Năm 1938, các nhà nghiên cứu tại Đại học Harvard tiến hành một nghiên cứu dài hạn nhằm xác định điều gì tạo nên hạnh phúc.
Họ đã theo dõi cuộc đời của 724 người đàn ông có hoàn cảnh kinh tế xã hội khác nhau, từ nhóm ban đầu gồm 268 sinh viên đại học đến cư dân nghèo ở Boston. Đây là một trong những nghiên cứu dài nhất thế giới về cuộc sống của người trưởng thành.
Các nhà nghiên cứu thu thập và phân tích rất nhiều thông tin từ hồ sơ sức khỏe của mỗi người tham gia, phỏng vấn trực tiếp, lập bảng câu hỏi và phỏng vấn các thành viên gia đình về cuộc sống cũng như sức khỏe tinh thần và cảm xúc của họ. Kết quả chỉ ra rằng các đặc điểm và hành vi cụ thể được liên kết với mức độ hạnh phúc gia tăng trong toàn bộ nhóm và theo thời gian.
Trái ngược với quan niệm thông thường cho rằng yếu tố quan trọng tạo nên sức khỏe và hạnh phúc là thành tựu nghề nghiệp, tiền, tập thể dục hay chế độ ăn uống. Phát hiện nhất quán trong hơn 85 năm nghiên cứu là mối quan hệ tích cực với gia đình, bạn bè và cộng đồng.
Bác sĩ tâm thần George Vaillant tham gia nhóm nghiên cứu của Harvard nhận ra mối quan hệ là chìa khóa để sống thọ, khỏe mạnh và có được sự thỏa mãn.
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện những người được hỗ trợ xã hội mạnh mẽ ít bị suy giảm sức khỏe tinh thần khi họ già đi. Sự kết nối tạo ra kích thích cảm xúc, kích hoạt sự phân chia giao cảm của hệ thống thần kinh tự động và cải thiện tâm trạng. Trong khi cảm giác bị cô lập với xã hội khiến con người cô đơn và tâm trạng trì trệ.
Ảnh minh họa: Shutterstock
Dù vai trò của di truyền học còn đáng kể, nhưng lại không quan trọng với tuổi thọ bằng mức độ hài lòng với mối quan hệ ở tuổi trung niên. Các yếu tố bảo vệ có ý nghĩa khác là hoạt động thể chất hợp lý, không lạm dụng rượu và hút thuốc, có cơ chế trưởng thành để đối phó với những thăng trầm cuộc sống và cân nặng phù hợp.
Hài lòng trong hôn nhân có tác dụng bảo vệ đặc biệt với sức khỏe tâm thần. Nghiên cứu liên quan của Robert Waldinger, một bác sĩ tâm thần phát hiện những người có hôn nhân hạnh phúc ở độ tuổi 80 không bị ảnh hưởng tâm trạng ngay cả vào những ngày phải chịu nhiều đau đớn thể xác. Những người có hôn nhân không hạnh phúc thì thấy đau đớn cả tinh thần lẫn cơ thể.
Từ những kết quả này, chuyên gia gợi ý một số giải pháp để nâng cao chất lượng mối quan hệ.
Vun đắp cho mối quan hệ
Mối quan hệ phù hợp đòi hỏi phải kiểm kê liên tục các kết nối với người khác. Hãy tự hỏi mối quan hệ đó có ý nghĩa và giá trị đối với bạn không? Điều gì góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của bạn, điều gì làm giảm và điều gì bạn muốn tốt hơn?
Cách tiếp cận hữu ích để đánh giá mức độ phù hợp trong mối quan hệ có thể bao gồm:
- An toàn và bảo mật: Bạn có thể tìm đến ai trong những thời điểm không chắc chắn hoặc khủng hoảng?
