 |
|
Tự họa của Van Gogh. |
Tranh của Van Gogh trong giai đoạn cuối đời gần như đều có có nền vàng, như thể đó là một không gian thống trị khi ông chắt lọc những tia nắng mặt trời để rải lên tác phẩm. Phải chăng ông đã quá thoải mái khi dùng màu vàng hay ông dùng màu này để diễn tả đậm độ ánh sáng?
Van Gogh viết: "Tôi chỉ có thể nhớ đến màu vàng, vàng nhạt, vàng chanh, vàng kim loại... Chúng mới đẹp làm sao và tôi thấy chúng rõ hơn khi ở miền Nam. Màu sắc ở đây là không khí giữa trưa vào mùa gặt, trong cái nóng nực vốn có...".
Trong tranh của ông có các quầng màu xung quanh các nguồn sáng, ánh sao, nhất là trong bức Quán cà phê trong đêm, Cà phê vườn, Sao đêm... Những quầng màu có tính đồng tâm, chúng không phải là tia sáng mặt trời. Bức Sao đêm được vẽ trước cơn khủng hoảng đầu tiên của danh họa. Đó là quán cà phê gần nơi ông sống, nơi ông đã uống rượu và hút thuốc rất nhiều. Mỗi cái đèn cháy bằng gas là một ngôi sao, xung quanh nó là quầng sáng.
Trong một vài bức tự hoạ, người ta thấy ông có hai đồng tử kích thước khác nhau. Điều này không có ở những bức tự hoạ vẽ trong thời kỳ trước. Nó cũng không thể hiện ở những người đứng xung quanh trong các bức tranh. Liệu hiện tượng này có phải là hậu quả của việc chiếu sáng đặc biệt?
 |
|
Màu vàng là chủ đạo trong nhiều bức tranh của Van Gogh. |
Bệnh glaucoma có thể là nguyên nhân
Theo một số chuyên gia, Van Gogh có thể bị glaucoma bán cấp hay mạn tính. Bệnh lý này gây phù giác mạc do tăng nhãn áp kéo dài, có thể tạo cảm giác quầng sáng xung quanh các nguồn sáng. Chứng loạn sắc trục xanh - vàng cũng có thể gặp cùng với sự mất bù trừ khi dùng màu vàng.
Biểu hiện đồng tử không đều gợi ý đến bệnh glaucoma bán cấp lui giảm tự nhiên hơn là glaucoma mạn tính.
Tuy nhiên, những tác phẩm của Van Gogh không cho thấy việc mất thị trường và thân nhân của ông cũng không ai bị glaucoma. Mặt khác, nếu cảm giác quầng màu là có thực, chúng còn có thể gặp trong một số bệnh lý khác chứ không chỉ glaucoma.
Ngoài glaucoma, một vài giả thiết bệnh học khác có thể được đặt ra để giải thích cho những bức tranh đặc biệt của Van Gogh: bệnh loạn dưỡng giác mạc, đục thuỷ tinh thể, ngộ độc digital, bệnh lý tâm thần kinh với chứng ảo ảnh hay chứng nghiện rượu.
Những chẩn đoán khác
Chứng loạn dưỡng giác mạc có thể gây cảm giác quầng sáng nhưng không giải thích được cho hiện tượng loạn sắc vàng và đồng tử không đều.
Đục thể thuỷ tinh có thể dẫn đến tất cả những biểu hiện kể trên. Loạn sắc là triệu chứng kinh điển của bệnh. Cảm giác quầng màu cũng hay gặp trong bệnh này. Đồng tử không đều nhau cũng vậy; vì mắt bị đục thuỷ tinh thể, khi gặp những nguồn sáng mạnh thường thấy đồng tử co mạnh. Những ngôi sao mờ nhạt trong các bức tranh cũng có thể giải thích bằng bệnh đục thuỷ tinh thể. Van Gogh mới 35 tuổi khi vẽ các bức tranh trên nên giả thiết đục thủy tinh thể khó được chấp nhận. Tuy nhiên, chứng nghiện rượu có thể làm cho bệnh đến sớm hơn người khác.
Nhiều người cho rằng có thể danh họa bị ngộ độc digital bởi 3 lý lẽ. Một là trong bức Bác sĩ Gauchet ông đã vẽ hoa địa hoàng. Hai là ông đã có thể được điều trị bằng digital để chữa bệnh động kinh khi nằm viện ở Arles và sau đó là ở Saint- Remy. Mặt khác, chứng ngộ độc digital có vẻ rất tương hợp với những bức tranh đặc biệt của Vangogh nếu không nói là ông bị chứng rối loạn hành vi.
Tuy nhiên, những ghi chép của danh họa không hề cho thấy ông đã được điều trị bằng digital. Các bác sĩ khác cũng không chắc chắn là ông bị bệnh động kinh và cũng không đề cập đến việc dùng digital. Họ cố khuyên ông vệ sinh ăn uống và từ bỏ rượu, thuốc lá. Bác sĩ Urpar có chứng nhận "Gogh Vincent, 36 tuổi, bị chứng ám ảnh với các biểu hiện hoang tưởng đã 6 tháng".
Bệnh lý tâm thần được đặt ra với Van Gogh bởi vì ông có thị giác bất thường, nhìn vật lộn ngược. Những dữ kiện đó gợi ý cho chẩn đoán sa sút trí tuệ sớm, bệnh trầm cảm ám ảnh, u não...
Tật nghiện rượu và thuốc lá của Van Gogh có thể đóng vai trò nào đó trong thị giác bất thường của ông. Ông uống quá nhiều rượu. Khi phân tích bức "người bị cắt tai", người ta nghĩ ông đã bị mê sảng. Sự rối loạn hành vi, các cơn kích động gợi ý đến bệnh ngộ độc mãn tính. Rượu apxanh mà ông hay dùng có hoạt chất chính là thuyone, nếu ngộ độc cấp có thể gây cảm giác quầng nhiều màu sắc, nhìn mờ, lú lẫn, giảm cảm giác và hoang tưởng.
(Theo VNIO)