báo rất quan trọng" của ông Trump là tuyên bố chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024, với niềm tin rằng đảng Cộng hòa sẽ tạo nên một "làn sóng đỏ khổng lồ" trong cuộc bầu cử giữa kỳ.
Nhưng các ứng viên Cộng hòa đã không tạo được "làn sóng đỏ" như kỳ vọng, khiến ông Trump giờ đây lại phải đối mặt với những câu hỏi lớn về tương lai chính trị của mình.
Với kết quả chưa ngã ngũ ở Arizona và Nevada, cùng với việc bang Georgia nhiều khả năng sẽ phải tổ chức bầu cử bổ sung để quyết định thắng bại trong cuộc đua vào ghế Thượng viện, ông Trump cũng như đảng Cộng hòa không có nhiều thắng lợi áp đảo để quảng bá, đồng thời chúng có thể sớm bị lu mờ bởi những thất bại tiếp theo, khi kết quả kiểm phiếu cuối cùng được công bố.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump trong một cuộc mít tinh ở thành phố Minden, bang Nevada, ngày 8/10. Ảnh: AP.
Các ứng viên được ông ủng hộ cho ghế Thượng viện ở Ohio và Bắc Carolina cũng như thượng nghị sĩ Cộng hòa đương nhiệm Ron Johnson ở Wisconsin đã thắng. Nhưng nghị sĩ Mehmet Oz, ứng viên Cộng hòa được Trump hậu thuẫn, đã bị đối thủ đảng Dân chủ John Fetterman đánh bại trong cuộc đua vào ghế Thượng viện bang Pennsylvania.
Tại Michigan, ứng viên của ông Trump cũng thất bại trước Thống đốc Dân chủ Gretchen Whitmer. Dù đảng Cộng hòa vẫn trên đà giành quyền kiểm soát Hạ viện, thế đa số của họ có vẻ mong manh hơn nhiều so với dự đoán ban đầu.
"Dù Trump có quyền lực đến đâu trong đảng Cộng hòa, chúng ta phải hiểu rằng ông vẫn không thể biến bất kỳ ai thành người chiến thắng. Bạn vẫn cần những ứng viên có tố chất", Bryan Lanza, cố vấn lâu năm của cựu tổng thống Mỹ, nói.
Những người khác tỏ ra thẳng thắn hơn trong đánh giá của họ về kết quả bầu cử giữa kỳ.
Hạ nghị sĩ Troy Nehls, đảng viên Cộng hòa ở Texas, người đã tái đắc cử, dường như đổ lỗi cho ông Trump vì thất bại của những ứng viên Cộng hòa khác. "Rất nhiều người có thái độ tiêu cực với ông ấy", Nehls nói trong một chương trình phát thanh ngày 9/11.
Một cố vấn giấu tên hiện vẫn làm việc cho cựu tổng thống Mỹ thừa nhận ông Trump "đang rơi vào thế khó" sau đêm bầu cử.
Sau thất bại của ông Mehmet Oz, thượng nghị sĩ Cộng hòa Pattrick Toomey, đại diện bang Pennsylvania, người sẽ nghỉ hưu khi quốc hội Mỹ kết thúc nhiệm kỳ hiện tại vào tháng 1/2023, đã không giấu nổi thất vọng.
"Tại Pennsylvania cũng như nhiều nơi khác, tôi nghĩ một nguyên nhân lớn dẫn đến đến kết quả này là ảnh hưởng tai hại từ ông Donald Trump", Toomey nói. "Ủng hộ từ Trump với những ứng viên thể hiện trung thành với ông ấy đang trở thành rắc rối lớn".
"Ứng viên Cộng hòa càng mang quan điểm MAGA thì càng thể hiện kém hơn so với ứng viên bình thường", thượng nghị sĩ này nói thêm, nhắc đến chính sách "Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại" của cựu tổng thống Trump. "Đó là thực tế mà chúng ta phải thừa nhận".
