Sau trận động đất lớn tấn công vùng biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria ngày 6/2, lực lượng cứu hộ từ hàng chục quốc gia cùng các đội chó nghiệp vụ (K9) trên khắp thế giới đã có mặt tại Thổ Nhĩ Kỳ, hỗ trợ công tác tìm kiếm cứu nạn.
K9 là những chó nghiệp vụ được huấn luyện đặc biệt để hỗ trợ lực lượng an ninh và đội ứng phó khẩn cấp thực hiện các nhiệm vụ như tìm kiếm cứu nạn, giải cứu nạn nhân và các hoạt động hành pháp khác.
Sự có mặt của các "chiến sĩ bốn chân" đến từ khắp nơi trên thế giới là rất cần thiết để hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ tìm kiếm những người mắc kẹt trong các đống đổ nát, sau khi hàng chục nghìn tòa nhà "sập như giấy" do rung chấn dữ dội trong trận động đất.
Ngoài các đội từ Mỹ, Ukraine, Thụy Sỹ, Hàn Quốc và các nước khác, Quân đội Nhân dân Việt Nam cũng gửi đội chó nghiệp vụ tìm kiếm cứu nạn thuộc Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, gồm 9 huấn luyện viên và chỉ huy cùng 6 chó nghiệp vụ tới Thổ Nhĩ Kỳ tham gia cứu hộ.
Đội chó nghiệp vụ tìm kiếm cứu nạn thuộc Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng tham gia cứu hộ tại Thổ Nhĩ Kỳ. Video: Anh Phú
REDOG, đội tình nguyện gồm 10 huấn luyện viên và 6 chó nghiệp vụ từ Thụy Sỹ, đang tham gia cùng nhóm cứu hộ địa phương tìm kiếm nạn nhân tại thành phố Iskenderun, Thổ Nhĩ Kỳ. Từ khi có mặt tại hiện trường, REDOG cùng đàn chó nghiệp vụ của mình đã tìm thấy 39 người sống sót dưới đống đổ nát.
Đàn chó được huấn luyện để đánh hơi mùi người ở khoảng cách 2-5 mét, thậm chí có thể lên tới 7 mét. Khi phát hiện hơi người dưới đống đổ nát, chúng sẽ đứng tại chỗ và sủa ầm ĩ, báo hiệu cho chỉ huy. Một con chó thứ hai sau đó sẽ được thả ra để xác nhận phát hiện này.
Nếu hai con chó đều xác nhận có dấu hiệu của người sống sót, lực lượng cứu hộ sẽ cắm cờ đánh dấu, tập trung đào bới vị trí đó cho đến khi tìm thấy nạn nhân.
"Đó là một trong những khoảnh khắc xúc động nhất đời tôi, khi lũ chó phát hiện những nạn nhân sống sót trong đống đổ nát", Matthias Gerber, phó lãnh đạo phụ trách tìm kiếm của REDOG, nói.
Đàn chó được chia thành từng nhóm ba con, luân phiên đánh hơi tại các đống đổ nát theo ca 20 phút, sau đó là 40 phút giải lao.
Trong một lần tìm kiếm, đàn chó sủa vang báo hiệu phát hiện hơi người. Nhóm REDOG lập tức đào bới vị trí đó và nhanh chóng nghe thấy tiếng nạn nhân gõ bên dưới. "Sau 8 tiếng đào bới cật lực, chúng tôi đã cứu 4 người từ vị trí này", Gian Forster, trưởng nhóm REDOD, cho biết.
Mỗi khi tìm thấy người sống sót, chó nghiệp vụ sẽ được huấn luyện viên khen ngợi và thưởng đồ chơi hoặc thức ăn. "Chúng thực sự thích nhiệm vụ này, vì luôn được thưởng sau mỗi thành tích", ông Forster nói. "Điều quan trọng là giữ cho chúng luôn vui vẻ".
Chó nghiệp vụ tham gia tìm kiếm cứu hộ tại Kahramanmaras, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 14/2. Ảnh: AFP.
Nếu người sống sót không bị chôn vùi quá sâu, đàn chó có thể đánh hơi khá nhanh, song một số tòa nhà ở Iskenderun bị sập với các lớp bê tông chồng lên nhau dày 2-3 mét, gây thêm khó khăn cho công tác tìm kiếm cứu hộ. "Chúng tôi đôi lúc phải dọn dẹp một số tầng đổ nát để hơi người có thể bốc lên, giúp lũ chó phát hiện nạn nhân", Gerber nói.
