Đề tham khảo THPTQG 2020 môn Ngữ Văn

- Phần Làm văn (7,0 điểm) với câu viết đoạn văn nghị luận xã hội (2,0 điểm) và câu nghị luận văn học (5,0 điểm)

Nội dung đề thi

Về phần đọc hiểu, không có sự thay đổi trong quy tắc sử dụng ngữ liệu và thứ tự cấp độ nhận thức: Nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao.

Phần Đọc hiểu trong đề thi tham khảo THPTQG năm 2020 sử dụng ngữ liệu nằm ngoài sách giáo khoa, gồm một đoạn trích dẫn cho trước và 4 câu hỏi. Để trả lời được 4 câu hỏi này, học sinh phải nắm chắc kiến thức về Tiếng Việt, đọc hiểu nội dung và suy ngẫm, đánh giá. Đặc biệt ở câu 3, câu 4, để bài làm mới hay, hiểu đúng vấn đề mà đoạn văn truyền tải, người làm bài phải hiểu sâu sắc đoạn văn, câu trích dẫn. 

- Câu 1 nằm ở cấp độ nhận biết hỏi về phương thức biểu đạt của đoạn trích. Đây là câu hỏi dễ, lặp lại ở đề thi THPTQG năm 2017.

- Câu 2 nằm ở cấp độ thông hiểu, hỏi về nội dung của ngữ liệu, cụ thể là những thái độ của anh hùng trước những khó khăn, nghịch cảnh theo quan niệm của tác giả. Học sinh không cần phải suy luận, mở rộng hay nâng cao vấn đề, chỉ cần bám sát vào câu lệnh và nội dung ngữ liệu để làm.

- Câu 3 có mức độ nhận thức là vận dụng, hỏi về nội dung của ngữ liệu đọc hiểu: "Anh/Chị hiểu như thế nào về câu: Anh hùng không phải là mẫu người "hoàn hảo" vì chẳng có ai hoàn hảo?". Để làm được câu hỏi này, học sinh phải biết phân tích, đối chiếu và so sánh "mẫu người hoàn hảo" và "chẳng có ai hoàn hảo".

- Câu 4 có mức độ vận dụng cao. Câu hỏi yêu cầu học sinh trình bày suy nghĩ cá nhân về một thông điệp được truyền tải từ đoạn trích. Câu hỏi này, các em có thể tự do trình bày quan điểm, ý kiến cá nhân.

Phần làm văn tiếp tục duy trì cấu trúc một câu đoạn văn nghị luận xã hội và một câu nghị luận văn học. Cụ thể như sau:

- Câu viết đoạn văn nghị luận xã hội giữ nguyên nguyên tắc ra đề truyền thống, yêu cầu học sinh viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về một vấn đề được rút ra từ ngữ liệu ở phần Đọc hiểu.

Tuy nhiên, vấn đề diễn đạt trong câu lệnh của đề chưa thể hiện rõ nội dung yêu cầu viết một đoạn văn nghị luận 200 chữ. Bởi theo đề thi và đáp án môn Ngữ văn các năm 2017 và 2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, câu viết đoạn văn nghị luận xã hội chỉ yêu cầu học sinh trình bày suy nghĩ cá nhân về một mặt (khía cạnh) của vấn đề. Còn ở đề thi này, câu hỏi vẫn mang tính khái quát chung, học sinh sẽ gặp khó khăn trong quá trình triển khai hệ thống ý nghị luận.

Theo tổ chuyên môn Ngữ văn, Hệ thống giáo dục Hocmai, nội dung của câu hỏi phù hợp với yêu cầu nghị luận cho một bài văn hơn là một đoạn văn. 

Đối với câu nghị luận văn học, nội dung câu hỏi nằm ở phần kiến thức chương trình học kì 2 lớp 12, không ra ngoài nội dung tinh giản của Bộ Giáo dục và Đào tạo, có mức độ phù hợp giống với câu nghị luận văn học trong đề thi chính thức năm 2019.

Nội dung câu nghị luận văn học chỉ yêu cầu học sinh cảm nhận nhân vật Mị trong đêm mùa xuân ở Hồng Ngài. Tuy nhiên, với cách ra ngữ liệu này, học sinh sẽ băn khoăn khi câu lệnh là "đêm mùa xuân ở Hồng Ngài" , không phải là "diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân", do đó, các em sẽ khó khăn khi xác định luận điểm và triển khai hệ thống lập luận.

Như vậy, để giải quyết câu hỏi này, học sinh nên xác định đây là phần kiểm tra kiến thức về sức sống tiềm tàng của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân, từ những tác nhân làm thức tỉnh tâm hồn đến toàn bộ diễn biến tâm lí của nhân vật.

Nhận định chung

Theo tổ chuyên môn Ngữ văn, Hệ thống giáo dục Hocmai, so với đề thi chính thức năm 2019, đề thi tham khảo không có sự thay đổi nào về cấu trúc đề thi mà chỉ có sự thay đổi trong việc ra câu hỏi và nội dung của từng câu hỏi. Đề đảm bảo kiến thức cơ bản và không có kiến thức trong nội dung tinh giản Bộ mới công bố ngày 31/3/2020.

Yêu cầu của đề thi không khó, vừa sức với các em, học sinh trung bình không khó để đạt mức điểm 5 - 6; học sinh khá đạt 7 - 8. Tuy nhiên để đạt mức điểm 9-10, đòi hỏi học sinh phải phát huy được tư duy phản biện, trình bày vấn đề nghị luận sắc bén, thể hiện quan điểm cá nhân mang tính sáng tạo.

Nguồn: Hệ thống giáo dục HOCMAI