Có thể thấy rõ nỗi thất vọng của Trump bên trong phòng khiêu vũ tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, nơi ông tụ tập với hàng chục phụ tá, đồng minh và các nhà tài trợ để xem kết quả bầu cử vào tối 8/11. Sau bữa tối riêng, ông trở lại phòng khiêu vũ lúc nửa đêm với tâm trạng đã thay đổi rõ rệt.
"Một buổi tối thú vị", cựu tổng thống Mỹ nói to với các phóng viên trước khi bước lên bục để nhận xét ngắn gọn và không mấy hào hứng về những gì đang diễn ra.
Khi đám đông tản đi, Trump ngồi vào bàn trước màn hình TV đang chiếu bản tin của kênh Fox News cùng với vài cố vấn. Trong khi đó, một số khách mời có tên trong danh sách VIP được đội ngũ của ông cung cấp cho báo chí không xuất hiện.
Kết quả của cuộc bầu cử giữa kỳ được cho là kịch bản xấu nhất mà các cố vấn của Trump luôn muốn tránh: Những tân binh hàng đầu được ông hậu thuẫn lần lượt thất bại và những gương mặt có khả năng đối đầu với ông trong đảng Cộng hòa lại vụt lên thành ngôi sao mới.
Các nguồn thạo tin cho hay Trump rời bữa tiệc ở Mar-a-Lago vào cuối đêm với tâm trạng chua chát và bực bội vì mọi sự chú ý đều đổ dồn vào Thống đốc Florida Ron DeSantis, người đã tái đắc cử với cách biệt áp đảo trước đối thủ Dân chủ.
Thống đốc Florida Ron DeSantis phát biểu trước những người ủng hộ tối 8/11 sau khi kết quả bầu cử giữa kỳ tại bang này được công bố với chiến thắng nghiêng về ông. Ảnh: AP.
Chỉ vài giờ trước khi Thống đốc Florida giành chiến thắng, trên máy bay riêng của mình, Trump đã cảnh báo DeSantis không nên tranh cử tổng thống, đe dọa sẽ tung ra "những thông tin không tốt đẹp" về đối phương.
"Đây không phải một đêm tuyệt vời với Trump và khiến con đường đến cuộc bầu cử năm 2024 trở nên thách thức hơn", một nguồn tin đảng Cộng hòa cho hay.
Sáng 9/11, Trump liên lạc với các đồng minh nhằm thảo luận về một thông điệp có thể đưa ông tiến về phía trước, theo hai nguồn tin am hiểu vấn đề. Tại Iowa, ông dự định chúc mừng thắng lợi của nữ nghị sĩ Brenna Bird trước Tổng chưởng lý đảng Dân chủ Tom Miller dù tới tận hôm 5/11, ba ngày trước bầu cử giữa kỳ, Trump vẫn không ủng hộ bà.
Trong lúc vạch ra các bước tiếp theo của mình, một trong những câu hỏi lớn nhất mà Trump đang phải trả lời là làm thế nào để tiếp cận Thống đốc DeSantis, các nguồn tin cho biết.
Với thành công vang dội ngày 8/11, Thống đốc Florida đã "nhận được chú ý gấp 4 lần", một cố vấn của ông Trump cho hay.
Sức ảnh hưởng của DeSantis đã được thể hiện trong các cuộc thăm dò dư luận do CNN thực hiện ngày 8/11, cho thấy Thống đốc đảng Cộng hòa nhận được sự ủng hộ rất lớn từ người Mỹ gốc Latinh nhóm cử tri độc lập.
Hai nguồn tin thân cận với Trump nói rằng cựu tổng thống Mỹ đã tự đưa mình vào thế khó khi lên kế hoạch tuyên bố tái tranh cử trước khi có kết quả bầu cử giữa kỳ.
"Ông ấy sẽ phải công bố quyết định tái tranh cử", một nguồn tin nói. "Đã quá muộn để rút lại, đó sẽ là nỗi xấu hổ lớn".