Trong cuộc giải cứu gần đây, đội cứu hộ đến hiện trường một tòa nhà đổ sập và bắt đầu tìm kiếm trên nóc, song chó nghiệp vụ không phát hiện được mùi người. Forster sau đó nhận ra rằng gió đang thổi từ phía tây, nên quyết định đưa chó nghiệp vụ tìm kiếm ở phía đông của tòa nhà. Tại đây, đàn chó đã phát hiện được mùi người.
Đàn chó của REDOG có mặt tại Thổ Nhĩ Kỳ gồm nhiều giống khác nhau, trong đó có chó Labrador, chó chăn cừu Đức, chó chăn cừu Bỉ, chó Collie, chó Golden. Đội ngũ này có 7 năm kinh nghiệm, từng làm việc sau các thảm họa ở Nhật Bản, Nepal và Albania.
Sau ba thập kỷ cứu hộ cùng chó nghiệp vụ, ông Gerber cho biết nhiệm vụ ở Thổ Nhĩ Kỳ là bi thảm và khó khăn nhất, đề cập đến quy mô hủy diệt và "quá nhiều mảnh vỡ chôn vùi nạn nhân".
Murat Kurum, Bộ trưởng Môi trường, Đô thị Thổ Nhĩ Kỳ, cho biết hơn 41.700 tòa nhà ở 10 tỉnh phía đông nam đất nước đã bị đổ sập hoặc hư hại nghiêm trọng, cần phá dỡ khẩn cấp.
"Những gì xảy ra ở đây rất khủng khiếp. Những tòa nhà sụp đổ, nhiều người mất đi tổ ấm, người thân. Thật kinh hoàng", Gerber nói. "Nhưng chúng tôi cũng rất vui khi cùng lũ chó đưa những người sống sót ra ngoài. Đó là những khoảnh khắc thực sự cảm động".
Đội chó nghiệp vụ Mexico làm nhiệm vụ ở Adiyaman, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 14/2. Ảnh: AFP.
Tổ chức Chó Đánh hơi Quốc gia (SDF), trụ sở California, Mỹ, đã huấn luyện 7 trên 12 chó cứu hộ được Mỹ triển khai tới Thổ Nhĩ Kỳ tham gia cứu hộ.
Denise Sander, lãnh đạo SDF, cho biết đàn chó phát hiện mùi tốt hơn rất nhiều so với bất kỳ công nghệ nào hiện tại.
"Chúng chạy trên đống đổ nát và cảm nhận mọi thứ trong không khí. Chúng phân tích các phân tử mùi trong không khí, lần đến nơi tỏa ra mùi người mạnh nhất bên dưới nhiều lớp gạch đá", bà giải thích, thêm rằng lũ chó có kinh nghiệm tham gia cứu hộ sau thảm họa động đất Haiti, nơi chúng đánh hơi được mùi ở độ sâu 6-9 mét.
Bà cho biết chó nghiệp vụ thạo việc cần có động lực, quyết tâm và sở hữu "năng lượng vô tận". "Đây không phải những thú cưng sẽ mệt mỏi và nằm xuống cỏ sau vài lần chơi nhặt bóng. Những con chó này làm việc cho đến khi kiệt sức, cho đến khi bạn ra lệnh chúng dừng hoạt động".
Theo bà, sự kiên cường và lòng quyết tâm đó là rất cần thiết khi đội chó nghiệp vụ làm nhiệm vụ trong 1-2 tuần ở khu vực rộng lớn. Chúng phải liên tục làm việc ở nhiều địa điểm khác nhau, chạy qua nhiều đống đổ nát.
Trong nỗ lực tìm kiếm nạn nhân mắc kẹt ở Kahramanmaras, chó cứu hộ Proteo của lực lượng Mexico đã tử nạn. Bộ Quốc phòng Mexico đã vinh danh con chó, ca ngợi nó là "anh hùng".
"Bạn đã hoàn thành nhiệm vụ của mình, xin cảm ơn vì nỗ lực anh hùng đó", tài khoản Twitter của Bộ Quốc phòng Mexico đăng bài viết.
Đức Trung (Theo Al Jazeera, AFP)