Bộ Y tế vừa ban hành hướng dẫn cách ly F1 tại nhà và giám sát F0 không triệu chứng tại nhà, áp dụng cho tất cả các tỉnh, thành.
Đồng tình với chủ trương trên, PGS. TS Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, nhận định việc này sẽ mở ra thêm một hình thức cách ly an toàn cho F1 và F0 không có triệu chứng. Ông cho rằng, quyết định của Bộ Y tế dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn tại Việt Nam, là 84% ca nhiễm Covid-19 không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ. Những người này không cần chăm sóc y tế. "Vì vậy, nếu đưa tất cả F0 vào bệnh viện sẽ làm hệ thống y tế quá tải, không còn nguồn lực điều trị bệnh nhân nặng hoặc bệnh khác", ông nói.
Tuy nhiên, ông lưu ý việc giám sát F0 tại nhà phải đạt được hai tiêu chí. Thứ nhất, đảm bảo an toàn cho F0, bởi một số trường hợp không triệu chứng ban đầu có thể sẽ diễn tiến nặng trong thời gian ngắn. Vì vậy, Bộ Y tế cần hướng dẫn cụ thể để F0 tự theo dõi sức khỏe và thông báo thường xuyên cho cán bộ y tế, khi diễn tiến nặng thì được phát hiện, đưa đi điều trị ngay. Thứ hai, ngành y tế phải đảm bảo F0 thực hiện đúng quy định, không làm lây nhiễm ra cộng đồng. Dù F0 có tải lượng virus thấp, khó lây nhiễm cho người khác, "nhưng không thể đảm bảo an toàn tuyệt đối". Để làm được điều này, chính quyền cơ sở cần huy động các tổ Covid-19 cộng đồng giám sát; huy động bác sĩ bệnh viện tư tham gia tư vấn, điều trị, cấp cứu bệnh nhân nếu trở nặng.
Theo ông Nhung, những tỉnh, thành đang bùng phát dịch bệnh trên diện rộng, số ca nhiễm tăng cao mỗi ngày như TP HCM, Bình Dương..., cần thực hiện ngay chủ trương này. "Các tỉnh khác, dù dịch bệnh chưa lan rộng cũng cần thí điểm để kịp thời rút kinh nghiệm, tạo sự chủ động cần thiết", PGS Nguyễn Viết Nhung nói.
PGS. TS Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viên Phổi trung ương. Ảnh: Giang Huy
PGS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cũng cho rằng các tỉnh, thành trên toàn quốc cần sớm thực hiện cách ly F1 và F0 không triệu chứng tại nhà. "Việc này vừa để tiết kiệm nguồn lực cho các địa phương, vừa là sự chuẩn bị cần thiết để có kế hoạch ứng phó nếu dịch bùng phát diện rộng", ông Phu nói.
Ông phân tích, gần hai năm chống dịch vừa qua, Việt Nam áp dụng triệt để cách ly tập trung F1 và điều trị F0 tại cơ sở y tế. Chủ trương này phù hợp ở những đợt dịch trước, bởi số ca nhiễm ít, cơ sở y tế và nguồn lực có thể đáp ứng. Tuy nhiên, trong đợt dịch thứ tư, biến thể virus mới lây lan nhanh, liên tiếp ba ngày qua, mỗi ngày cả nước ghi nhận hơn 2.000 ca nhiễm. Một số địa phương là tâm dịch như TP HCM đã quá tải. Hơn nữa, nhiều nước châu Âu, châu Mỹ và một số nước châu Á đã cách ly F1 và F0 triệu chứng nhẹ tại nhà từ lâu.
Vì vậy, ông Phu nhìn nhận, hướng dẫn mới đây của Bộ Y tế "là bước đi thận trọng và cần thiết". F0 vẫn được đưa vào cơ sở y tế, khi có kết quả xét nghiệm, tải lượng virus thấp hoặc âm tính thì mới cho về nhà. Điều này hạn chế nguy cơ lây nhiễm, không gây quá tải cho bệnh viện, vừa tiết kiệm nguồn lực.
"Dù cách ly, điều trị ở đâu thì mỗi người đều phải đề cao trách nhiệm cá nhân với cộng đồng, thực hiện đúng quy định và hướng dẫn của ngành y tế, thì việc chống dịch mới đạt hiệu quả", ông Phu lưu ý.
Từ góc độ địa phương đang ghi nhận rải rác một vài ca nhiễm mỗi ngày, ông Khổng Minh Tuấn, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, lại băn khoăn rằng chủ trương nêu trên có những điểm khó khăn.
