Ngay từ khi ra mắt, việc gọi điện quốc tế với giá nội hạt của dịch vụ điện thoại Internet đã thu hút được sự quan tâm lớn của khách hàng, đặc biệt là những gia đình có người thân học tập và lao động tại nước ngoài, các doanh nghiệp vừa và nhỏ muốn tiết kiệm chi phí khi liên hệ với đối tác nước ngoài Thậm chí đã có nhiều tranh cãi về vấn đề có nên xem đây là trộm cước viễn thông hay không. Tuy nhiên, từ khi Bộ Bưu chính Viễn thông (BCVT) cho phép cung cấp dịch vụ này tại Việt Nam (ngày 29/8/2003), thị trường không ngừng được mở rộng với 6 nhà cung cấp chính thức: FPT Telecom, VDC, Saigon Postel, One-Connection, Netnam và Viettel.
Thẻ lậu hoành hành vì giá rẻ
Giá cả là yếu tố đầu tiên giúp gọi điện qua Internet khẳng định vị trí của mình trước những hình thức liên lạc khác. Nhưng đây cũng là yếu tố khiến thẻ lậu lên ngôi. Doanh thu hiện thời của Sáu ITC, một trong những "đầu nậu" thẻ eVoice lớn ở Hà Nội, lên đến 10.000 USD mỗi tháng. Dù "trụ sở" phát hành thẻ chỉ là một điểm truy cập Internet trên đường Xuân Thuỷ (Hà Nội), nhưng mạng lưới phân phối thẻ của Sáu ITC đã mở rộng sang cả nhiều tỉnh thành phía Bắc.
Năm 2004, trong khi giá mỗi phút gọi đi Mỹ của eVoice (một trong những dịch vụ thẻ lậu phân phối lại) chỉ khoảng 500 đồng thì giá niêm yết chung của các nhà cung cấp trong nước khoảng 1.400 đồng, anh Đức Kiên, một chuyên gia chạy thẻ Internet Phone tại Hà Nội đã giải nghệ, nói. Theo anh, cách tiếp thị của các nhà cung cấp Việt Nam chưa hiệu quả vì quá nhấn mạnh vào chất lượng dịch vụ mà quên mất phần lớn khách hàng đến với Internet Phone vì giá rẻ và họ có quá ít trải nghiệm để có thể so sánh chất lượng.
Trên thực tế, mức cước phí mà thẻ lậu đưa đến không hề rẻ vì chất lượng cuộc gọi rất thấp, đôi khi chỉ tương đương với những cuộc chat voice giải trí của Yahoo Messenger. Người dùng bị đánh lừa bởi thời lượng kết nối, nhưng nội dung trao đổi không được nhiều vì độ trễ cao, hay bị đứt cuộc gọi giữa chừng, anh Kiên khẳng định.
Trong khi các đơn vị trong nước phải đầu tư cơ sở hạ tầng, nâng cấp đường truyền để đảm bảo chất lượng cuộc gọi thì quy trình phát hành thẻ lậu đơn giản hơn nhiều. Chỉ cần đăng ký mua lại dịch vụ từ một nhà cung cấp nước ngoài, sau khi trả tiền là người mua có ngay một e-mail chứa mã số tài khoản và mật khẩu. Với đơn hàng trên 1.000 USD, nhà cung cấp dịch vụ Internet Phone nước ngoài sẽ cấp cho người mua khoảng 100 tài khoản thử nghiệm 1 USD. Đối với những phi vụ lớn hơn, người mua thậm chí có thể tự chia thành những tài khoản nhỏ hơn. Sau đó, đầu nậu chỉ cần in ra giấy và mang đi bán. Ngoài ra, còn nhiều tuyệt chiêu để thẻ lậu giảm giá như rút ngắn thời gian thực của thẻ, bán số tài khoản qua e-mail, tin nhắn, bán lại các tài khoản khuyến mại miễn phí
Không phải đóng thuế, tiết kiệm tối đa chi phí, đầu nậu cho phép đại lý cấp 2 (bán lẻ tới người tiêu dùng) hưởng mức hoa hồng lên đến 40% mệnh giá thẻ, gấp đôi tỷ lệ mà các nhà cung cấp "xịn" có thể trả. Sau khi đánh chiếm được những cửa hàng dịch vụ Internet công cộng, thẻ lậu điềm nhiên được bán cho khách với sự phục vụ tận tình của chủ cửa hàng.
