Đề thi tham khảo môn Vật lý Trung học phổ thông

Đề thi gồm 40 câu, thời gian làm bài 50 phút. Nội dung kiến thức thuộc chương trình Vật lý11 và Vật lý12, bao gồm 7 chuyên đề lớp 12: Dao động cơ; Sóng cơ; Dòng điện xoay chiều; Dao động và Sóng điện từ; Sóng ánh sáng; Lượng tử ánh sáng; Hạt nhân nguyên tử và 4 chuyên đề lớp 11: Điện tích - Điện trường; Dòng điện không đổi; Từ trường và Khúc xạ ánh sáng.

Tỉ lệ câu hỏi thuộc chương trình Vật lý11 chiếm 10% tổng số câu hỏi của đề thi, chủ yếu rơi vào các cấp độ thông hiểu và vận dụng, không có câu hỏi thuộc cấp độ vận dụng cao.

Sự phân bổ tỉ lệ câu hỏi trong các chuyên đề, Vật lý 11 và Vật lý 12 trong các các đề thi Trung học Phổ thông năm 2017, năm 2018, năm 2019 và đề thi tham khảo năm 2020 mà Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa công bố được thống kê trong bảng sau:

Số lượng câu hỏi thuộc chương trình Vật lý 11 trong đề thi tham khảo 2020 là 4 câu chiếm 10% tổng số câu hỏi của đề thì, trong đó 2 câu (chiếm 5%) thuộc chương trình học kì 1 của Vật lý 11 và 2 câu (chiếm 5%) thuộc chương trình học kì 2 của Vật lý 11, tỉ lệ này không thay đổi so với kì thi Trung học phổ thông quốc gia năm 2019.

Trong đề thi minh họa 2020, tỉ lệ thuyết là 47,5% (19 câu); Bài tập 52,5% (21 câu). Các câu hỏi lý thuyết đa phần là các câu hỏi dễ, trong phạm vi sách giáo khoa. Đây là sự thay đổi lớn so với tỉ lệ 30/70 đã ổn định ở hai năm trước đó, số lượng câu hỏi lý thuyết tăng lên và bài tập khó giảm đi chủ yếu thuộc chương trình học kì 2 của Vật lý 12, điều này cho thấy sự thích ứng của đề thi để đảm bảo công bằng giữa tất cả các thí sinh tham gia thi với điều kiện học tập trong mùa dịch năm nay.

Sự phân chia theo cấp độ nhận thức, tỉ lệ nhận biết - thông hiểu chiếm mỗi phần 35%, tỉ lệ vận dụng - vận dụng cao chiếm mỗi phần 10%. Với 70 % câu hỏi nhận biết và thông hiểu học sinh trung bình đến khá có thể dễ dàng đạt được 7-8 điểm để xét tốt nghiệp. Tuy nhiên 30% các câu hỏi còn lại trong đề thể hiện sự phân hóa cao của đề thi. So với đề thi năm 2019, lượng câu hỏi nhận biết – thông hiểu đã tăng lên khoảng 15-20% , các câu hỏi vận dụng giảm đi khoảng 20%, số lượng câu hỏi vận dụng cao vẫn chiếm khoảng 10% như các năm trước đó.

Các câu phân loại vẫn thuộc các chuyên đề quen thuộc của chương trình học kì 1 của chương trình Vật lý12 như: Dao động cơ học, Sóng cơ học, Điện xoay chiều. Các chuyên đề còn lại của chương trình học kì 2 không có câu hỏi khó Vận dụng cao.