Theo ông Tuấn, TP HCM đang có số bệnh nhân tăng cao, nên cần áp dụng ngay, để giảm tải cho các bệnh viện. Còn Hà Nội hiện vẫn đáp ứng được chỗ cách ly tập trung cho F1 và nơi điều trị F0 trong bệnh viện. "Vì vậy, chúng tôi sẽ nghiên cứu vấn đề này, đánh giá những điểm thuận lợi, khó khăn, sau đó thí điểm, chứ không áp dụng rộng rãi ngay", ông Tuấn cho biết.
Phòng điều trị bệnh nhân Covid-19 tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, cơ sở 2, huyện Đông Anh, Hà Nội, tháng 3/2020. Ảnh: Ngọc Thành
Về thuận lợi, ông nói cách ly F1 và F0 không triệu chứng tại nhà sẽ giảm chi phí, kinh tế, tạo tâm lý thoải mái cho người dân. Nhưng khó khăn nhất là nhiều người dân chưa có ý thức chấp hành nghiêm quy định chống dịch. "Đấy là điều tôi lo ngại nhất", ông bày tỏ. Đồng thời, dù Bộ Y tế đã nới lỏng một số điều kiện, nhưng "không phải tất cả các hộ gia đình có thể đáp ứng được". Bộ cho phép cách ly ở căn hộ trong khu chung cư, như hiện nay rất nhiều chung cư có sử dụng điều hòa trung tâm, gây nguy cơ lây nhiễm. Vì vậy, nhiều khu chung cư không đáp ứng yêu cầu.
Về việc Bộ Y tế khuyến khích hộ gia đình lắp camera giám sát, ông Tuấn lo ngại, không may có sự cố mất điện hoặc người dân cố ý cắt tín hiệu, trốn ra ngoài thì khó giám sát. Có ý kiến đề xuất khóa cửa ngoài các gia đình đang cách ly tại nhà, nhưng khi có sự cố như cháy nổ thì sẽ không kịp cứu chữa. "Hà Nội chưa xúc tiến thực hiện chủ trương này ngay, sẽ cần nghiên cứu, tính toán thêm", ông Tuấn nhắc lại quan điểm.
Bác sĩ Lê Thành Phúc, Giám đốc Bệnh viện Phổi Đà Nẵng, nơi điều trị cho bệnh nhân mắc Covid từ tháng 3/2020 đến nay, nhận định hướng dẫn mới của Bộ Y tế "là một quyết định đúng". Chủ trương này nhằm giải quyết tình huống cho TP HCM, khi một ngày lên đến hơn 2.000 ca, cần giảm tải cho các cơ sở điều trị. "Nhưng sẽ khó thực hiện", ông nói.
Ông Phúc phân tích, khi xét nghiệm cho bệnh nhân phải in ngay biểu đồ xem tải lượng virus cao hay thấp, chứng minh tải lượng virus thấp mới cho về nhà giám sát. Việc này có thể làm được, nếu số lượng các ca bệnh ít. Nhưng sẽ rất khó khăn với số lượng các ca dương tính nhiều như một số địa phương đang đối mặt.
Bác sĩ Lê Thành Phúc, Giám đốc Bệnh viện Phổi Đà Nẵng. Ảnh: Nguyễn Đông
"Chúng ta cần thêm những nghiên cứu chắc chắn trước khi áp dụng, vì như ở Bệnh viện Phổi trong quá trình điều trị, rất nhiều bệnh nhân âm tính hai lần, nhưng xét nghiệm lần thứ ba và thứ tư lại dương tính. Theo hướng dẫn mới của Bộ Y tế thì xét nghiệm hai lần âm tính, có thể cho bệnh nhân về được, song nguy cơ lây nhiễm cho những người trong gia đình là rất cao", bác sĩ Phúc nói.
Ngoài ra, hiện nay có nhiều chùm lây nhiễm cộng đồng chưa rõ nguồn lây, nên nếu đưa F0 từ bệnh viện về cộng đồng thì khó kiểm soát.
"Trong lúc chờ hướng dẫn cụ thể hơn của Bộ và ý kiến của Sở Y tế, Bệnh viện Phổi sẽ không cho xuất viện F0 ngày thứ 10 điều trị có kết quả hai mẫu xét nghiệm âm tính liên tiếp. Một phần vì bệnh viện vẫn còn dư giường, phần khác giữ họ ở lại theo dõi thêm ít ngày, sẽ chắc chắn hơn là đẩy nguy cơ cho cộng đồng", bác sĩ Phúc nói thêm.
Bà Ngô Thị Kim Yến, Giám đốc Sở Y tế Đà Nẵng, cho rằng đây là hướng dẫn các vấn đề chuyên môn, được Bộ Y tế cân nhắc rất kỹ dựa trên những diễn biến thực tế và tham khảo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới. Do vừa ban hành, ảnh hưởng đến 63 tỉnh, thành nên Bộ cần có hướng dẫn chi tiết thêm để các địa phương thực hiện.