Khi trẻ bước vào tuổi ăn dặm sau 6 tháng đầu đời bú mẹ hoàn toàn, khá nhiều phụ huynh còn mơ hồ về các chất dinh dưỡng và khá lúng túng khi chế biến bữa ăn cho con.
Theo bác sĩ CKI Nguyễn Thị Ngọc Hương, Trưởng Khoa Dinh dưỡng Lâm sàng, Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM, bố mẹ cần có sự hiểu biết nhất định để cân đối tỷ lệ năng lượng hợp lý, giúp trẻ không bị suy dinh dưỡng vì thiếu chất.
Theo bác sĩ Hương, có 4 nhóm thực phẩm chính cần thiết trong các bữa ăn hàng ngày của trẻ là chất bột đường, chất béo, chất đạm và nhóm rau củ, trái cây. Mỗi nhóm chất có một vai trò thiết thực riêng.
Chất bột đường, cung cấp năng lượng cho cơ thể, tham gia vào thành phần cấu tạo nên tế bào. Chiếm 50% tổng nhu cầu năng lượng trong ngày của trẻ.
Chất béo vừa là nguồn cấp năng lượng vừa là thành phần của màng tế bào và mô não. Ngoài ra, chất béo còn là dung môi giúp các vitamin A, D, E, K hòa tan, hấp thu vào cơ thể.
Trẻ dưới 6 tháng cần 45-50% chất béo do sữa mẹ cung cấp. Trẻ từ 7 tháng trở đi nhu cầu chất béo khoảng 40% trong tổng khẩu phần ăn của trẻ.
Chất đạm là vật liệu xây dựng nên các tế bào, là nguyên liệu để tạo dịch tiêu hóa, các nội tiết tố...
Trẻ từ 6 tháng tuổi trở xuống có nhu cầu đạm là 2g/kg cân nặng mỗi ngày. Trẻ từ 7 đến 12 tháng, nhu cầu này là 2,2 g và ở trẻ từ 13 đến 24 tháng là 1,7g. Yêu cầu tỷ lệ đạm động vật ở trẻ dưới 6 tháng tuổi là 100% (có trong sữa mẹ), ở trẻ từ 7 đến 12 tháng tuổi là 70% và ở trẻ 13 đến 24 tháng tuổi là trên 60%.
Rau, trái cây cung cấp các vitamin, nước và một số khoáng chất. Cung cấp chất xơ giúp điều hòa nhu động ruột, tăng tải cholesterol. Trẻ nhận đủ lượng rau, trái cây sẽ không táo bón, da mịn màng, ít các bệnh lý nhiễm trùng.
Chế độ ăn phù hợp lứa tuổi
| Tháng tuổi | Chế độ ăn phù hợp |
| 7-8 tháng | Ăn dặm 1-2 bữa bột mỗi ngày, từ loãng đến sệt. Bú mẹ nhiều lần trong ngày. |
| 9-18 tháng | Ăn 2-3 bữa cháo, từ sệt chuyển sang đặc, bú mẹ, uống thêm sữa, ăn thêm các chế phẩm từ sữa và trái cây. |
| 18-24 tháng | Ăn 3 bữa chính cơm nát và cháo đặc, uống thêm sữa, ăn thêm các chế phẩm từ sữa và trái cây. |
Bác sĩ Hương lưu ý, bữa ăn chính của trẻ chỉ nên kéo dài tối đa 40 phút. Nếu trẻ ăn quá lâu và quá ít thì nên ghép những món mà trẻ thích ngay sau bữa ăn để tạo thành một bữa ăn lớn hoàn chỉnh.
Chế biến 1 chén bột đủ 4 nhóm thực phẩm cho trẻ ở tuổi tập ăn dặm
Bột gạo: 20g
Nạc sống như thịt/cá/tép...: 20g (băm nhuyễn đong khoảng 1 muỗng cà phê lớn)
Rau/củ/...: 20g
Dầu tinh luyện : 5-10g
Chế biến 1 chén cháo đủ 4 nhóm thực phẩm cho trẻ từ 9 tháng trở lên
Gạo: 25-30
Thịt/ cá/ tép/ trứng...: 25-30g
Rau/củ: 20-25g
Dầu tinh luyện: 5-10g
Lê Phương