Ngày 24/4, Hiệp hội các trường ngoài công lập có công văn gửi Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đề xuất cải tiến thi tốt nghiệp THPT từ năm 2015. Mục tiêu Hiệp hội hướng đến là không tổ chức thi tốt nghiệp và tuyển sinh đại học riêng biệt gây tốn kém cho học sinh và xã hội, mà thay thế bằng kỳ thi khác có nhiệm vụ hỗ trợ cả hai mục tiêu nói trên.
Điểm khác biệt của kỳ thi này là học sinh đã học hết bậc phổ thông (có thể bao gồm những người tự học hoặc không học phổ thông nhưng muốn được xác nhận trình độ và dự tuyển vào các trường đại học và chuyên nghiệp) đều được phép dự thi. Kỳ thi có thể tổ chức 2 hoặc nhiều lần trong năm.
Thí sinh được kết quả thấp ở kỳ thi trước có thể đăng ký xin thi lại ở kỳ thi sau để nâng kết quả. Theo Hiệp hội ngoài công lập, kỳ thi sẽ được thiết kế bao gồm cả mục tiêu xác nhận trình độ tốt nghiệp phổ thông và không nhằm một ngành đào tạo cụ thể nào của trường đại học.
Hiệp hội các trường ngoài công lập kiến nghị gộp 2 kỳ thi tốt nghiệp và đại học làm 1, tổ chức nhiều lần trong năm. Ảnh: HH.
Tính chất kỳ thi này là kiểm tra thành quả học tập, đánh giá theo chuẩn dựa vào chương trình phổ thông, và tính điểm dựa vào một phân bố chuẩn đại diện học sinh cuối bậc phổ thông của cả nước.
Đề thi được thiết kế chủ yếu theo phương pháp trắc nghiệm khách quan, kết hợp một số câu hỏi tự luận ngắn cho các môn có nhu cầu bổ sung. Việc phát triển ngân hàng câu hỏi, thiết kế đề thi, xây dựng các đề thi tương đương được triển khai theo lý thuyết và công nghệ đo lường hiện đại (Lý thuyết ứng đáp câu hỏi). Công nghệ phát triển ngân hàng câu hỏi, xây dựng đề thi tương đương…sẽ được trình bày cụ thể trong đề án chi tiết.
Các môn thi dự kiến gồm 3 môn thi đơn là Toán, Ngữ Văn, Ngoại ngữ (một trong các thứ tiếng: Anh, Pháp, Nga, Trung, Đức), 2 bài thi tích hợp gồm Khoa học tự nhiên (liên quan đến các môn Vật lý, Hóa học, Sinh học), Nhân văn và Khoa học xã hội (liên quan đến các môn Sử, Địa, Chính trị).
Các đề Toán và Ngữ Văn sử dụng phương pháp trắc nghiệm khách quan kèm câu tự luận ngắn để thí sinh làm trung bình trong khoảng 30 phút. Phần tự luận của đề Toán nhằm đánh giá khả năng giải quyết các vấn đề toán học. Phần tự luận của đề Ngữ Văn nhằm đánh giá khả năng viết và diễn đạt bằng tiếng Việt, sẽ hạn chế thí sinh viết không quá 400 từ. Thời gian làm bài cho mỗi đề Toán và Ngữ Văn là 90 phút.
Các đề Khoa học tự nhiên, Nhân văn và Khoa học xã hội được ra dưới dạng tích hợp các môn tương ứng Vật lý, Hóa học, Sinh học và Sử, Địa, Chính trị, sử dụng phương pháp trắc nghiệm khách quan. Thời gian làm bài cho mỗi đề là 90 phút.
Đề Ngoại ngữ (các tiếng Anh, Pháp, Nga, Trung quốc, Đức…) đánh giá khả năng đọc hiểu, ngữ pháp, bằng phương pháp trắc nghiệm khách quan, thời gian 90 phút.
Mọi thí sinh đều phải thi ba môn đơn Toán, Ngữ Văn, Ngoại ngữ và chọn 1 trong 2 môn tích hợp (hoặc thi cả 2) Khoa học tự nhiên, Nhân văn và Khoa học xã hội.
Mỗi kỳ thi được tổ chức chỉ trong 3 ngày, buổi đầu làm thủ tục cần thiết, 5 buổi thực thi. Mỗi năm có thể tổ chức nhiều lần thi để giảm bớt sự tập trung căng thẳng và tạo cơ hội nhiều hơn cho thí sinh. Trước mắt nên tổ chức mỗi năm ít nhất 2 lần, tương ứng với các thời điểm đầu hai học kỳ của trường đại học.
Điểm trung bình của 4 (hoặc 5) môn trên mỗi bài thi là cơ sở để xét trình độ tốt nghiệp THPT và tương đương (theo hướng khoa học tự nhiên hoặc nhân văn - khoa học xã hội hoặc cả hai hướng).
Bảng điểm các môn thi của thí sinh là cơ sở để các trường đại học, cao đẳng xét tuyển thí sinh vào ngành học mà họ xin dự tuyển. Các trường đại học, cao đẳng đưa ra phương án tính tổng điểm của các môn thi để tuyển sinh vào các ngành học theo yêu cầu của trường mình (có thể tính tổng điểm các môn có hệ số).
Đối với phần lớn các trường tổng điểm này và bằng tốt nghiệp phổ thông trung học có thể xem là điểm trúng tuyển, còn những trường đại học có yêu cầu đặc biệt có thể xem là điểm sơ tuyển. Trên cơ sở đó, tổ chức thêm các kỳ thi năng khiếu, nâng cao hoặc phỏng vấn để chung tuyển.
"Xét tuyển theo phương án nào là quyền tự chủ của mỗi trường, nhưng các trường phải công khai cách xét tuyển trước để xã hội có thể đánh giá về chất lượng đầu vào của các trường và giám sát việc thực hiện", công văn nêu rõ.
Theo Hiệp hội Các trường ngoài công lập, muốn thực hiện được Đề án vào năm 2015 thì ngay từ quý 2 năm 2014 lãnh đạo các cấp cần có quyết tâm cao, chỉ đạo sát sao và triển khai quyết liệt. "Đề xuất lập một “Đội đặc nhiệm” điều hành việc triển khai Đề án có hiệu quả", lãnh đạo Hiệp hội kiến nghị.
Hoàng Thùy - Nguyễn Thắm