Đề nghị luật hóa quỹ hỗ trợ thành lập tổ an ninh trật tự cơ sở

Sáng 24/6, Quốc hội thảo luận dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Theo tờ trình của Chính phủ, toàn quốc hiện có khoảng 300.000 người hoạt động trong lực lượng an ninh ở cơ sở, trong đó có 66.700 bảo vệ dân phố, 70.800 công an xã bán chuyên trách và hơn 161.000 đội trưởng, đội phó đội dân phòng.

Khi dự luật được thông qua, các chức danh đang hoạt động sẽ được giữ nguyên trạng và kiện toàn thống nhất thành Tổ bảo vệ an ninh, trật tự. Để bảo đảm hoạt động của lực lượng này, mỗi địa phương cần 2-2,5 tỷ đồng một tháng, tương đương 20-30 tỷ một năm, không làm tăng chi ngân sách nhà nước.

Dự luật không quy định mỗi tổ có bao nhiêu thành viên và giao UBND cấp xã quyết, giao HĐND cấp tỉnh quyết định mức chi phù hợp với điều kiện của địa phương.

Đại biểu Trần Văn Tuấn (Phó đoàn Bắc Giang) cho rằng nội dung này không thực sự khả thi, nhất là với địa phương chưa tự cân đối được ngân sách. Ông đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu theo hướng kinh phí hoạt động và trang thiết bị của lực lượng do ngân sách nhà nước bảo đảm một phần.

Về nguồn tài chính huy động hợp pháp khác, ông Tuấn kiến nghị quy định cụ thể gồm những nguồn nào, được quản lý, sử dụng ra sao và cần luật hóa quỹ hỗ trợ thành lập tổ an ninh trật tự ở cơ sở do các xã tự huy động, quản lý và sử dụng.

Việc chi bồi dưỡng cho các thành viên sẽ lấy từ nguồn này, giúp thúc đẩy xã hội hóa trong huy động nguồn lực đảm bảo an ninh trật tự ở cơ sở. "Quy định này sẽ giúp thành viên tổ an ninh nêu cao tinh thần trách nhiệm khi biết rằng chế độ chính sách mà mình được hưởng là do tổ chức, cá nhân trong cộng đồng đóng góp", ông nói.

Không đồng tình với nội dung này, đại biểu Phạm Văn Hòa (Phó chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Đồng Tháp) phân tích cả nước có gần 103.600 thôn, bản, ấp, khóm, tổ dân phố, tương ứng hơn 103.600 tổ an ninh cơ sở. "Việc này sẽ rất khó tính tổng biên chế và kinh phí hoạt động", ông Hòa nói.

Ông lấy ví dụ mỗi tổ có 5 thành viên, tổng số sẽ là 518.000 người tham gia bảo vệ an ninh cơ sở. Mức bồi dưỡng cho mỗi thành viên bằng hệ số một mức lương cơ sở, cùng khoản hỗ trợ khác thì mỗi người hưởng khoảng 2 triệu đồng một tháng. Như vậy, tổng mức chi cho lực lượng này ở cả nước là 1.000 tỷ đồng mỗi tháng.

Bên cạnh đó, ông Hòa cũng chỉ ra bất cập khi chỉ công an xã bán chuyên được phụ cấp theo hệ số một và phụ cấp khác với tổng khoảng 3 triệu đồng một tháng, còn tổ phó và tổ viên không nhận được mức như vậy. Một số địa phương khó khăn có thể chỉ được vài trăm nghìn đồng. "Tổ trưởng, tổ phó chỉ nhận phụ cấp lúc làm nhiệm vụ chứ không có phụ cấp thường xuyên, nhưng mức phụ cấp rất thấp, đủ để ăn trong ngày làm nhiệm vụ", ông Hòa phản ánh.

Ông đề nghị Quốc hội, cơ quan soạn thảo nghiên cứu thận trọng, cân nhắc có nên thông qua Luật này hay không nếu "làm tăng chi ngân sách, tăng biên chế và tổ chức bộ máy, không công bằng với lực lượng khác cùng tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc".

Phó chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đỗ Thị Lan cũng băn khoăn việc tổ chức lại lực lượng này có làm tăng biên chế, tăng chi ngân sách Nhà nước hay không. Dự luật quy định rất nhiều chế độ, chính sách cụ thể mà để thực hiện, cần nguồn lực tương đối lớn, phải có cơ chế tài chính cụ thể mới đảm bảo tính khả thi, trong khi việc đánh giá về nguồn lực chưa đầy đủ.

Điều 16 dự thảo cũng nêu kinh phí bảo đảm hoạt động và trang bị cơ sở vật chất của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở do ngân sách địa phương bảo đảm theo phân cấp ngân sách hiện hành và các nguồn tài chính huy động hợp pháp khác.

"Chúng ta đang so sánh với lực lượng hiện có, còn khi sắp xếp lực lượng mới, chế độ chính sách phát sinh là rất nhiều", bà Lan nói và đề nghị đánh giá tác động toàn diện về nguồn lực thực hiện, quy định rõ ràng hơn về mức chi ngân sách và có dự toán chi tiết mức chi sau kiện toàn.

Dự kiến, dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp 6, cuối năm 2023.

Sơn Hà