"Lo ngại lớn nhất của chúng tôi là nguy cơ virus lây lan đến những quốc gia có hệ thống chăm sóc y tế kém. Đây không phải cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm với Trung Quốc", giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus nói trong cuộc họp báo tại Thụy Sĩ hôm qua.
Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus trong cuộc họp báo tại Thụy Sĩ hôm 30/1. Ảnh: AFP.
Ông Ghebreyesus nhấn mạnh việc tuyên bố viêm phổi do virus nCoV là "tình trạng y tế khẩn cấp quốc tế" nhằm giúp các quốc gia tăng cường khả năng ứng phó, đồng thời hoan nghênh Bắc Kinh đã hành động nhanh chóng để kiểm soát dịch.
"Chúng ta chỉ có thể chặn đứng dịch bệnh nếu cùng hợp tác", giám đốc WHO nói, thêm rằng "không có lý do" để ra lệnh cấm đi lại và giao thương quốc tế.
Động thái này cho phép WHO đưa ra khuyến nghị với tất cả các nước nhằm ngăn chặn hoặc hạn chế nguy cơ lây lan dịch bệnh qua biên giới, trong khi vẫn tránh cản trở giao thương và đi lại. Nó cho phép WHO hối thúc các quốc gia tăng cường biện pháp theo dõi, chuẩn bị và kiểm soát dịch bệnh.
WHO cũng có thể đặt nghi vấn và yêu cầu chính phủ sở tại cung cấp bằng chứng khoa học giải thích quyết định cấm giao thương và di chuyển, nhưng không có cơ sở pháp lý để áp đặt trừng phạt những nước này.
Ủy ban Khẩn cấp của WHO khẳng định việc hạn chế đi lại, lưu thông với người và hàng hóa "không hiệu quả". "Lệnh phong tỏa có thể ngăn nỗ lực hỗ trợ y tế và kỹ thuật, gây ảnh hưởng với hoạt động kinh doanh và tác động tiêu cực đến nền kinh tế của những nước bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cụ thể, biện pháp cấm đi lại vẫn có hiệu quả ngắn hạn", cơ quan này ra thông cáo cho hay.
Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc Trương Quân cho biết Bắc Kinh đang đánh giá thông báo của WHO. "Chúng tôi vẫn đang trong giai đoạn quan trọng của cuộc chiến chống virus corona. Sự đoàn kết quốc tế là cực kỳ quan trọng, các nước cần hành động có trách nhiệm và tránh những biện pháp phản ứng thái quá có thể dẫn đến hậu quả tiêu cực", ông nói thêm.
"Tình trạng y tế khẩn cấp quốc tế" mới được ban bố 5 lần trước khi bùng phát dịch viêm phổi Vũ Hán, bao gồm dịch cúm H1N1 năm 2009, dịch bại liệt và Ebola năm 2014, virus Zika năm 2016 và Ebola năm 2018.
Quyết định của WHO chủ yếu mang tính chính trị, nhằm phát tín hiệu hối thúc chính phủ các nước trên thế giới chuẩn bị nghiêm túc cho đại dịch và nhắc nhở về những cam kết với WHO. Thông báo yêu cầu "mọi quốc gia" chuẩn bị thực hiện các biện pháp bổ sung và có trách nhiệm chia sẻ thông tin với WHO thông qua Điều lệ Y tế quốc tế (IHR), bộ quy tắc được 196 quốc gia và vùng lãnh thổ thông qua năm 2005 nhưng thực tế không có nhiều ràng buộc.
Khuyến nghị của WHO, ngay cả trong tình trạng y tế khẩn cấp quốc tế, đều không mang tính ràng buộc pháp lý và cũng không có hình thức trừng phạt những nước từ chối tuân thủ yêu cầu trong IHR. Một số chuyên gia còn tỏ ý lo ngại Ủy ban Khẩn cấp của WHO chịu ảnh hưởng chính trị, thay vì tập trung đánh giá các bằng chứng khoa học.
Chính quyền tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc, hôm nay thông báo có thêm 42 ca tử vong vì nCoV, nâng số người chết do dịch viêm phổi lên 213. Số người nhiễm virus tại nước này đã tăng lên 9.356 sau khi phát hiện thêm 1.220 ca dương tính với nCoV.
Vũ Anh (Theo AFP)