Hơn 3 tháng sau khi xin lùi thời gian thông qua dự thảo lần một, Hà Nội đang tổ chức lấy ý kiến lần hai vào dự thảo Nghị quyết quy định về diện tích nhà ở tối thiểu để đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ.
Theo dự thảo mới, người đi thuê, mượn, ở nhờ muốn đăng ký thường trú tại 12 quận phải có diện tích ở tối thiểu 15 m2, giảm 5 m2 so với dự thảo lần một; khu vực ngoại thành là 8 m2 (17 huyện và thị xã Sơn Tây). Diện tích nhà ở tối thiểu tính theo mét vuông sàn nhà cho một người thuê, mượn, ở nhờ.
Hà Nội lý giải quy định nói trên nhằm cụ thể hóa Luật Cư trú 2020, tạo cơ sở pháp lý để thành phố quản lý cư trú phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Thành phố kỳ vọng thông qua nghị quyết này sẽ góp phần ổn định an ninh trật tự, đảm bảo đời sống an sinh xã hội của người dân.
Theo UBND TP Hà Nội, ở một số tỉnh hoặc huyện thuộc thành phố trực thuộc Trung ương đang có áp lực gia tăng dân số cơ học rất lớn. Số người đăng ký cư trú ở những khu vực này tăng nhanh và biến động nhiều ở nhóm có chỗ ở hợp pháp là nhà ở do thuê, mượn, ở nhờ. Do đó, Luật Cư trú 2020 giao HĐND cấp tỉnh quyết định diện tích bình quân chỗ ở tối thiểu khi đăng ký thường trú nhằm đảm bảo điều kiện sống cần thiết cho người dân, phù hợp với yêu cầu quản lý về cư trú và chính sách an sinh xã hội trên địa bàn.
Năm 2013, HĐND TP Hà Nội ban hành Nghị quyết số 11 quy định diện tích ở bình quân đối với nhà thuê để được đăng ký thường trú ở nội thành. Năm 2016 HĐND thành phố có nghị quyết kéo dài thời gian áp dụng Nghị quyết số 11 đến hết 2020. Văn bản này chỉ quy định diện tích tối thiểu với trường hợp thuê nhà, không đề cập việc mượn, ở nhờ; không quy định diện tích tối thiểu với trường hợp thuê, mượn, ở nhờ để đăng ký thường trú khu vực ngoại thành.
Điều 20 Luật cư trú năm 2020 quy định những trường hợp thuê, mượn, ở nhờ được đăng ký thường trú khi đáp ứng các điều kiện: Chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp đồng ý cho đăng ký thường trú tại địa điểm thuê, mượn, ở nhờ và được chủ hộ đồng ý nếu đăng ký thường trú vào cùng hộ gia đình đó; bảo đảm diện tích về nhà ở tối thiểu do HĐND cấp tỉnh quy định nhưng không thấp hơn 8 m2 sàn/người.
Ngay sau khi Luật cư trú có hiệu lực từ 1/7/2021, nhiều địa phương đã ban hành nghị quyết quy định về diện tích nhà ở tối thiểu để đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ. Đà Nẵng quy định diện tích tối thiểu là 20 m2 sàn/người đối với các phường thuộc quận Hải Châu, Thanh Khê; các phường, xã thuộc các quận, huyện còn lại, diện tích tối thiểu là 15 m2 sàn/người. Bình Dương quy định diện tích nhà ở tối thiểu để được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp, do thuê, mượn, ở nhờ trên địa bàn là 8 m2 sàn/người.
Võ Hải