Đi sâu vào từng chuyên đề, Tổ bộ môn Vật lý, Hệ thống Giáo dục Hocmai đưa ra những phân tích như sau:

Phần chương trình Học kì 1 - Vật lý12, chuyên đề Dao động cơ có 7 câu chiếm 17,5% tổng số câu hỏi của đề thi, tăng lên 1 câu so với đề thi năm 2019. Các câu hỏi phủ đều tất cả các nội dung quan trọng của chuyên đề. Dạng câu hỏi liên quan đến đồ thị xuất hiện trong đề thi là một dạng toán khá quen thuộc trong những năm gần đây, thuộc cấp độ Vận dụng. Với những câu hỏi dạng này, học sinh cần nắm vững kiến thức cơ bản, lấy dữ liệu từ đồ thị, từ đó vận dụng linh hoạt vào các kiến thức đã được học để giải quyết yêu cầu của bài toán.

Câu vận dụng cao trong đề thi thuộc phần dao động cơ là một câu hỏi về con lắc đơn dao động trong điện trường. Vẫn là một dạng toán rất quen thuộc, xuất hiện rất nhiều trong các đề thi Trung học Phổ thông quốc gia, sẽ không còn là một câu hỏi khó nếu học sinh đã nắm vững kiến thức về con lắc đơn và tính chất dao động của con lắc trong điện trường.

Chuyên đề Sóng cơ có 6 câu chiếm 15% tổng số câu hỏi của đề thi, tăng lên 1 câu so với đề thi năm 2019. Các câu hỏi phủ đều tất cả các nội dung quan trọng của chuyên đề. Dễ nhận thấy câu hỏi vận dụng cao trong chuyên đề sóng cơ vẫn rơi vào dạng bài về giao thoa sóng. Đây là một dạng toán không còn mới mẻ trong những năm gần đây, tuy nhiên để phân tích đúng hiện tượng và tìm ra phương pháp giải cho bài toán thì ngoài việc chắc kiến thức, học sinh cần có tư duy nhạy bén, linh hoạt và sử dụng tốt các công cụ toán học mới có thể xử lý được câu hỏi này trong thời gian làm bài.

Chuyên đề Điện xoay chiều có 9 câu chiếm 22,5 % tổng số câu hỏi của đề thi, tăng lên 1 câu so với đề thi năm 2019. Các câu hỏi phủ đều tất cả các nội dung quan trọng của chuyên đề.

Điện xoay chiều là một chuyên đề có dung lượng kiến thức lớn nhất trong chương trình Vật lý12, chiếm tổng số câu hỏi nhiều nhất trong tất cả các đề thi, số câu hỏi khó và cực khó cũng chiếm tỉ lệ lớn hơn so với các chuyên đề khác. Các câu hỏi ở các cấp độ nhận biết, thông hiểu và vận dụng là những câu hỏi quen thuộc và đã xuất hiện tương đối nhiều trong các đề thi các năm trước đó, vì vậy học sinh nắm vững kiến thức cơ bản và chăm chỉ luyện tập hoàn toàn có thể hoàn thành tốt những câu hỏi này.

Điểm nhấn của đề thi lần này là một câu hỏi có lồng nội dung về thực hành đo điện dung của tụ điện, câu hỏi thuộc cấp độ Vận dụng, nếu học sinh nắm vững kiến thức về mạch điện xoay chiều thì hoàn toàn có thể dễ dàng lấy điểm trọn vẹn ở câu hỏi này. Câu khó và cực khó trong chuyên đề vẫn chủ yếu rơi vào dạng bài Mạch RLC có các thông số thay đổi (R, hoặc L hoặc C hoặc f thay đổi), dạng bài liên quan đến đồ thị .... Đây là những câu hỏi thể hiện tính phân loại của đề thi.

Chuyên đề Dao động và sóng điện từ có 3 câu chiếm 7,5 % tổng số câu hỏi của đề thi. Chuyên đề không có câu hỏi khó, chủ yếu là kiến thức lýthuyết và bài tập có nhiều sự tương đồng với kiến thức trong chuyên đề dao động cơ học, sóng cơ. Do đó nếu nắm vững và liên kết được kiến thức thì học sinh có thể nhanh chóng xử lýcác dạng bài tập trong chuyên đề này một cách dễ dàng.

