"Điều này sẽ khắc phục chiêu trò cạnh tranh của các nhà thuốc rồi bỏ qua đơn kê của bác sĩ", đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng ban Quản lý An toàn thực phẩm TP HCM, nói khi góp ý xây dựng dự thảo Luật Dược sửa đổi, chiều 26/6.
Bà nêu thực trạng bùng nổ các công ty phân phối thuốc và nhà thuốc bán lẻ. Trong thời gian ngắn, số doanh nghiệp bán buôn tăng lên hơn 5.100, số nhà thuốc tăng lên hơn 67.000. Mỗi nhà thuốc thay vì phục vụ cho 2.200 người như năm 2016 thì hiện nay chỉ cho hơn 1.400 người - rất thấp so với các nước, mỗi nhà thuốc phục vụ hơn 4.000 người dân.
Nữ đại biểu cảnh báo không nên đánh giá tích cực là nhiều nhà thuốc thì người dân sẽ dễ mua được thuốc hơn. Thực tế, khi doanh nghiệp bán buôn tràn lan sẽ làm tăng chi phí trung gian và đẩy giá thuốc lên cao. Giá tăng cao, khách hàng ít đi khiến lợi nhuận giảm nên các nhà thuốc phải tính đến chiêu trò cạnh tranh và bỏ qua kê đơn bác sĩ.
"Hiện nay các nhà thuốc phớt lờ các nguyên tắc, tiêu chuẩn, người dân muốn mua gì ở nhà thuốc cũng được", bà Lan nói.
Trước đây, khoảng cách giữa hai nhà thuốc tối thiểu phải là 200 m và hiệu thuốc phải là nhà cấp 3 trở lên. Tuy nhiên, trong thông tư hướng dẫn về điều kiện hành nghề y dược có hiệu lực từ ngày 4/7/2002, các quy định này đã bị bãi bỏ.
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, chiều 26/6. Ảnh: Media Quốc hội
Đại biểu Lan cũng đề nghị bổ sung quy định điều kiện cư trú của dược sĩ có chứng chỉ hành nghề, tránh tình trạng mở nhà thuốc tràn lan. "Rất nghịch lý khi dược sĩ làm việc ở một nơi, cư trú ở một nơi, nhưng nhà thuốc lại ở một nơi, nhìn là thấy ngay đang thuê bằng dược để mở cửa hàng thuốc", bà Lan nói, đề xuất quy định công khai giấy phép tại nhà thuốc và tăng cường vai trò của hội hành nghề.
Cùng quan điểm, đại biểu Lã Thanh Tân (Phó đoàn Hải Phòng) cho rằng luật hiện hành đang có nhiều quy định về kiểm soát hoạt động mua bán thuốc tại quầy. Tuy nhiên trên thực tế, việc mua bán thuốc rất thoải mái, kể cả những loại thuộc diện phải kê đơn của bác sĩ chuyên khoa.
"Người bán tự tư vấn, chẩn đoán bệnh rồi kê đơn cho người mua diễn ra khá phổ biến trong khi họ không có bằng cấp chuyên môn tương ứng về lĩnh vực y dược. Điều này khiến sức khỏe của người dân bị ảnh hưởng khi dùng sai chỉ định, dùng quá liều...", ông nói, đề nghị bổ sung quy định kiểm soát chặt việc bán thuốc.
Không cho phép bán online với thuốc kê đơn
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan cho rằng nội dung của dự thảo luật về bán thuốc qua sàn giao dịch điện tử còn rất đơn giản và rời rạc, chưa khả thi. Hơn nữa, "quản lý nhà thuốc truyền thống chưa xong mà lại tính tới bán thuốc online sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ, đặc biệt là thuốc giả, kém chất lượng".
"Tôi đề nghị tuyệt đối không đưa thuốc kê đơn vào danh mục có thể phân phối qua sàn thương mại điện tử. Thuốc không kê đơn nên được cân nhắc bán online khi pháp lý đã hoàn thiện và phải được tổ chức trong khuôn khổ an toàn, trật tự hơn", bà Lan nói.
Đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên (Phó giám đốc CDC Long An) cũng đề nghị xây dựng cơ chế quản lý hiệu quả hơn trong mua bán thuốc. Ban soạn thảo cần nghiên cứu bổ sung quy định chi tiết về danh mục thuốc, hình thức kinh doanh, đối tượng được phép mua bán thuốc theo hình thức thương mại điện tử; đồng thời giới hạn diện mua bán để tạo sự minh bạch, tránh rủi ro cho người dân.
Dự án Luật Dược sửa đổi được Chính phủ trình Quốc hội lần đầu. Sau khi góp ý xây dựng, Quốc hội sẽ thông qua dự luật vào kỳ họp cuối năm 2024.