Doanh nghiệp tạo tác động xã hội (Social Impact Business - SIB) là nhóm các tổ chức, doanh nghiệp thông qua hoạt động thương mại, giải pháp kinh doanh để tạo tác động tích cực lên xã hội và môi trường. Các nhà nghiên cứu nhận định loại hình doanh nghiệp này bao gồm cả những đơn vị kinh doanh xã hội, khởi nghiệp tạo tác động xã hội và kinh doanh với người có thu nhập thấp.
Doanh nghiệp tạo tác động xã hội ngày càng được quan tâm
Thống kê về sự quan tâm của người tiêu dùng với trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp và nhu cầu với nhóm này có dấu hiệu tăng cao trong những năm gần đây.
Theo Báo cáo Trust Barometer do Edelman thực hiện năm 2021, 86% người tham gia khảo sát cho biết họ đều kỳ vọng CEO của các doanh nghiệp tạo tác động xã hội công khai lên tiếng về một hoặc nhiều vấn đề thách thức trong xã hội và cộng đồng địa phương. Một cuộc khảo sát khác của IE University Insights thực hiện trên 1.000 người trẻ thuộc thế hệ Millenials (có năm sinh trong khoảng 1980-1995) về sự quan tâm đến trách nhiệm xã hội từ phía doanh nghiệp. Khảo sát kết luận rằng các sáng kiến hiệu quả cao là những sáng kiến gắn liền với hoạt động kinh doanh cốt lõi của công ty.
Theo đó, mô hình SIB vốn không còn xa lạ với thị trường thế giới. Đồng thời, người dân toàn cầu cũng có một bộ phận thể hiện sự quan tâm và có hiểu biết nhất định đối với các doanh nghiệp này, đặc biệt là tại các quốc gia phát triển. Cụ thể hơn, theo một báo cáo của Global Social Entrepreneurship Network - Mạng lưới Khởi nghiệp Xã hội toàn cầu, 5 quốc gia phát triển bao gồm Mỹ, Canada, Anh, Singapore, và Israel đều là những nước thành công trong việc kết hợp giải quyết các vấn đề xã hội gắn liền với mô hình kinh doanh của doanh nghiệp.
Tại Việt Nam, doanh nghiệp SIB trong quá khứ vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Song trong những năm gần đây, mô hình này lại được nhân rộng, nhất là trong giới khởi nghiệp và được nhiều start-up chọn hướng đến. Theo đó, số doanh nghiệp SIB tính đến cuối năm 2020 đã chiếm khoảng 4% tổng số các đơn vị đang hoạt động, tương đương 22.000 doanh nghiệp.
Lý do các doanh nghiệp tạo tác động xã hội ngày càng được quan tâm bắt nguồn từ các vấn đề môi trường và hệ sinh thái mà thế giới đang phải đối mặt. Các tổ chức, doanh nghiệp SIB khi lựa chọn kinh doanh mô hình này đều phải chú trọng nhu cầu xã hội và yếu tố môi trường trước tiên.
Đây cũng là yếu tố cốt lõi với các doanh nghiệp định hướng phát triển bền vững. Xu hướng mua sắm hướng đến tính bền vững không chỉ đơn giản là mua một sản phẩm, mà khách hàng còn muốn mua cả những giá trị, câu chuyện tích cực, truyền cảm hứng đằng sau sự ra đời của mỗi sản phẩm đó.
The Animal Project - SIB hàng đầu Singapore
Thuộc top 5 quốc gia có tỷ lệ tăng trưởng doanh nghiệp tạo tác động xã hội cao trên thế giới, Singapore sở hữu nhiều SIB với các ý tưởng mới lạ, cân bằng giữa yếu tố lợi nhuận kinh doanh và nhu cầu xã hội. Hầu hết các doanh nghiệp này đều có sáng kiến hướng đến tính "bền vững", khiến sản phẩm của họ là độc nhất, khác biệt với những doanh nghiệp thuần kinh doanh khác trên thị trường.
