Ông Lâm Hồng Sơn, 68 tuổi, sẽ được VKSND tỉnh An Giang và Long An tổ chức xin lỗi công khai, phục hồi danh dự ngày 28/5, vì bị bắt giam oan 2 lần từ năm 1990 đến 1991.
Hồ sơ vụ án thể hiện, tháng 4/1988, Ban chỉ huy cảnh sát An Giang ký hợp đồng với ông Sơn để mở cơ sở chế biến thức ăn gia súc. Ban chỉ huy cảnh sát An Giang chịu trách nhiệm về mặt bằng và pháp lý nên đã giao khoán trại cải tạo cũ ở Châu Đốc cho ông Lâm Hồng Sơn để xây dựng xí nghiệp.
Ông Sơn bỏ 30 cây vàng xây cất nhà xưởng và mua sắm trang thiết bị, triển khai hoạt động và nộp khoán mỗi tháng 1,5 triệu đồng cho công an tỉnh. Sau khi thành lập, ông Sơn được Ban chỉ huy giao nhiệm vụ làm Giám đốc xí nghiệp. Để tạo điều kiện cho xí nghiệp hoạt động, Ban chỉ huy hỗ trợ vốn ban đầu là 2 triệu đồng
Hơn một năm sau, lãnh đạo Công an An Giang tiếp tục dùng mặt bằng này liên doanh với đối tác Thái Lan, lập Công ty Ancresdo kinh doanh dịch vụ. Ông Sơn được bổ nhiệm làm Giám đốc do có kinh nghiệm trong việc làm ăn, với nhiệm vụ giao dịch với các đơn vị trong và ngoài nước, được phép mở tài khoản nội địa và ngoại thương tại các ngân hàng thích hợp.
Ông Lâm Hoàng Sơn bên đống hồ sơ nhiều năm khiếu kiện, kêu oan. Ảnh: Vĩnh Phúc
Bỗng dưng bị bắt
Đầu năm 1990, khi ông Sơn đang thực hiện hợp đồng mua bán sắt trị giá 200 triệu đồng giữa Ancresdo và Công ty kinh doanh tổng hợp huyện Thủ Thừa (Long An), thì Công an An Giang thông báo "ông Sơn không phải là người của Ancresdo".
Công an tỉnh Long An khởi tố, bắt giam ông về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa. Trong khi Công an Long An đang thụ lý vụ án, Công an An Giang làm biên bản "xin mượn bị can 2 ngày để làm việc" nhưng giam ông Sơn luôn 3 tháng.
Sau khi ông Sơn được bàn giao lại cho Công an Long An tiếp tục điều tra, đến ngày 16/5/1990, cơ quan này ra quyết định trả tự do và đình chỉ điều tra bị can với lý do hành vi của ông ông Sơn "không cấu thành tội phạm".
Theo kết luận điều tra do Thủ trưởng Cơ quan điều tra Long An Võ Thành Quyết ký, gửi lên Bộ Nội vụ cùng VKSND Tối cao ngày 23/7/1990, việc bắt giam oan ông Sơn liên quan đến trách nhiệm của một số cán bộ Công an tỉnh An Giang.
Cụ thể, Ancresdo không có vốn, Phó giám đốc công an Nguyễn Văn Thông lúc bấy giờ đã quyết định cho ông Sơn tự huy động từ nguồn bên ngoài đưa vào mua sắt xuất khẩu sang Thái Lan, đổi ôtô, xe máy và hàng kim khí về Việt Nam tiêu thụ.
Ông Sơn đã huy động được hơn 1,1 tỷ đồng, trong đó có khoản tiền 200 triệu đồng của Công ty kinh doanh tổng hợp Thủ Thừa đầu tư dưới hình thức nhận tiền mặt trước, trả bằng hàng hóa sau. Từ nguồn vốn này, Ancresdo mua được 658 tấn sắt xuất sang Thái Lan và cũng nhận về cảng Mỹ Thới 2 tàu hàng trị giá hơn 270.000 USD.
Trong lúc ông Sơn đang ở Thái Lan để xúc tiến những hợp đồng tiếp theo, ông Thông ở nhà ký quyết định thay đổi nhân sự của Ancresdo, đưa một người thân tín làm Phó giám đốc phụ trách kinh doanh. Toàn bộ số hàng trên tàu từ Thái Lan về, gồm 122 xe máy Kawasaki, 101 xe Honda, 8 ôtô du lịch và nhiều thứ khác bị lãnh đạo Công an An Giang định đoạt, mang bán tháo, thậm chí đem cho tặng... Khi ông Sơn về nước, không có hàng để giao cho Thủ Thừa như cam kết, chính ông Thông khẳng định ông Sơn "giả mạo danh nghĩa" Ancresdo để lừa đảo.
Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an tỉnh Long An cũng xác định, ông Lâm Hoàng Sơn thu, chi hoàn toàn hợp lý. Trách nhiệm bồi thường lô hàng cho đối tác là của Ancresdo, Ban chỉ huy cảnh sát và Công an tỉnh An Giang chứ không phải cá nhân ông Sơn.
"Tính chất vụ án phức tạp, liên quan đến nhiều nơi và cả cấp thẩm quyền trong Công an tỉnh An Giang, thẩm quyền của Công an tỉnh Long An không thể giải quyết được", báo cáo của Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an tỉnh Long an, nêu.
Ông Lâm Hồng Sơn trong lần đến TAND tỉnh An Giang tham gia vụ kiện Công an tỉnh An Giang. Ảnh: Vĩnh Phúc
Tiếp tục bị bắt khi kiện công an
Sau khi được Công an tỉnh Long An trả tự do, ông Sơn trở về thì những tài sản đã bỏ vốn đầu tư vào việc sản xuất thức ăn gia súc và góp vốn kinh doanh ở Ancresdo đã "rơi rụng" gần hết. Ông làm đơn kiện Công an tỉnh An Giang ra TAND tỉnh An Giang để đòi bồi thường. Cuối tháng 11/1990, tòa ra quyết định thụ lý vụ kiện.
Tuy nhiên, hai tuần sau, vào ngày 15/12/1990, khi ông Sơn đến tòa làm việc thì bị Công an tỉnh An Giang bắt tạm giam về cáo buộc Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa.
Sau thời gian điều tra, Công an tỉnh An Giang kết luận ông Sơn lợi dụng lòng tin của nhiều cá nhân tổ chức vay mượn số tiền, vàng lớn để kinh doanh nhưng không trả. VKSND tỉnh An Giang sau đó chuyển sang truy tố ông Sơn về tội Trốn thuế với số tiền hơn 36 triệu đồng vì nhập 13 xe du lịch khi bán xong không nộp thuế. Đồng thời, cơ quan này đề nghị buộc ông Sơn trả số tiền nợ cho một số cơ quan, tổ chức.
Ông Sơn khai, việc chưa nộp thuế là do Xí nghiệp thức ăn gia súc chuyển tên sang công ty và có kinh doanh thêm một số hàng hóa khác. Ban giám đốc công ty vẫn chưa thống nhất để cá nhân nào chịu trách nhiệm nộp số tiền thuế này, nên có sự chậm trễ chứ không trốn thuế.
Ngày 13/11/1991, VKSND tỉnh An Giang cho rằng căn cứ buộc tội ông Sơn không vững chắc nên ra quyết định trả tự do; 6 ngày sau ra quyết định đình chỉ điều tra bị can.
Từ đó đến nay, sau gần 33 năm ông Sơn làm đơn thư gửi nhiều cơ quan chức năng và các cơ quan tố tụng các cấp, mới đây VKSND tỉnh An Giang và Long An mới quyết định phối hợp tổ chức phục hồi danh dự cho ông Sơn.
Liên quan đến vấn đề bị bắt giam oan, ông Sơn cho biết đã gửi đơn yêu cầu VKSND tỉnh An Giang bồi thường hơn 3,1 tỷ đồng; VKSND tỉnh Long An bồi thường hơn 2,7 tỷ đồng, tổng cộng là hơn 5,9 tỷ đồng. Theo ông, mức bồi thường ông đưa ra dựa trên những con số thấp nhất với thiện chí muốn việc yêu cầu bồi thường thiệt hại do oan sai được mau chóng giải quyết.
"Chừng ấy thời gian đi khiếu nại, kêu oan, yêu cầu khôi phục danh dự và bồi thường thiệt hại, tôi chịu rất nhiều vất vả, khổ sở, tủi nhục và tốn kém. Có nhiều khoản chi phí và hao tổn tôi không thể liệt kê, không thể cung cấp chứng từ", ông Sơn nói.
Ông cho biết thêm, ngoài việc yêu cầu bồi thường oan sai, ông vẫn tiếp tục khởi kiện Công an tỉnh An Giang về việc bồi thường tài sản, vốn đầu tư và hàng hóa bị mất do liên quan đến việc bị bắt oan. Tuy nhiên, từ năm 1991 đến nay, vụ án trải qua nhiều giai đoạn tố tụng vẫn chưa có phán quyết cuối cùng và đang quay về vạch xuất phát do nhiều lần bị huỷ, đình chỉ vụ án.
Hải Duyên