Tờ trình về dự kiến chương trình giám sát của Quốc hội năm 2023 được Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường trình bày chiều 23/5.
Ngoài chuyên đề về đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông, ba chuyên đề khác được đề xuất đưa vào giám sát tối cao của Quốc hội năm 2023, đó là việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ chống Covid-19; thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng.
Chuyên đề triển khai các nghị quyết của Quốc hội về các chương trình mục tiêu quốc gia, về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Cuối cùng là chuyên đề thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021.
Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường. Ảnh: Giang Huy
Theo Tổng thư ký Quốc hội, bốn chuyên đề trên, được lựa chọn từ 10 nhóm lĩnh vực với 121 vấn đề. Các đại biểu sẽ chọn hai chuyên đề giám sát tối cao; hai chuyên đề còn lại giao Thường vụ Quốc hội giám sát. "Các đại biểu tiếp tục đổi mới, giám sát đúng và trúng; chỉ rõ địa điểm, quy rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân; đề xuất sửa đổi, bổ sung nhằm hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật của Nhà nước", Tổng thư ký Quốc hội đề nghị.
Tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy tán thành giám sát tối cao vấn đề đổi mới chương trình sách giáo khoa phổ thông. Theo lộ trình, năm học 2024-2025 sẽ hoàn thành đổi mới toàn bộ chương trình sách giáo khoa phổ thông. Quốc hội giám sát tối cao vào thời điểm này sẽ đánh giá được đầy đủ, chỉ ra ưu điểm, khuyết điểm khi thực hiện; từ đó có chỉ đạo định hướng tiếp tục đổi mới những năm tiếp theo.
Theo bà Thúy, những năm qua ngành giáo dục đã vượt qua nhiều khó khăn để đổi mới sách giáo khoa. Tuy nhiên, dư luận còn nhiều ý kiến khác nhau về kết quả triển khai, như giá sách giáo khoa; sắp xếp Lịch sử là môn tự chọn theo định hướng nghề nghiệp ở cấp học phổ thông.
Có những vấn đề đại biểu nêu từ kỳ họp trước đến kỳ họp này chưa được giải quyết, như sai sót trong bộ sách giáo khoa lớp 1, 2, 6 của NXB Giáo dục Việt Nam. Bộ Giáo dục và Đào tạo trả lời, NXB đã thu hồi, sửa chữa 110.000 cuốn, in lại 38.000 cuốn Khoa học tự nhiên 6 của bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống. Tuy nhiên, theo bà Thúy, "thực tế không đúng như vậy".
Thông tư của Bộ về lựa chọn sách giáo khoa còn bất cập, dẫn đến bỏ qua quyền lựa chọn dân chủ của cơ sở giáo dục. "Vai trò của Bộ ra sao trong lựa chọn sách giáo khoa, để đảm bảo khách quan, công bằng, minh bạch, không ảnh hưởng xấu đến chủ trương xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa? Liệu có những vụ Việt Á trong lựa chọn sách giáo khoa hay không", bà Thúy bày tỏ trăn trở.
Đồng tình lựa chọn chuyên đề đổi mới chương trình sách giáo khoa phổ thông để giám sát tối cao, đại biểu Nguyễn Anh Trí (nguyên Viện trưởng Huyết học truyền máu Trung ương), cho rằng đổi mới chương trình, sách giáo khoa là nội dung cốt lõi của đổi mới toàn diện giáo dục phổ thông, tầm quan trọng lớn. Tuy nhiên, cử tri bức xúc về chương trình giáo dục phổ thông có biểu hiện không phù hợp, đơn cử là vấn đề dạy và học môn Lịch sử gây bức xúc xã hội.
"Sách giáo khoa có quyển in sai, ngôn từ nhiều chỗ không phù hợp, hình ảnh chưa chuẩn mực. Vì quá nhiều bộ sách giáo khoa được đề nghị sử dụng, gây lúng túng trong lựa chọn, không chỉ với phụ huynh, học sinh mà còn với các trường, các sở", ông Trí nêu thực trạng.
Sách giáo khoa không được dùng lại, hàng năm xã hội tốn thêm hàng nghìn tỷ đồng để mua sách mới, gây khó khăn cho gia đình có con đi học, đặc biệt là hộ nghèo. Vì vậy, ông Trí đề nghị Quốc hội giám sát tối cao chuyên đề này, chỉ ra việc làm được, chưa được để điều chỉnh.
Chương trình giáo dục phổ thông mới được thông qua năm 2018, bắt đầu áp dụng với lớp 1 trong năm học 2020. Đi kèm với chương trình, sách giáo khoa mới cũng được thiết kế và đưa vào sử dụng. Lần đầu tiên, Việt Nam triển khai "một chương trình, nhiều sách giáo khoa".
Năm 2021, chương trình triển khai với lớp 2 và 6, sau đó là ba lớp 3, 7, 10 (năm 2022), 4, 8 và 11 (2023), cuối cùng là 5, 9, 12 (2024).