Bê thui là món ăn rất phổ biến ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên. Ngon và nổi tiếng nhất phải kể đến món bê thui của người dân huyện Điện Bàn (Quảng Nam). Nếu có dịp theo quốc lộ 1A đi ngang qua đây, bạn sẽ thấy từng hàng dài các quán bê thui san sát bên nhau và quán nào cũng đông khách.
Không rõ món ăn này có nguồn gốc từ đâu và xuất hiện từ khi nào. Chỉ biết ngày nay, bê thui là món ăn đặc sản với thương hiệu bê thui Cầu Mống được nhiều người biết đến.
Nguyên liệu và cách chế biến được người dân dùng để đặt tên món ăn. Bê là những con bò còn nhỏ, khoảng chừng 4, 5 tháng tuổi, cân nặng 50-60kg. Bê được giết thịt, lấy bộ lòng, cho vào các loại lá cây khử mùi như sả, chanh... Dùng dây thép khâu lại, lấy một thân cây dài xỏ dọc theo thân bê, gác lên hai đầu bếp và thui trên bấp than hồng.
Khi thui bê bằng lửa than thì phải thui sao cho vừa lửa, quay trở đều con bê để thịt bên trong chín mềm và ngọt, da bên ngoài vàng ửng thì thịt ăn sẽ giòn và ngon. Bê chín được xẻ thành từng mảng thịt lớn, treo trong lồng kính. Khi có thực khách, thịt bê được thái thành từng lát mỏng, xếp ra đĩa. Ăn bê thui không thể thiếu chén nước chấm, rau sống và bánh tráng cuốn.
Nước chấm đúng điệu thì phải dùng mắm nêm cá cơm, cá nục nguyên chất từ các làng chài của Cửa Đại, gạn ép xác, lọc lấy nước rồi chế biến, cho ớt, tỏi giã nhuyễn, ít gừng, mè rang vào, sau đó trộn đều., thêm tí đường cho bớt vị hăng và thơm ngon hơn.
Đĩa rau sống ăn kèm rất phong phú như: giá tươi cọng dài, chuối chát, khế chua, các loại húng quế, húng thơm, ngò gai, cải chìa non, rau đắng... và bánh tráng mỏng. Lấy một lát bánh tráng, cho lên bên trên các loại rau, thêm một lát thịt bê, cuộn tròn lại, chấm vào chén mắm nêm và thưởng thức. Cái vị đậm đà của nước chấm hòa trong hương thơm của các loại rau cùng vị ngọt của thịt bê đem đến cho thực khách một món ăn ngon miệng, đã thưởng thức một lần thì không thể nào quên được.
Khánh Hòa