Tử vong sau tiêm chủng ở VN không phải do văcxin

Tiêm chủng giúp trẻ tránh các bệnh truyền nhiễm. Ảnh: Corbis.

Trong 7 trường hợp phản ứng nặng sau khi sử dụng văcxin từ đầu năm đến nay, trong đó 5 ca trùng hợp ngẫu nhiên, 1 do lỗi dịch vụ và 1 không rõ nguyên nhân. Tiến sĩ Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, cho biết, phần lớn các trường hợp không rõ nguyên nhân là do không được mổ tử thi nên thiếu thông tin để kết luận, không tìm được bằng chứng là trẻ chết do yếu tố gì.

Ông Hiển cho rằng, trong số trẻ chết sau tiêm phòng, nhiều trường hợp do lỗi ở phụ huynh: "Trong các ca được điều tra có 3 trường hợp trẻ chết lúc nào mà bố mẹ không biết, như một em bé ở Đông Anh, Hà Nội, qua đời dịp giáp Tết vừa qua". Bố mẹ em bé này đi đánh bạc, để con ở nhà một mình suốt 16 tiếng không ai trông nom, trong khi trời giá rét. Khi trở về, em bé đã tử vong. Các chuyên gia đã xác định nguyên nhân là viêm phổi - phế quản thể chảy máu chứ không phải do tiêm chủng.

Ông Jean Mac Olivier, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới ở Việt Nam, khẳng định trẻ chết sau tiêm văcxin nhưng thực chất lại do nguyên nhân khác là hiện tượng thường gặp, nhất là với trẻ sơ sinh. Bởi trong 28 ngày đầu đời, trẻ rất dễ tử vong do nhiều nguyên nhân khác nhau; nếu trùng với thời điểm tiêm chủng thì rất dễ bị kết tội là do tiêm, nhưng thực ra dù không tiêm vẫn bị rủi ro.

Từ năm 2007 đến nay, Việt Nam liên tục xảy ra các trường hợp trẻ chết sau khi tiêm văcxin phòng bệnh. Mỗi lần xảy ra tai biến, Bộ Y tế đều lập tổ điều tra, nhưng đến nay mới công bố chính thức kết quả thu được.

Năm ngoái, Việt Nam ghi nhận 29 trường hợp phản ứng nặng và tử vong sau khi sử dụng văcxin, trong đó 15 ca được khẳng định là trùng hợp ngẫu nhiên (do bệnh khác, không hề liên quan đến tiêm chủng). Trong số còn lại, 10 ca thuộc diện không rõ nguyên nhân, 1 sốc phản vệ do cơ địa, chỉ có 3 ca do lỗi ở dịch vụ tiêm chủng.

Về việc phần lớn trường hợp tử vong sau tiêm chủng trong 2 năm qua đều liên quan đến văcxin viêm gan B, tiến sĩ Đỗ Sĩ Hiển, chủ nhiệm chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia, giải thích: Văcxin này mới được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng từ 2003; vài năm sau đó, tỷ lệ tiêm cao lên, nên số ca tai biến cũng tăng. Năm 2006, tỷ lệ tiêm viêm gan B trong 24 giờ đầu sau sinh đạt mức 66% và cũng từ đó, số trẻ chết sau khi tiêm văcxin này tăng lên nhưng phần lớn là do trùng hợp ngẫu nhiên, bởi trong 24 giờ đầu này, tỷ lệ tử vong do các bệnh tật là rất lớn, như ông Olivier đã nói.

Bộ Y tế khẳng định, tỷ lệ tai biến sau tiêm chủng ở Việt Nam vẫn ở trong mức cho phép đối với tất cả các loại văcxin hiện có. Riêng với viêm gan B, theo Tổ chức Y tế Thế giới, con số 1-2 ca tai biến trên 1 triệu liều tiêm là chấp nhận được; và ở Việt Nam, chỉ số này trong ba năm qua là 0,64; năm cao nhất là 2007 cũng chỉ đến 0,99.

Do sợ hãi trước việc có nhiều trẻ chết sau khi sử dụng văcxin, số trẻ được tiêm chủng ở Việt Nam năm vừa qua đã sa sút nghiêm trọng, từ 96% xuống còn 81%. Bị ảnh hưởng lớn nhất là việc tiêm phòng viêm gan B: Tỷ lệ tiêm trong 24 giờ đầu sau sinh chỉ còn 28% (so với 66% năm trước đó), tỷ lệ trẻ tiêm đủ 3 mũi cũng giảm từ 98 xuống còn 71%.

"Cha mẹ không dám đưa con đi tiêm chủng, hoặc tiêm xong nếu thấy bất cứ dấu hiệu khác thường nào là nghĩ do văcxin nên không hợp tác với cơ quan y tế để tìm nguyên nhân, chẳng hạn từ chối khám nghiệm tử thi, không nói rõ các bệnh sẵn có của trẻ" - ông Nguyễn Trần Hiển nói. Các cán bộ y tế cũng rất sợ tiêm chủng, nhiều người xin làm việc khác, hoặc mở rộng chống chỉ định đối với trẻ.

Theo ông Jean Mac Olivier, việc người dân không tiêm chủng rất nguy hiểm, bởi nhiều loại bệnh có vẻ đã bị đẩy lùi nhưng chắc chắn sẽ quay lại nếu ngừng dùng văcxin trong cộng đồng. Đó là điều đã xảy ra ở nhiều nước phát triển trong đó có Nhật Bản.

Do đó, các chuyên gia khuyến cáo người dân vẫn đưa con đi tiêm chủng đầy đủ. "Phụ huynh cần so sánh lợi ích và nguy cơ, trong việc này nguy cơ thấp hơn nhiều so với lợi ích. Nếu không dùng văcxin, số trẻ chết do bệnh sẽ cao hơn nhiều lần so với số chết vì tiêm chủng" - tiến sĩ Nguyễn Trần Hiển khẳng định.

Hải Hà