Sáng 19/4, tại cuộc họp Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai, Viện trưởng Vật lý địa cầu Nguyễn Xuân Anh, cho biết số trận động đất tại huyện Kon Plông (Kon Tum) và lân cận xảy ra thường xuyên, xu hướng mạnh dần từ tháng 4/2021 đến nay.
Năm 2021 ghi nhận 169 trận động đất lớn hơn 2,5 độ. Từ ngày 15/4 đến 18/4, địa bàn xảy ra 22 trận, lớn nhất 4,5 độ. "Đây là con số tăng báo động vì trong gần 120 năm trước thời điểm này, khu vực Kon Plông chỉ ghi nhận 33 trận động đất, trong đó hai trận lớn hơn 3 độ", ông Xuân Anh nói.
Lãnh đạo Viện Vật lý địa cầu cho rằng nguyên nhân động đất ngoài liên quan đứt gãy địa chất thì việc tích nước của các thủy điện cũng đáng lưu tâm, vì đây là lý do gây ra động đất ở khu vực thủy điện sông Tranh (Quảng Nam). Thời gian tới, Kon Plông vẫn có thể xảy ra động đất, độ lớn tối đa 5-5,5 độ, thậm chí mạnh hơn.
Viện Vật lý địa cầu đang có ba trạm quan trắc ở khu vực này để cảnh báo và đưa ra nguyên nhân. Cơ quan này đề xuất lắp đặt thêm hai trạm nữa.
Ông Trần Quang Hoài, Tổng cục trưởng Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cũng nhận định động đất liên tiếp nhiều khả năng do thủy điện tích nước. Khoảng thời gian này, trừ thủy điện tích nước, khu vực Kon Tum không có hoạt động xây dựng công trình lớn gây kích thích nào khác.
Ông Hoài đề nghị thủy điện Thượng Kon Tum không tích thêm nước khi mưa trái mùa vì có thể kích hoạt gia tăng động đất. Ngoài ra, Viện Vật lý địa cầu cần rút ngắn thời gian cung cấp thông tin động đất đến các ban ngành, địa phương vì đây là khoảng thời gian vàng để ứng phó nếu động đất cường độ lớn hơn.
Tỉnh Kon Tum cũng được yêu cầu rà soát để xác định nguyên nhân, kết hợp với các nhà máy thủy điện, chủ công trình nhạy cảm để chủ động phương án khi tình huống phức tạp xảy ra.
Không phủ nhận nguyên nhân động đất kích thích do thủy điện tích nước, nhưng ông Phạm Trọng Thực, Phó cục trưởng Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp (Bộ Công Thương), cho rằng cơ quan liên quan cần nghiên cứu để đưa ra kết luận chính xác và không loại trừ những nguyên nhân khác.
"Tích nước của hồ thủy điện không phải quá lớn, mới đạt 73% dung tích hồ. Về mặt kỹ thuật, nhà máy vẫn đảm bảo vận hành chứ không phải không kiểm soát được", ông Thực nói.
Hôm 18/4, một trận động đất 4,5 độ xảy ra ở huyện Kon Plông, nhiều địa phương lân cận vẫn cảm nhận được rung chấn. Trung tâm Báo tin động đất và cảnh báo sóng thần (Viện Vật lý địa cầu) cho biết, trận động đất nâng độ rủi ro lên cấp 1, độ sâu chấn tiêu khoảng 8,1 km. Đây là trận động đất thứ 4 trong ngày, sau ba trận xảy ra lúc 6h13; 6h22; 11h57.