 |
|
Khách hàng gọi điện ngay tại điểm truy cập Internet công cộng ít khi quan tâm đến dịch vụ mình đang dùng. Ảnh: Hoàng Hà. |
Phần mềm gọi điện được cài sẵn trong máy. Khách hàng chỉ việc trả tiền thẻ, đưa số điện thoại và ngồi vào máy tính đeo tai nghe để nói chuyện. Việc kết nối là do nhân viên cửa hàng tự thao tác. Nếu gọi chưa hết tiền thì khách hàng nhận lại thẻ để lần sau gọi tiếp, chị Hồng, nhân viên một cửa hàng Internet tại phố Đội Cấn (Hà Nội), giảng giải. Theo chị, người gọi điện Internet có thường có 2 kiểu. Phần lớn những người đi công tác, du lịch, không hiểu hoặc ít thông thạo về máy tính sẽ gọi điện ngay tại cửa hàng. Số này chỉ hỏi đây có gọi điện Internet không?, nếu có là họ vào gọi ngay. Chỉ những người mua thẻ mang về sử dụng tại nhà mới yêu cầu đích xác thẻ của nhà cung cấp nào.
Với kiểu phân phối như vậy, thẻ Internet Phone lậu thu nhận được một số lượng lớn khách hàng trung thành là khách quen của các quán Internet không để ý đến chất lượng dịch vụ mình đang sử dụng. Chỉ cần 1 cuộc điện thoại là họ có ngay số tài khoản và mật khẩu để thực hiện cuộc gọi, việc thanh toán sẽ được tiến hành sau.
Cơ quan chức năng sẽ vào cuộc
Từ số liệu 40 triệu phút thẻ lậu thực hiện mỗi tháng và mức giá khoảng 300 đồng mỗi phút gọi điện sang Mỹ (rẻ nhất trong bảng cước phí), hằng năm thẻ lậu gây thất thoát ngân sách hơn 20 tỷ đồng tiền thuế. Ngoài ra còn những thiệt hại khác như loại thẻ này không chặn hướng gọi từ nước ngoài vào Việt Nam như thẻ của các công ty chính thức phát hành.
Trong một phát biểu gần đây, ông Vũ Hoàng Liên, Giám đốc Công ty VDC, một trong những đơn vị kinh doanh dịch vụ Internet Phone tại Việt Nam, cho biết tổng thời lượng đàm thoại dịch vụ này của VDC trong năm 2005 chỉ đạt hơn 12 triệu phút, không bằng 1/3 thời lượng của thẻ lậu trong vòng 1 tháng. VDC vẫn đang phải bù lỗ cho dịch vụ gọi điện Internet của mình. NetNam sớm tuyên bố "rút" khỏi sân chơi từ tháng 12/2003 vì không chịu được áp lực thẻ lậu. Công ty FPT Telecom, một trong những đơn vị cung cấp dịch vụ đầu tiên tại Việt Nam, cũng quyết định không phát hành thêm thẻ nữa với lý do lợi nhuận quá thấp.
Trao đổi với VnExpress, ông Nguyễn Thanh Hải, Chánh thanh tra Bộ BCVT, khẳng định cơ quan quản lý nhà nước sẽ vào cuộc và mạnh tay trong thời gian tới để làm trong sạch lại thị trường này. "Một vài doanh nghiệp như One-Connection Internet đã liên tục hạ giá dịch vụ để giành lại thị phần từ thẻ lậu. Tuy nhiên, cuộc rượt đuổi về giá cũng chỉ là biện pháp tạm thời", ông Hải nói. "Hiện nay, thanh tra của Bộ đã có công văn gửi Sở BCVT tại các địa phương xác định đầu mối thẻ lậu để xử lý tận gốc, trọng điểm tại khu vực Hà Nội và TP HCM. Đồng thời, Bộ cũng sẽ yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ Internet chặn website của những dịch vụ thẻ lậu phổ biến như eVoiz, MediaRing...".
Hưng Hải