Đề xuất được Phó chủ tịch UBND quận 7 Lê Văn Thành nêu tại hội thảo Chiến lược phát triển quận 7 đến 2030, tầm nhìn 2045, sáng 28/6. Tân Thuận được lập cách đây hơn 30 năm, là khu chế xuất đầu tiên của Việt Nam, mô hình kiểu mẫu, tiền đề ra đời hàng loạt khu công nghiệp, khu chế xuất tại TP HCM và cả nước.
Khu chế xuất Tân Thuận nhìn từ trên cao. Ảnh: IPC
Khu chế xuất Tân Thuận nằm ở phường Tân Thuận Đông, cửa ngõ quận 7 gồm 10 phường, với hơn 360.000 dân. Nơi đây giáp sông Sài Gòn, cách quận 1 khoảng 5 km. Khu có gần 70% doanh nghiệp trong lĩnh vực gia công sản xuất truyền thống. Hiện, 195 ha đất tại đây được dùng để xây nhà máy, kho. Khu chế xuất sẽ hết hạn thuê đất vào ngày 23/9/2041.
Theo ông Thành, công năng sử dụng của Khu chế xuất Tân Thuận không còn phù hợp định hướng phát triển của quận, đem nguồn thu ngân sách thấp, không tương xứng quy mô diện tích, vị trí và gây ô nhiễm môi trường. Do đó, quận đề xuất thành phố sớm chuyển đổi nơi đây thành khu công nghệ cao xen kẽ đất ở và dịch vụ thương mại. Khu vực này sẽ kết nối Khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP Thủ Đức) thành một quần thể, tạo điểm nhấn đối xứng hai bên sông Sài Gòn.
Khu chế xuất Tân Thuận gần trung tâm TP HCM và khu đô thị mới Thủ Thiêm. Đồ họa: Khánh Hoàng
Khu chế xuất Tân Thuận cũng là một trong 4 khu đất được quận 7 đề xuất chuyển đổi nhằm thực hiện mục tiêu trở thành trung tâm y tế - giáo dục, thương mại, dịch vụ kết hợp du lịch của khu Nam TP HCM. Quận 7 cho rằng để theo đuổi mô hình này, địa phương cần hình thành một hệ sinh thái các trường học, đại học, cơ sở khám bệnh, bệnh viện, dự kiến rộng trên 500 ha.
Tại hội thảo, PGS.TS Trương Thị Hiền, Chủ tịch Hội Nữ trí thức TP HCM, cho rằng cần xem lại và có thể ngưng không phát triển công nghiệp tại quận 7. Trước hết, nơi đây không thành lập mới cơ sở tiểu thủ công nghiệp, nhà máy, có lộ trình di dời cơ sở sản xuất ra ngoại thành hoặc tỉnh lân cận.
Với Khu chế xuất Tân Thuận, bà Hiền cho rằng cần có lộ trình chuyển đổi dần ngành sản xuất công nghiệp, gia công lắp ráp sang ngành công nghệ cao, tự động hoá, hạn chế tối đa sử dụng công nhân lắp ráp, gia công. Về lâu dài, nơi đây cần được chuyển sang lĩnh vực nghiên cứu, thí nghiệm ngành tự động hoá, trí tuệ nhân tạo, sản xuất phần mềm.
"Làm thế sẽ hạn chế được sự phát triển của công nhân, lao động phổ thông, hạn chế xe container ra vào quận 7, tiến tới giải quyết nhà trọ lụp xụp, kẹt xe, ô nhiễm môi trường", bà Hiền nói.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Đua, nguyên Phó bí thư Thường trực Thành uỷ TP HCM, nói nên điều chỉnh chức năng Khu chế xuất Tân Thuận thành khu dịch vụ giáo dục, y tế, văn hoá, văn phòng làm việc, khách sạn, thương mại chất lượng cao. Bởi nơi đây nằm đối diện Khu đô thị mới Thủ Thiêm, kết nối qua cầu Phú Mỹ và có thể trở thành "hậu cần" cho trung tâm tài chính quốc tế Thủ Thiêm.
Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Thu Hằng
Nói về đề xuất này, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi cho rằng thành phố cần đánh giá lại công năng của Khu chế xuất Tân Thuận để tái cơ cấu. Đồng thời, địa phương phải tính toán xem nơi đây có còn dư địa để phát triển theo hướng công nghiệp hay không.
"Chắc chắn phải chuyển đổi các ngành công nghiệp phổ thông, thâm dụng lao động trong khu chế xuất Tân Thuận theo hướng công nghệ cao, kết nối chức năng, hoạt động của trung tâm tài chính", ông Mãi nói.
Thu Hằng