Nhưng một đồng minh khác của Trump lại cho rằng ông "thà trì hoãn thông báo tranh cử còn hơn công bố để nhận về sự im lặng".
Một số người thân cận với Trump hy vọng cuộc bầu cử vòng hai ở Georgia có thể giúp cựu tổng thống trì hoãn thông báo và giữ thể diện.
"Tôi sẽ khuyên ông ấy đợi tới khi kết thúc vòng bầu cử bổ sung ở Georgia vào ngày 6/12 nếu cuộc đua ở đây vẫn chưa ngã ngũ", Jason Miller, cố vấn của Trump, cho hay.
Nhưng số khác cho rằng lời khuyên này sẽ bị bỏ qua. Một nguồn tin cho biết Trump đến nay vẫn bác bỏ những ý kiến khuyên ông nên trì hoãn thông báo kế hoạch tái tranh cử.
Đối với Trump, kết quả kém vang dội của đảng Cộng hòa được cho là một thất bại sau nhiều tháng ông tích cực tham gia vào quá trình vận động cho các ứng viên trong bầu cử giữa kỳ. Ngay từ mùa hè năm ngoái, ông đã bắt tay vào tuyển chọn ứng viên cho các cuộc đối đầu quan trọng tại Thượng viện.
Hồi mùa xuân, Trump trực tiếp can thiệp vào các cuộc bầu cử sơ bộ gây tranh cãi, hậu thuẫn các ứng viên mà ông gọi là "những chiến binh MAGA", chỉ trích đối thủ của họ trên mạng xã hội Truth do ông sáng lập và phớt lờ lời khuyên từ một số cố vấn rằng ông nên đứng bên lề cho đến khi cuộc bầu cử tổng thống diễn ra.
Trump lập luận rằng tiếng nói của ông cuối cùng sẽ mang lại lợi ích lớn, không chỉ giúp đảng Cộng hòa chiếm thế đa số tại lưỡng viện, mà còn đảm bảo các quan chức được bầu sẽ trung thành với ông.
Trump đã kết thúc chiến dịch vận động bầu cử giữa kỳ bằng cách chi hơn 16 triệu USD thông qua ủy ban hành động chính trị (PAC) MAGA của mình trong những tuần cuối cùng nhằm quảng bá tối đa cho những ứng viên do ông lựa chọn.
Vài giờ trước khi kết quả bầu cử giữa kỳ bắt đầu được công bố, đội ngũ của Trump đưa ra một bản ghi nhớ, trong đó thể hiện cựu tổng thống Mỹ đã "thành công như thế nào" trong nỗ lực hỗ trợ các ứng viên Cộng hòa.
"Tổng thống Donald J. Trump đã hậu thuẫn trên 330 ứng viên trong vòng bầu cử này", bản ghi nhớ có đoạn, thêm rằng ông cũng "quyên được gần 350 triệu USD" cho các ứng viên và đảng Cộng hòa kể từ khi rời nhiệm sở.
Với các phiếu bầu vẫn đang được kiểm đếm ở một số bang, chưa rõ có bao nhiêu trong số hàng trăm ứng viên được Trump ủng hộ sẽ chiến thắng. Song có một điều rõ ràng là những đồng minh của ông đã bước vào cuộc bầu cử với một niềm tin mãnh liệt rằng đây sẽ là thành công vang dội đối với cựu tổng thống Mỹ.
Trong cuộc tụ họp tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago hôm 8/11, Miller mô tả vào đầu buổi tối, Trump có vẻ rất hào hứng.
Vài giờ trước thời điểm đóng cửa hòm phiếu, khi được hỏi về cơ hội của 330 ứng viên được ông hậu thuẫn, Trump đã nói với kênh News Nation rằng: "Tôi nghĩ nếu họ thắng, tôi nên là người được ghi công. Còn nếu họ thua, tôi không phải là người bị đổ lỗi".
Vũ Hoàng (Theo CNN)