Nổi bật trong số đó có The Animal Project (TAP). TAP khởi động vào năm 2013 với hình thức là một dự án hướng đến mô hình kinh doanh kết hợp, đưa tác phẩm nghệ thuật của các nghệ sĩ hội họa có nhu cầu đặc biệt vào hàng hóa tiêu dùng, tính ứng dụng cao song vẫn thể hiện rõ ràng phong cách sống. Điểm đặc biệt của họ là làm nổi bật những giá trị xã hội đằng sau mỗi sản phẩm. Đa số các tác phẩm nghệ thuật được tuyển chọn đều theo chủ đề động vật để đưa vào các mặt hàng quà tặng, dụng cụ ăn uống, quần áo, văn phòng phẩm...
Một số sản phẩm có in tác phẩm nghệ thuật được The Animal Project sản xuất. Ảnh: The Animal Project
Nhằm mục đích tôn vinh tài năng của các nghệ sĩ có nhu cầu đặc biệt, TAP đã góp phần giúp đỡ những người có nhu cầu đặc biệt ở Singapore bằng cách tạo việc làm mang đến nguồn thu nhập cho họ. Không những thế, TAP còn giúp lan tỏa những giá trị nghệ thuật địa phương đến du khách quốc tế.
Thương hiệu hỗ trợ xã hội bằng cách tạo việc làm cho những người có nhu cầu đặc biệt và tôn vinh khả năng nghệ thuật của họ. Các tác phẩm nghệ thuật được lựa chọn đặc biệt và gia công thành sản phẩm, hàng hóa, tập trung vào giá trị nghệ thuật và chất lượng thay vì chỉ chú trọng tính ứng dụng.
Đặc biệt, toàn bộ quá trình sản xuất từ khâu sáng tạo, gia công đến đóng gói, dán nhãn, nhập khu, giao hàng... đều được hỗ trợ bởi các nhân viên có hoàn cảnh đặc biệt. Đại diện thương hiệu cho biết từ khi đi vào hoạt động đến nay, TAP vẫn kiên định với định hướng nhân ái, vì xã hội và đối xử với tất cả nhân viên bằng sự tôn trọng cao nhất.
Với dự án "The Animal Story", các nghệ sĩ có thể thu hút đối tượng khách hàng có hứng thú với tài năng của họ và trở thành khách hàng trung thành. 50% lợi nhuận thu được từ việc bán sản phẩm thông qua dự án sẽ được quyên góp cho một tổ chức từ thiện do TAP lựa chọn.
Niềm đam mê của TAP đã góp phần thúc đẩy sự hòa nhập và mang lại năng lượng sống động, thông qua tác phẩm nghệ thuật, giúp các nghệ sĩ này hiện thực hóa ước mơ và lý tưởng của mình. Hiện dự án mở rộng cơ hội việc làm trên phạm vi cả nước. Bất cứ cư dân nào đang sinh sống, làm việc tại Singapore đều có thể tham gia thử sức với TAP.
Bộ sản phẩm do TAP và Starbucks hợp tác sản xuất với họa tiết là các tác phẩm do nghệ sĩ hội họa mắc chứng tự kỷ Tay Jun Yi thiết kế. Ảnh: Girlstyle
Trước đó, TAP từng hợp tác với chuỗi cà phê đình đám thế giới Starbucks trong bộ sưu tập Happy Holidays 2019 do nghệ sĩ hội họa mắc chứng tự kỷ Tay Jun Yi thiết kế. Tay Jun Yi là một nghệ sĩ hội họa mắc chứng tự kỷ.
Sự hợp tác này đã giúp cả TAP lẫn đối tác Starbucks củng cố mối quan hệ hợp tác với Trung tâm Nguồn lực cho Người Tự kỷ tại đảo quốc sư tử. Bộ sưu tập độc quyền bao gồm những món quà Giáng sinh có giá trị thiết thực như cốc và đĩa. Toàn bộ sản phẩm đều được sản xuất bằng nguyên vật liệu thân thiện với môi trường.
Thy An