Ông Tùng cho hay, khi ông còn làm ở Liên đoàn lao động TP HCM, có những công ty có 5.000 công nhân nhưng chỉ đóng bảo hiểm xã hội cho 1.000. Một số doanh nghiệp khác trả lương không đúng quy định và thường xuyên nợ lương công nhân. Chính việc không thực hiện đúng luật Lao động đã ảnh hưởng ít nhiều đến quyền lợi của người lao động. Đây là mầm mống của các cuộc đình công. Qua các vụ đình công ở phía Nam vừa qua cho thấy, nếu chủ doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu về thời gian làm việc, nghỉ ngơi, lương bổng, chất lượng bữa ăn như quy định thì công nhân đã đồng ý đi làm trở lại.
Theo ông Hoàng Minh Hào, Phó vụ trưởng Vụ tiền lương tiền công, Bộ Lao động Thương binh Xã hội, việc trả lương của các doanh nghiệp hiện nay cũng không đúng như quy định trong luật Lao động. Doanh nghiệp phải phân loại việc nào không phải đào tạo, việc nào phải đào tạo (sơ cấp, trung cấp hay cao đẳng, đại học...) để trả lương. Nếu người lao động đáp ứng nhu cầu của công việc mà doanh nghiệp đòi hỏi thì được xem là đã có nghề ở trình độ sơ cấp.
Đại diện công nhân công ty may Liên Phương đang trình bày kiến nghị lên chủ doanh nghiệp. Ảnh: V.H. |
Theo ông Hào, hiện các doanh nghiệp lợi dụng thử việc rồi thay đổi công việc, kéo dài thời gian này là phổ biến. "Ở đây người lao động được thuê theo khả năng làm việc chứ không theo trình độ. Theo Nghị định 44, trình độ sơ cấp sẽ thử việc 6 ngày, trung cấp là 30 ngày và cao hơn là 2 tháng. Đây là thời gian để xác định người lao động có làm được việc hay không chứ không phải học nghề. Vì vậy sau khi hết thời gian thử việc thì phải có quyết định nhận hay không. Doanh nghiệp không thể cứ vịn cớ dạy nghề để kỳ kèo, kéo dài thời gian này", ông Hào giải thích.
Bà Nguyễn Thị Thanh Mai, Trưởng phòng Quản lý lao động nước ngoài, Sở Lao động Thương binh Xã hội TP HCM, cho rằng đa số doanh nghiệp lợi dụng việc tuyển lao động giản đơn nhưng lại bắt thử việc với thời gian rất dài (1-3 tháng) với danh nghĩa là học nghề. Tuy nhiên, sau khi hết thời gian học nghề, doanh nghiệp vẫn không trả cho người lao động theo mức lương công nhân sơ cấp mà vẫn phải ăn lương tối thiểu. Quy định mới trong Nghị định 03 của Chính phủ đã nêu rõ "Mức tiền lương thấp nhất trả cho người lao động đã qua học nghề (kể cả lao động do doanh nghiệp tự dạy nghề) phải cao hơn ít nhất 7% so với mức lương tối thiểu do Nhà nước quy định" sẽ hạn chế được cách lách luật mà đa số công ty vẫn làm.
Ông Cù Huy Cận, Chủ tịch Liên đoàn lao động TP HCM, lưu ý công đoàn các cấp phải tập trung tuyên truyền chính sách, tiền lương của Nhà nước cho công nhân lao động. Bên cạnh đó cần theo sát tình hình trả lương, thưởng tại các doanh nghiệp để kịp thời tháo gỡ, giải quyết bức xúc của người lao động nhằm hạn chế đình công. Cùng quan điểm về vai trò của công đoàn cơ sở, ông Tùng cho rằng: "Quan trọng nhất là làm sao các chủ tịch công đoàn cơ sở biết thương lượng với chủ doanh nghiệp để ký được thỏa ước lao động tập thể, bảo đảm quyền lợi của người lao động".
Ngày 9/1, tại TP HCM, khoảng 600 công nhân công ty may Liên Phương, quận 9, đã đình công vào đầu giờ làm việc. Theo ý kiến của công nhân, trong tháng 12/2005, mặc dù họ liên tục tăng ca nhưng thu nhập chưa đến 900.000 đồng/tháng. Công ty nhập nhằng trong cách tính lương gây thiệt thòi cho công nhân. Ngoài ra, nghỉ ốm có xin phép và có xác nhận của bác sĩ vẫn bị trừ tiền chuyên cần, kể cả phép năm cũng không thấy. Đến nay, công ty cũng chưa thông báo thời gian chi trả tiền lương tháng 1/2006 và tiền thưởng Tết. Trong buổi làm việc với Liên đoàn lao động TP HCM và các cơ quan chức năng vào chiều cùng ngày, ông Hồ Đức Hiểu, Giám đốc Công ty Liên Phương, cam kết sẽ giải quyết các yêu cầu của công nhân như lương tháng 12/2005, thời gian nghỉ phép trong năm 2005... đồng thời, công bố lương thưởng Tết cho công nhân trung bình 840.000 đồng/người và sẽ được phát vào ngày 25/1. Tại các khu công nghiệp Bình Dương như Sóng Thần, Việt Nam-Singapore, Đồng An, Bình Đường... công nhân đã đi làm bình thường. UBND tỉnh Bình Dương vừa ra văn bản kêu gọi trong khi chờ các chủ doanh nghiệp áp dụng việc xếp lương mới theo Nghị định 03 của Chính phủ, công nhân cần bình tĩnh, tiếp tục ổn định sản xuất; không được có những hành vi quá khích, vi phạm pháp luật, làm thiệt hại đến sản xuất và tài sản của doanh nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động, gây phức tạp về an ninh trật tự xã hội. Cũng trong ngày 9/1, khoảng 300 công nhân tại cơ sở 2 của Công ty Epic Designers (100% vốn đầu tư của Trung Quốc), đóng tại khu công nghiệp Biên Hòa 2, tỉnh Đồng Nai, đã đình công. Ông Huỳnh Văn Tịnh, Phó chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh, cho rằng, trong khi chờ đợi thực hiện mức lương mới theo Nghị định 03 của Chính phủ, các công đoàn cơ sở cần nắm rõ tâm tư, nguyện vọng của người lao động về tiền lương, tiền thưởng; từ đó, tham gia bàn bạc với chủ doanh nghiệp trên nguyên tắc thương lượng, thỏa thuận. Nếu hai bên chưa thống nhất được ý kiến, có thể báo lên công đoàn cấp trên để giải quyết, tránh xảy ra những vụ đình công đáng tiếc như vừa qua. |
Việt Hòa