Sau khi làm việc tại một số công ty khác, Niino biết rằng mình sẽ gặp rắc rối nếu xin nghỉ việc dù với bất cứ lý do nào. Thông thường, khi nhân viên muốn nghỉ việc, các ông chủ sẽ khiến cho người đó mang mặc cảm tội lỗi. Họ cố gắng làm nhân viên bẽ mặt và áy náy nếu làm việc đầy 3 năm. Bản thân Niino trải qua khoảng thời gian tương đối khó khăn.
Tuy vậy, nó giúp Niino và người bạn Yuichiro Okazaki nảy ra một ý tưởng: Điều gì sẽ xảy ra nếu nhờ được ai đó thay bạn xin nghỉ việc?
Toshiyuki Niino (phải) và Yuichiro Okazaki đã cùng nhau thành lập công ty dịch vụ Exit, thay mặt các nhân viên nói chuyện với cấp trên để xin nghỉ việc. Ảnh nhân vật cung cấp
Exit, startup chuyên xử lý tình huống khó xử của hai người đã ra đời. Họ ra mặt thay cho những nhân viên cảm thấy xấu hổ khi đối diện với sếp với mức phí 20.000 yen (3,36 triệu đồng), Exit sẽ liên hệ với ông chủ của khách hàng để thông báo quyết định nghỉ việc, giúp khách hàng tránh được các cuộc đối đầu trực tiếp.
Từ khi ra đời năm 2017, mô hình kinh doanh của Exit đã được hơn 20 công ty khác học hỏi, tạo ra một thị trường ngách tại xứ sở hoa anh đào. Niino tiết lộ hầu hết khách hàng của anh là nam giới trong độ tuổi 20. Startup nhận được khoảng 10.000 yêu cầu mỗi năm, dù không phải ai liên hệ cũng sử dụng dịch vụ.
Mọi người tìm đến Exit vì hai nguyên nhân chính, đó là họ quá sợ ông chủ nên không thể nói ra ý định xin nghỉ việc và cảm giác tội lỗi khi muốn nghỉ.
Niino tin rằng dịch vụ phổ biến vì liên quan đến một số khía cạnh văn hóa của Nhật Bản: không khuyến khích bất đồng và quan điểm muốn thành công cần cam kết lâu dài. Ở đất nước này, cống hiến trọn đời tại một tổ chức, công ty là điều thông thường trong thế kỷ 20.
Tỷ lệ người lao động làm việc trên 60 tiếng mỗi tuần của Nhật nằm trong số cao nhất của các nước OECD. "Karoshi", thuật ngữ ra đời những năm 1970 mô tả cái chết do làm việc quá sức, được xem là nguyên nhân gây ra hàng trăm ca tử vong vì bệnh tim mạch và tự tử mỗi năm.
Dù truyền thống cống hiến trọn đời đã suy yếu trong vài thập kỷ gần đây, so với các quốc gia khác, người Nhật vẫn ít nhảy việc. Năm 2019, thời gian phục vụ trung bình tại một công ty Nhật Bản là 12,4 năm, so với 10,1 năm của các nước OECD. Còn theo nghiên cứu năm 2018, nước này cũng xếp thứ ba trong số các nước trả lương cao cho người làm việc liên tục ít nhất 20 năm tại một công ty, chỉ sau Thổ Nhĩ Kỳ và Hàn Quốc.
Banner quảng cáo dịch vụ xin nghỉ việc hộ với phí 20.000 yên của Exit.
Dù Exit đã chạm được vào nhu cầu mới mẻ trong nước, không phải ai cũng bị ấn tượng. Koji Takahashi, quản lý tại một công ty kỹ thuật ở Tokyo, sửng sốt khi nhận được cuộc gọi từ một đại lý thông báo cấp dưới của mình xin nghỉ chỉ sau vài ngày nhận việc. Ông đã phải đến gặp bố mẹ của nhân viên để xác nhận tin tức.
Ông gửi danh thiếp cho phụ huynh, tự giới thiệu bản thân và giải thích tình huống đã xảy ra. "Tôi nói với họ tôi sẽ chấp nhận đề nghị nghỉ việc nhưng muốn cậu ấy liên lạc trước để biết cậu ấy vẫn an toàn", Takahashi chia sẻ.
Theo Takahashi, nếu nhân viên tìm một đại lý thay mặt mình xin nghỉ việc, nó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến cách ông nhìn nhận nhân cách của người đó. Ông cho rằng những người dùng dịch vụ này đang tự gây thiệt hại cho mình và họ chỉ xem công việc như công cụ để kiếm tiền.
Niino suy nghĩ khác. Anh nói startup nhận được phản ứng lạnh nhạt từ một số nhà tuyển dụng, nhưng số khác lại cảm kích vì nhận được phản hồi trung thực về điều kiện tại nơi làm việc của họ. Nhân viên thường không nói lý do thực sự họ muốn nghỉ, chẳng hạn vì họ không thích sếp. Họ luôn đưa ra những cái cớ khác như phải nghỉ việc để chăm sóc gia đình. Song, thông qua dịch vụ của Exit, họ có thể nêu quan điểm một cách thành thật.
Niino thừa nhận sẽ lý tưởng hơn nếu người Nhật cảm thấy thoải mái khi là chính mình, nhưng đây là điều khó trong xã hội khép kín, nơi sự hài hòa là tối quan trọng. Anh tin những công ty như của mình đang mang lại dịch vụ có giá trị xã hội.
"Vài khách hàng nói họ từng có ý định tự tử khi làm việc cho công ty nhưng họ đã thôi nghĩ như vậy sau khi được chúng tôi giúp đỡ", Niino nói.
Huy Phương (Theo Aljazeera)