Đầu tháng 6, Quốc hội đồng ý tách Luật Giao thông đường bộ thành Luật Đường bộ và Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, dự kiến góp ý lần đầu vào kỳ họp 6 trong cuối năm 2023.
Tại dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Bộ Công an đề xuất bổ sung quy định trẻ em dưới 10 tuổi hoặc chiều cao dưới 1,35 mét không được ngồi cùng hàng ghế với lái xe khi tham gia giao thông đường bộ.
Ngoài ra, trẻ em dưới 4 tuổi phải được chở bằng ghế thiết kế dành cho trẻ em, trừ ôtô kinh doanh vận tải hành khách theo quy định của pháp luật đường bộ. Người lái xe phải kiểm tra, hướng dẫn việc thắt dây an toàn cho trẻ em.
Cục Đăng kiểm Việt Nam ước tính đến tháng 3, Việt Nam có hơn 5 triệu ôtô, trong đó hơn 333.000 xe gia đình. Ảnh: Ngọc Thành
Đây là đề xuất mới bởi Luật Giao thông đường bộ 2008 chỉ có 3 nội dung quy định liên quan trẻ em.
- Trẻ em dưới 7 tuổi khi đi qua đường đô thị, đường thường xuyên có xe cơ giới qua lại phải có người lớn dắt; mọi người có trách nhiệm giúp đỡ trẻ em dưới 7 tuổi khi đi qua đường (khoản 5, Điều 32).
- Người điều khiển xe mô tô hai bánh, xe gắn máy chỉ được chở một người, trừ các trường hợp sau thì được chở tối đa hai người: Trẻ em dưới 14 tuổi (Điều 30).
- Người điều khiển xe đạp chỉ được chở một người, trừ trường hợp chở thêm một trẻ em dưới 7 tuổi thì được chở tối đa hai người (Điều 31).
Việc cấm trẻ em dưới 12-14 tuổi ngồi cạnh ghế lái và những quy định riêng về ghế ngồi an toàn chuyên dành cho trẻ em đã được áp dụng ở nhiều quốc gia.
Tại Mỹ, Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia (NHTSA), Bộ Giao thông Vận tải là cơ quan liên bang chịu trách nhiệm thiết lập và giám sát 2 bộ tiêu chuẩn dành cho ghế an toàn trẻ em. Các tiêu chuẩn gồm: những thông số phức tạp về chất liệu ghế, độ nhạy với va chạm, tính dễ cháy, độ chịu lực của khóa đai, giải phóng áp suất...
Luật về ghế ngồi ôtô do các tiểu bang tự quy định, nhưng đều hạn chế độ tuổi, chiều cao, cân nặng cho từng vị trí, loại ghế trong ôtô. Ví dụ, New York quy định trẻ em phải ngồi trong ghế an toàn đến khi đủ 8 tuổi. Ghế trẻ em phải quay mặt về phía sau ở ghế sau của xe. Bang Mississipi, Massachusetts. Montana, New Jersey, New Mexico, North Carolina... ràng buộc quy định này với cả taxi.
Một số bang như California không cho phép trẻ dưới 8 tuổi ngồi cạnh ghế lái, bang Delaware là 12 tuổi.
Tiền phạt cũng do các bang tự quy định, lỗi không thắt dây an toàn cho trẻ em, bất kể vị trí ngồi nào trong xem có thể bị phạt cao nhất tới 162 USD. Lỗi liên quan ghế chuyên dụng cho trẻ có mức phạt cao nhất 250 USD. Vi phạm từ lần 2 trở đi, mỗi lần mức phạt sẽ bị đẩy thêm 20-30 USD.
Loại xe an toàn và vị trí ngồi được khuyến cáo theo từng độ tuổi trẻ em tại Mỹ. Ảnh: Chicco
Anh là một trong các quốc gia quy định độ tuổi bắt buộc sử dụng ghế an toàn cho trẻ lâu nhất, lên đến 12 tuổi hoặc cao 135 cm, tùy theo điều kiện nào đến trước. Phụ huynh có thể sử dụng ghế an toàn cho trẻ em dựa trên chiều cao, hoặc trọng lượng, nhưng bắt buộc phải là loại ghế được EU chấp thuận và được cấp phép sử dụng ở Vương quốc Anh.