Chuyên đề Sóng ánh sáng có 5 câu chiếm 12,5% tổng số câu hỏi của đề thi. Sự thay đổi lớn nhất trong chuyên đề Sóng ánh sáng ở đề thi lần này so với đề thi các năm trước đấy là các câu hỏi thuộc cấp độ vận dụng và vận dụng cao đã được tinh giản. Học sinh cần nắm vững kiến thức cơ bản trong sách giáo khoa là có thể lấy điểm tối đa ở chuyên đề này.

Chuyên đề Lượng ánh sáng có 3 câu chiếm 7,5% tổng số câu hỏi của đề thi, giảm 1 câu so với đề thi năm 2019. C huyên đề không có câu hỏi khó, chủ yếu là kiến thức lýthuyết. Các dạng bài tập trong chuyên đề không nhiều và tương đối đơn giản, tập trung chủ yếu vào định luật quang điện thứ nhất, thuyết lượng tử ánh sáng và các tiên đề Bo. Do đó, học sinh nắm vững kiến thức sách giáo khoa hoàn toàn có thể lấy điểm tuyệt đối ở chuyên đề này.

Chuyên đề hạt nhân nguyên tử, có 3 câu chiếm 7,5 % tổng số câu hỏi của đề thi, giảm 2 câu so với đề thi năm 2019.

Theo đúng tinh thần công văn tinh giản của Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố ngày 31/3, nội dung được hướng dẫn tinh giản đều không có trong đề thi. Cụ thể như các nội dung về phản ứng phân hạch, nhiệt hạch đều không xuất hiện, các dạng bài tập khó về phóng xạ và phản ứng hạt nhân cũng không xuất hiện trong đề thi này.

Phần nội dung thuộc chương trình Vật lý lớp 11 có 4 câu chiếm 10 % tổng số câu hỏi của đề thi. Đây là năm thứ ba, đề thi Trung học Phổ thông quốc gia đưa chương trình Vật lý11 vào đề thi. So với đề thi năm 2019, số câu hỏi thuộc chương trình Vật lý11 không thay đổi.

Ở đề thi minh họa lần này câu hỏi thuộc 4 chuyên đề: Điện tích-Điện trường, Dòng điện không đổi, Từ trường và Mắt, Các dụng cụ quang. Dễ nhận thấy qua đề thi 3 năm đều không có câu hỏi thuộc chuyên đề Dòng điện trong các môi trường. Nội dung kiến thức 11 được đưa vào đề tương đối nhẹ nhàng, các câu hỏi chủ yếu tập trung ở các cấp độ: Thông hiểu và vận dụng thấp, học sinh chỉ cần nắm vững các công thức cơ bản và vận dụng tính toán một cách linh hoạt là có thể xử lýgọn gàng các câu hỏi thuộc chuyên đề này.

Theo giáo viên Vật lý tại Hệ thống Giáo dục Hocmai, nội dung đề thi đáp ứng chương trình Vật lý Trung học phổ thông theo chuẩn kiến thức, kỹ năng, đảm bảo kiến thức giao nhau giữa chương trình chuẩn và chương trình nâng cao. Kiến thức trải đều cho toàn chương trình, giữa các chương và các bài học.

Trong đề thi minh họa 2020, nội dung chủ yếu tập trung vào chương trình học kì 1 của Vật lý12 với số lượng câu hỏi chiếm 55% tổng số câu hỏi của đề thi. Tỉ lệ câu hỏi thuộc chương trình Vật lý11 là 10% tổng số câu hỏi của đề thi chủ yếu ở các cấp độ thông hiểu và vận dụng, kiến thức độc lập với chương trình lớp 12, không có câu hỏi nào tích hợp kiến thức hai lớp.

Các câu hỏi Vận dụng cao vẫn rơi vào các chuyên đề lớn của chương trình học kì 1 Vật lý 12. Nội dung chương trình học kì 2 của Vật lý 12 không có câu hỏi khó, chủ yếu thuộc cấp độ nhận biết và thông hiểu.

(Nguồn: Hệ thống giáo dục Hocmai)