Dịch bệnh buộc những công ty có tiềm lực tài chính kém đối diện "cuộc chiến sinh tồn", nhưng cũng mở ra cơ hội cho nhóm doanh nghiệp lớn vượt lên chiếm lĩnh thị phần. "Những công ty đang sở hữu lượng tiền mặt dồi dào và đòn bẩy tài chính thấp sẽ có khả năng chống chịu với thách thức tốt hơn trong bối cảnh này", chuyên gia của Công ty cổ phần Chứng khoán VNDIRECT nêu quan điểm.
Theo thống kê của VNDIRECT, chỉ có 48 trong số hơn 1.000 doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch trên sàn chứng khoán ghi nhận chỉ số tiền mặt ròng trên vốn hóa thị trường lớn hơn 100%. Đây là những doanh nghiệp có tỷ lệ rủi ro thấp, nhưng bù lại động lực tăng giá cổ phiếu không nhiều.
Trong một tính toán khác, Công ty cổ phần Chứng khoán BSC dựa trên vị thế tiền mặt và tương đương tiền (theo báo cáo tài chính quý IV/2019) cùng ba giả định nhằm đánh giá khả năng hoạt động trong kịch bản xấu nhất. Các doanh nghiệp tài chính (ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán...) không thuộc đối tượng của phương pháp này.
Thứ nhất, doanh nghiệp không có doanh thu và dòng tiền mới được tạo ra. Thứ hai, các khoản nợ ngắn hạn và dài hạn được cơ cấu giãn nợ trong năm nay. Thứ ba, doanh nghiệp vẫn chịu 50% chi phí hoạt động, chi phí lãi vay và các khoản phải trả nguời bán ngắn hạn trong năm nay.
Kết quả cho thấy, nhóm doanh nghiệp bất động sản khu công nghiệp và cao su (phần lớn là doanh nghiệp chuyển hướng sang mảng khu công nghiệp) có khả năng tài chính an toàn nhất nhờ nhận các khoản tiền lớn trả trước từ khách hàng. Nếu thất thu kéo dài, doanh nghiệp thuộc hai nhóm này có thể trụ được lần lượt trong 220 tháng (hơn 18 năm) và 92 tháng (gần 8 năm).
Không thuộc hai nhóm ngành trên nhưng Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM) được xếp trong nhóm doanh nghiệp khả năng cầm cự hoạt động lâu nhất nhờ lượng tiền mặt dồi dào; đảm bảo vốn lưu động cho hoạt động kinh doanh trong khoảng 286 tháng (gần 24 năm). Tuy nhiên, doanh nghiệp này dự tính chia cổ tức năm nay đến 50% nên lượng tiền có thể vơi rất nhanh.
Ngành dầu khí cũng nằm trong nhóm dẫn đầu về thời gian duy trì hoạt động nếu thất thu bởi đặc thù số dư tiền mặt tương đối tốt. Các doanh nghiệp thuộc nhóm này có thể chi lương người lao động, chi phí lãi vay và một số khoản phải trả khác trong khoảng 24,4 tháng.
Các nhóm ngành còn lại phân hoá rõ, trải đều từ dưới 24 tháng cho đến dưới một tháng. Tính toán này chưa bao gồm dòng tiền đến từ việc bàn giao các dự án cho doanh nghiệp bất động sản trong năm nay nên thời gian thực tế với nhóm ngành này có thể kéo dài hơn. Các doanh nghiệp quy mô lớn, sở hữu bảng cân đối kế toán khoẻ mạnh và lượng tiền dồi dào cũng có nhiều lợi thế trong chiến lược gia tăng quỹ đất nhờ M&A với doanh nghiệp nhỏ đang gặp khó khăn.
Nhóm ngành có khả năng tồn tại thấp nhất trong kịch bản xấu là xây dựng, dệt may, nhựa, thuỷ sản và xi măng bởi phụ thuộc lớn vào dòng tiền đến từ các khoản phải thu và khả năng chiếm dụng vốn từ nhà cung cấp.
Tuy nhiên, nhóm phân tích BSC nhấn mạnh dự đoán này là trường hợp xấu nhất. Với việc Chính phủ thông qua các gói tín dụng giãn nợ, giảm lãi vay, cung cấp nguồn vốn vay với lãi suất ưu đãi thì các doanh nghiệp có uy tín và sức khoẻ tài chính có thể trụ vững hoặc lâu hơn qua dịch bệnh.
Phương Đông