Ai không chấp hành sẽ bị phạt cao nhất tới 500 bảng Anh. Dù mua đúng loại ghế và hợp độ tuổi, cân nặng con, nhưng nếu lắp đặt sai, bạn vẫn có thể bị phạt.
Tại Anh, trẻ em dưới 12 tuổi hoặc cao dưới 135 cm vẫn phải ngồi trong ghế an toàn dành riêng cho trẻ em, lắp đặt ở hàng ghế sau. Ảnh: Diplomathon
Trung Quốc là thị trường ô tô lớn nhất thế giới kể từ năm 2009 với gần 400 triệu phương tiện cơ giới và hơn 470 triệu người có bằng lái xe, theo dữ liệu từ Bộ Công an nước này.
Tai nạn giao thông hiện là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ em dưới 14 tuổi ở Trung Quốc; với gần 20.000 người thiệt mạng mỗi năm trên đường, tức mỗi ngày khoảng 50 trẻ.
Thống kê của WHO và UNICEF cho thấy ghế an toàn cho trẻ em có thể giảm tới 60% nguy cơ thương tích và tử vong trong các vụ tai nạn giao thông. Cũng theo các tổ chức này, ở các quốc gia phát triển, 90% cha mẹ thường xuyên sử dụng ghế an toàn cho trẻ, nhưng ở châu Á nói chung và ở Trung Quốc nói riêng, tỷ lệ này chưa đến 5%.
Phải đến Quốc tế thiếu nhi năm 2021, việc sử dụng ghế an toàn cho trẻ trên ôtô, mới được luật hóa tại Trung Quốc, trong Luật Bảo vệ trẻ vị thành niên. Theo đó, cha mẹ hoặc người giám hộ của trẻ phải lắp đặt ghế an toàn cho trẻ và giáo dục trẻ tuân thủ quy định giao thông song luật cũng chưa đưa ra hướng dẫn thực hiện hay mức phạt cụ thể cho vi phạm.
Luật Chile trước đây chỉ yêu cầu trẻ dưới 8 tuổi ngồi ở ghế sau và trẻ dưới 4 tuổi phải được thắt đai an toàn, song tới 80% số phụ huynh không thực hiện. Điều này được Bộ Giao thông kết luận là một trong những nguyên nhân dẫn tới tỷ lệ trẻ em tử vong do tai nạn giao thông đường bộ của Chile cao gấp 3 lần Mỹ, và gấp 27 lần Thụy Điển.
Từ tháng 3/2017, Chile sửa đổi và bổ sung Luật Giao thông, phát động một chiến dịch nâng cao nhận thức quốc gia để giáo dục các bậc cha mẹ về quy định hạn chế chỗ ngồi. Chiến dịch được coi là "bước ngoặt" hướng tới bảo vệ trẻ em.
Hiện nước này cấm để trẻ em dưới 12 tuổi ở ghế trước của ôtô, xe van, xe tải và các loại xe tương tự, trừ xe có một buồng lái. Trẻ em dưới 9 tuổi hoặc cao 135 cm và nặng tới 33 kg bắt buộc phải được trang bị ghế an toàn dành riêng theo độ tuổi, chiều cao, cân nặng.
Đây là một trong số ít quốc gia coi việc chở trẻ em dưới 12 tuổi ở ghế trước hoặc không sử dụng ghế chuyên dụng cho trẻ em, là tội thuộc loại "rất nghiêm trọng". Vi phạm có thể bị phạt tới 200 USD và bị đình chỉ quyền lái xe trong 45 ngày, việc lặp lại lỗi nhiều lần, có thể khiến phụ huynh bị tước giấy phép lái xe vĩnh viễn. Các quy định này ước tính giúp Chile giảm 30% số ca tử vong do tai nạn giao thông ôtô ở trẻ em.
Hải Thư