- Học hỏi và trưởng thành: Ai là người khuyến khích bạn thử những điều mới, chấp nhận rủi ro lành mạnh bằng cách bước ra khỏi vùng an toàn. Ai khuyến khích bạn theo đuổi những mục tiêu cuộc đời?
- Cảm xúc gần gũi và tin tưởng: Bạn có thể tin tưởng và kêu gọi ai khi gặp khó khăn và thành thật về cảm xúc của mình?
Khẳng định bản sắc và chia sẻ kinh nghiệm: Ai trong đời bạn chia sẻ những kinh nghiệm quan trọng với bạn? Ai giúp bạn củng cố ý thức về con người bạn và những ưu tiên của bạn?
Sự gần gũi lãng mạn: Bạn có tình yêu lãng mạn và thân mật lành mạnh với ai không?
Giúp đỡ những việc thực tế: Bạn sẽ tìm đến ai khi cần hướng dẫn hoặc hỗ trợ giải quyết một vấn đề thực tế (ví dụ: sửa nhà, kết nối wifi)?
Vui vẻ thư giãn: Ai làm cho bạn cười? Bạn gọi điện cho ai để đi xem phim hoặc đi du lịch cùng? Ai làm cho bạn thấy được kết nối và thoải mái?
Hãy mỉm cười có chủ ý và thường xuyên: Một nụ cười chân thật, một hành động nhỏ nhưng sâu sắc của lòng tốt và sự hào phòng giúp cải thiện tâm trạng bằng cách kích hoạt giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh, mang lại cảm giác dễ chịu.
Chào mọi người khi bạn gặp: Bất cứ khi nào có thể, hãy chào hỏi mọi người bằng tên, biểu tượng cho sự công nhận.
Bày tỏ lòng biết ơn/đánh giá cao: Nói "cảm ơn". Đó là cách để công nhận người khác và tôn vinh những nỗ lực của họ.
Dành thời gian cho các cuộc trò chuyện: Một nghiên cứu mới được công bố cho biết, hành động đơn giản là cách tiếp cận một người bạn để trò chuyện, ít nhất một lần mỗi ngày, có thể làm tăng hạnh phúc và giảm căng thẳng.
Đụng chạm lành mạnh: Chẳng hạn như nhẹ nhàng đặt tay lên vai người khác để bày tỏ sự ủng hộ hoặc chia sẻ một cái ôm chân thành. Sự đụng chạm chăm sóc mang lại nhiều lợi ích về sinh lý và cảm xúc cho cả hai người. Nó làm giảm huyết áp, giảm hormone căng thẳng và kích thích giải phóng oxytocin, hormone liên kết.
Khi yêu người ta, hãy nói cho họ biết: Dù là vợ/chồng/người yêu, con cái, cha mẹ hay bạn bè, thay vì cho rằng họ biết bạn yêu họ, hãy truyền đạt điều đó trực tiếp.
Tham gia hoạt động giúp đỡ người khác: Dành thời gian và sức lực cho một mục đích gần gũi với trái tim là cách hiệu quả để kết nối với nhiều người có cùng sở thích và ưu tiên hơn. Tình nguyện cũng là một cách để tăng cường hạnh phúc.
Không bao giờ là quá muộn để mở rộng và làm sâu sắc thêm các mối quan hệ quan trọng: Tích cực kết nối và kết nối lại với những người trong cuộc sống của bạn để làm phong phú thêm mối quan hệ, mang lại những lợi ích sâu sắc về mặt sinh học, tâm lý, xã hội, tinh thần.
Những lợi ích này không chỉ có thể kéo dài suốt đời mà còn có thể giúp kéo dài tuổi thọ. Cho dù đó là một tin nhắn đáng suy nghĩ, một tin nhắn trực tiếp qua mạng xã hội, một email, một cuộc điện thoại hay một liên hệ trực tiếp, tất cả những khoảnh khắc của sự quan tâm tận tình đều có ý nghĩa và giá trị.
Nhật Minh (Theo Psychology Today)