Quân đội Ukraine ngày 28/8 thông báo kiểm soát làng chiến lược Rabotino tại tỉnh Zaporizhzhia sau gần ba tháng phản công, đồng thời tuyên bố sẽ tiến quân nhanh hơn về phía nam sau khi phá vỡ phòng tuyến vững chắc nhất của Nga.
Trong số các đơn vị Ukraine tham gia tiến công làng Rabotino có Lữ đoàn dù xung kích số 82, đơn vị được đánh giá là mạnh nhất hiện nay với nhiều phương tiện chiến đấu hiện đại. Lữ đoàn này đã được ém quân suốt 9 tuần đầu tiên của chiến dịch phản công, chỉ được Ukraine tung ra để tấn công làng Rabotino nhằm chọc thủng phòng tuyến thứ nhất của Nga.
Tuy nhiên, trong chiến dịch tiến công Rabotino, Lữ đoàn 82 đã mất nhiều phương tiện chiến đấu do phương Tây viện trợ. Tuần trước, lữ đoàn này tổn thất ít nhất hai trong số 20 Phương tiện Công binh M1132, mẫu xe phá mìn được chế tạo trên cơ sở thiết giáp bánh lốp Stryker do Mỹ sản xuất.
Xe công binh phá mìn M1132 của Ukraine bị phá hủy. Ảnh: Forbes
M1132 được trang bị bộ cày mìn gắn ở phía trước để kích nổ mìn trước khi phương tiện đi qua. Hình ảnh được công bố cho thấy một chiếc M1132 của Ukraine bị phá hủy trên đường, có thể do trúng mìn hoặc đòn tập kích bằng máy bay không người lái (UAV) hay pháo binh Nga.
"Việc tổn thất hai chiếc M1132 khiến Lữ đoàn 82 mất 10% xe công binh phá mìn trên cơ sở thiết giáp Stryker trong biên chế", biên tập viên David Axe của Forbes nhận định.
Phá mìn là công việc rất nguy hiểm, song Lữ đoàn 82 buộc phải tiến hành để có thể chọc thủng phòng tuyến kiên cố của Nga. Chỉ khi bãi mìn của Nga bị vô hiệu hóa, xe tăng Challenger 2 cùng thiết giáp Stryker và Marder của Lữ đoàn 82 mới có thể tiến công sâu thêm sau phòng tuyến của Nga.
Đây là nhiệm vụ rất quan trọng, bởi làng Rabotino được coi là cánh cửa chiến lược để Ukraine xuyên phá phòng tuyến kiên cố nhất của Nga, nhằm mở đường tới thành phố Tokmak và Melitopol, cách tiền tuyến khoảng 80 km. Đây là những khu vực có tuyến phòng thủ yếu hơn của Nga, có thể giúp Ukraine cắt đứt hành lang trên bộ ở hướng Melitopol.
Phần lớn xe công binh rà phá bom mìn đều được chế tạo trên khung thân xe tăng hạng nặng, nhưng mẫu M1132 mà Lữ đoàn 82 sử dụng lại dựa trên thiết giáp, vốn có lớp giáp mỏng, do hãng sản xuất muốn phương tiện này đủ nhẹ để vận chuyển bằng máy bay.
Đây là lý do xe M1132 của Lữ đoàn 82 bị phá hủy khi dọn đường qua các bãi mìn của Nga quanh Rabotino. Lớp giáp mỏng khiến M1132 dễ bị hư hại bởi các vụ nổ mìn, mảnh đạn pháo, tên lửa chống tăng và thậm chí đạn đại liên của Nga.
Xe công binh M1132 Stryker của Ukraine bị cháy gần làng Rabotino trong video công bố ngày 21/8. Video: Rusvesna
Ngoài ra, do Stryker là thiết giáp hạng nhẹ, việc lắp thêm bộ cày mìn nặng khoảng hai tấn tạo ra gánh nặng đáng kể cho phương tiện này, đặc biệt khi chúng phải di chuyển trên địa hình gồ ghề hoặc lầy lội.
Cựu đại úy Mỹ Robert Thornton, từng chỉ huy đơn vị có xe công binh M1132, nhận định bộ cày mìn "ảnh hưởng lớn đến khả năng di chuyển của xe". Điều này biến các đội công binh rà phá mìn trở thành mục tiêu dễ bị tấn công trước phòng tuyến đối phương.
Chỉ có một cách để đảm bảo lính công binh sống sót là nhắm vào vị trí mỏng nhất trên phòng tuyến đối phương. "Tuy nhiên, đây là điều nói dễ hơn làm", Thornton nhận định.
Quân đội Ukraine đã thăm dò điểm yếu trên phòng tuyến Nga gần hai tháng qua. Trên hướng Rabotino, họ ban đầu tung vào trận Lữ đoàn cơ giới số 47, một trong những "nắm đấm thép" trang bị nhiều xe tăng, thiết giáp phương Tây. Tuy nhiên, Lữ đoàn 47 đã tổn thất nặng nề trong chiến dịch, mất ít nhất 25 trong số 99 xe chiến đấu bộ binh M2 Bradley do Mỹ sản xuất.
Khi Lữ đoàn 47 gần như mất sức chiến đấu, Lữ đoàn 82 với quân số khoảng 2.000 người mới xuất kích để duy trì đà tiến công. Đơn vị này sau đó liên tiếp bị lực lượng Nga không kích, thậm chí tới 5 lần mỗi ngày, ngay sau khi có thông tin họ tới tham chiến ở miền nam.
Quân đội Ukraine gần như không thể điều động hàng loạt thiết giáp và hàng trăm binh sĩ để tấn công mà không thu hút sự chú ý từ lực lượng Nga. Họ có thể thực hiện giải pháp khác là điều các nhóm xung kích nhỏ đẩy lùi lính Nga khỏi chiến hào, công sự và cầm chân đối phương đủ lâu để công binh dọn đường qua bãi mìn.
Vị trí làng Rabotino. Đồ họa: RYV
Do năng lực không quân hạn chế, quân đội Ukraine không thể tiến hành không kích ồ ạt để "làm mềm" phòng tuyến đối phương trước khi tiến công, chiến thuật vốn được NATO áp dụng rộng rãi. Lực lượng Ukraine chỉ có thể dùng hỏa lực pháo binh chế áp bộ binh Nga trong thời gian đủ lâu để xe công binh M1132 hoạt động.
Tuy nhiên, đây cũng không phải là phương án tối ưu, do pháo binh Ukraine đang thiếu đạn nghiêm trọng và bị lực lượng Nga áp đảo về số lượng. Họ khó có thể duy trì mật độ hỏa lực đủ dày và đủ lâu để yểm trợ cho các hoạt động phá mìn trên trận địa.
Bởi vậy, các xe công binh M1132 của Lữ đoàn 82 phải xử lý bãi mìn xung quanh làng Rabotino cũng như khu vực gần đó dưới làn đạn pháo của đối phương. Nỗ lực này đã thành công một phần khi lực lượng Ukraine tái kiểm soát được ngôi làng, song các kíp vận hành M1132 vẫn đối mặt nguy cơ lớn từ bãi mìn dày đặc ở các lớp phòng tuyến tiếp theo của Nga.
Nguyễn Tiến (Theo Forbes)