Năm 2000, kênh Hàng Bàng dài gần hai km chạy từ Lò Gốm (quận 6) đến kênh Vạn Tượng (quận 5) bị lấp để lắp cống hộp do ô nhiễm nặng. 15 năm sau, TP HCM quyết định khôi phục lại kênh với ba giai đoạn, kinh phí khoảng 2.000 tỷ đồng. Công trình nhằm thoát nước, giảm ô nhiễm, tái định cư cho các hộ dân sống hai bên, ban đầu dự kiến hoàn thành năm 2020, song bị chậm trễ.
Giai đoạn một hoàn thành 2017, kênh được khôi phục ở hai đầu, kinh phí 300 tỷ đồng. Giai đoạn hai, dòng kênh từ đường Phạm Đình Hổ đến Ngô Nhân Tịnh, dài 500 m đang thi công dang dở, mới giải tỏa một phần.
Suốt 500 m chiều dài kênh thành vũng nước tù trong mùa mưa. Nhiều đoạn nước đèn kịt, bốc mùi hôi thối, ngập các loại rác thải.
Những hộ dân chưa giải tỏa trên đường Phan Văn Khỏe tiếp tục sống bên công trường, phần lớn rác, nước thải sinh hoạt xả trực tiếp ra kênh.
Trong căn nhà lụp xụp 20 m2, bà Tuyết Mai cho biết ở đây từ nhỏ, khi dòng kênh vẫn còn chưa lấp. Khoảng 50 năm trước nước kênh vẫn sạch, thuyền có thể ra vào thuận tiện. Hiện bà vẫn bám trụ tại ngôi nhà vì mức giá đền bù chưa thỏa đáng.
"Căn nhà của tôi được đền bù 34 triệu đồng một mét vuông. Gia đình tôi có 8 người ở đây, nếu phải dọn đi thì số tiền chưa đủ để tái định cư", người phụ nữ 61 tuổi nói.
Nhiều nhà trong dự án phải bắc thanh gỗ qua kênh làm lối đi lại để sang bên kia đường.
"Ở đây giờ bước ra sau nhà là rác thải, nhà cửa xập xệ nhưng không sửa chữa được. Mong chính quyền sớm có đền bù hợp lý để bà con an tâm định cư", bà Nguyễn Thị Bé, 78 tuổi, nói.
Một đoạn kênh Hàng Bàng từ đường Lò Gốm tới đường Bình Tiên dài 200 m đã được cải tạo trong giai đoạn một. Đoạn kênh đã có mảng xanh tươi mát, hai bên bờ thành công viên cho người dân trong vùng sau 6 năm khơi dòng.
Dãy nhà từ đường Minh Phụng đến Phạm Đình Hổ dài khoảng 700 m, thuộc giai đoạn ba chưa được giải tỏa để dự án triển khai. Giai đoạn này có 391 hộ bị giải tỏa hết nhà, đến nay chưa thực hiện.
Thống kê của Viện Khoa học công nghệ và Quản lý môi trường, tại TP HCM có khoảng 100 kênh rạch bị san lấp, biến mất trong quá trình đô thị hóa với diện tích hơn 4.000 ha. Nhiều kênh lớn đã được lắp cống hộp thành đường như: một phần kênh Tân Hóa (quận Bình Tân), Nhiêu Lộc (đoạn quận Tân Bình)...
Hướng tuyến kênh Hàng Bàng chảy qua quận 5 và 6. Đồ hoạ: Đăng Hiếu
Quỳnh Trần