Ngành logistics toàn cầu đang trải qua giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ sau đại dịch Covid-19. Dù giới phân tích từng dự báo thị trường vận tải sẽ phục hồi vào thời điểm này, thực tế lại phức tạp hơn khi các yếu tố như: thuế quan, chính sách quản lý và biến động chuỗi cung ứng tiếp tục kìm hãm đà hồi phục. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp giao hàng (shippers) và nhà cung cấp dịch vụ logistics bên thứ ba (Third-Party Logistics - 3PL) đang tìm kiếm những mối quan hệ hợp tác mang tính chiến lược, nhằm giảm thiểu rủi ro và gia tăng lợi thế cạnh tranh.
Báo cáo thường niên "Third-Party Logistics Study 2026" do NTT Data phối hợp cùng Đại học Penn State thực hiện đã chỉ ra xu hướng hợp tác này, đồng thời làm rõ khoảng cách trong kỳ vọng giữa hai nhóm doanh nghiệp. Khảo sát được tiến hành với các nhà lãnh đạo và chuyên gia quản lý của nhiều công ty logistics và vận tải quốc tế, nhằm đánh giá cách họ ứng phó với biến động thị trường và ứng dụng công nghệ vào hoạt động.
Các doanh nghiệp giao hàng và nhà cung cấp dịch vụ 3PL đang tăng cường hợp tác chiến lược, ứng dụng công nghệ mới để nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng toàn cầu. Ảnh: Fleet Owner
Kết quả cho thấy các doanh nghiệp giao hàng ngày càng đòi hỏi nhiều hơn ở đối tác logistics. Họ mong muốn các 3PL cung cấp khả năng hiển thị tốt, giao hàng đúng hạn và vận hành minh bạch hơn - tất cả mà không cần sự can thiệp trực tiếp từ phía khách hàng. Báo cáo nhận định: "Không chỉ vận chuyển hàng hóa từ điểm A đến điểm B, doanh nghiệp giao hàng đòi hỏi sự cải tiến liên tục, tạo giá trị, cùng việc ứng dụng công nghệ và chuyên môn để tăng hiệu quả vận hành".
Điều này đồng nghĩa, các 3PL phải thích ứng nhanh với biến động thị trường trong khuôn khổ hợp đồng, hạn chế tối đa tác động đến chi phí của khách hàng. Xu hướng này cho thấy shipper mong muốn 3PL chia sẻ nhiều hơn phần rủi ro, xây dựng niềm tin và cùng tạo ra giá trị chung. Dù đối mặt nhiều thách thức, hầu hết đơn vị 3PL vẫn đang đáp ứng tốt kỳ vọng này: 88% doanh nghiệp giao hàng cho rằng 3PL đã giúp họ giải quyết hiệu quả các nhu cầu và thách thức, tăng mạnh so với 69% của năm trước. 75% cho biết đối tác 3PL giúp họ giảm đáng kể chi phí logistics tổng thể.
Công nghệ tiếp tục đóng vai trò trung tâm trong mối quan hệ này. Các doanh nghiệp giao hàng ngày càng kỳ vọng 3PL mang lại dữ liệu chính xác, khả năng dự báo và phân tích chuyên sâu. Trong khi đó, các 3PL lại ứng dụng công nghệ không chỉ để phục vụ khách hàng mà còn để tối ưu hoạt động nội bộ, nâng cao năng suất, dự báo nhu cầu và gia tăng khả năng thích ứng trước biến động.
Nghiên cứu cũng cho thấy mối quan hệ giữa shipper và 3PL đang dần chuyển từ "giao dịch ngắn hạn" sang "hợp tác chiến lược". Động lực thúc đẩy xu hướng này xuất phát từ những thách thức chung trong chuỗi cung ứng và lợi ích cùng có được từ hợp tác. Với các doanh nghiệp giao hàng, lý do lớn nhất để tìm kiếm đối tác chiến lược là sự phức tạp trong chuỗi cung ứng, cơ hội tối ưu chi phí và quá trình chuyển đổi số. Về phía các 3PL, họ hướng đến việc tăng khả năng hiển thị, nâng cao trải nghiệm khách hàng, cung cấp dịch vụ tùy chỉnh và cùng tối ưu chi phí thông qua hợp tác.
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra nhiều khác biệt đáng kể giữa hai bên. Nếu các doanh nghiệp giao hàng xem yếu tố môi trường, xã hội và quản trị (ESG) là một động lực quan trọng trong hợp tác thì phần lớn các 3PL lại ít quan tâm hơn. Shipper cũng chú trọng nhiều hơn đến khả năng ứng phó với đứt gãy chuỗi cung ứng và chuyển đổi số, trong khi các 3PL vẫn tập trung vào cải tiến dịch vụ và tạo giá trị gia tăng.
Sự khác biệt này còn thể hiện trong định hướng đầu tư. Gần một nửa các 3PL cho biết họ cùng khách hàng đầu tư vào phát triển nguồn nhân lực, trong khi chỉ 6% doanh nghiệp giao hàng làm điều tương tự. Dẫu vậy, cả hai nhóm đều có điểm chung khi coi cải tiến vận hành là lĩnh vực hợp tác phổ biến nhất.
Nhìn chung, dù các doanh nghiệp giao hàng và 3PL đều đang tiến gần hơn đến mô hình hợp tác chiến lược, khoảng cách trong mục tiêu và ưu tiên vẫn còn rõ rệt. Điều này cho thấy ngành logistics vẫn cần thêm thời gian để hai bên thật sự đồng điệu - không chỉ trong lợi ích ngắn hạn mà còn trong tầm nhìn dài hạn về hiệu quả, minh bạch và bền vững.
Báo cáo Third-Party Logistics Study 2026 do giáo sư C. John Langley khởi xướng từ năm 1996, là ấn phẩm thường niên do NTT Data Services (Mỹ), Penske Logistics và Đại học Bang Pennsylvania thực hiện. Báo cáo tập trung phân tích mối quan hệ giữa doanh nghiệp vận chuyển (shippers) và nhà cung cấp logistics bên thứ ba (3PLs), cùng các xu hướng công nghệ và hợp tác chiến lược đang định hình tương lai ngành logistics. Nghiên cứu được tiến hành chủ yếu tại Mỹ, với sự tham gia của lãnh đạo và chuyên gia logistics. Dù vậy, báo cáo này vẫn được xem là tài liệu tham chiếu quan trọng, phản ánh toàn cảnh sự thay đổi trong cách các doanh nghiệp hợp tác và ứng dụng công nghệ để tối ưu chuỗi cung ứng toàn cầu.
Hải My (Theo Fleet Owner)