 |
|
Dạy con tiết kiệm để chúng biết quý trọng đồng tiền. Ảnh: Fotosearch.com. |
Thực tế, khi con bắt đầu biết xài tiền, các bậc cha mẹ thường đứng trước hai chọn lựa: hoặc không, hoặc cho rồi lo ngại không biết con mình dùng tiền đó có hợp lý hay không? Điều băn khoăn thứ hai là: Nên dạy con biết xài tiền từ độ tuổi nào? Câu trả lời từ các chuyên gia tài chính là ngay khi chúng biết cầm những đồng tiền đầu tiên trong đời.
Chị Thúy Anh, làm nghề buôn bán tự do, có con học lớp 7, kể: Chị cho con 3.000 đồng mỗi ngày, cháu ăn sáng hết 2.000 đồng và uống nước 1.000 đồng. Còn một cô ca sĩ lại cho biết, cô không muốn đứa con học cấp 1 tiêu xài phung phí nên mỗi ngày chỉ cho... 50.000 đồng để tiêu vặt.
Đối với băn khoăn nên cho trẻ bao nhiêu tiền thì vừa, các chuyên gia cho rằng, vấn đề không nằm ở chỗ cho trẻ bao nhiêu tiền, mà là dạy dỗ và theo dõi xem trẻ sử dụng số tiền đó như thế nào.
Trong một khảo sát, với câu hỏi "bạn cho con bao nhiêu tiền mỗi ngày", có 70% phụ huynh nói họ cho con 2.000-5.000 đồng/ngày đối với học sinh cấp 1; 5.000-10.000 đồng/ngày đối với học sinh cấp 2-3.
Nhiều bậc phụ huynh cùng chia sẻ quan điểm: Thời gian trẻ chưa biết đến tiền bạc, chưa biết tiêu tiền kéo dài càng lâu càng tốt; bởi đa số trẻ đều rất ham chơi nên nếu có nhiều tiền, chúng sẽ chi phung phí vào những thú vui vô bổ. Tuy nhiên, trẻ biết xài tiền sớm hay muộn không hẳn là sẽ biết chi tiêu hợp lý khi trưởng thành.
Không đứa trẻ nào bẩm sinh đã biết xài tiền
Một cuộc thống kê về độ tuổi của người tiêu dùng cho thấy, phần lớn thanh thiếu niên rất thích tiêu xài và có rất nhiều lý do để tiêu xài. Vậy nên, dạy con biết dùng tiền đúng cách là nhiệm vụ của cha mẹ, đó cũng chính là nền tảng giáo dục gia đình.
Đa số trẻ hay đòi hỏi cha mẹ cho chúng những gì chúng cần, chúng thích, và cha mẹ vì thương con nên càng có khả năng đáp ứng thì càng chiều. Hiện nay, xu hướng nuông chiều con cái thái quá ngày càng phát triển.
Không chỉ các gia đình giàu có mới chiều con, ngay cả các bậc cha mẹ có thu nhập thấp cũng đua nhau đáp ứng đòi hỏi của con cái theo cách riêng. Họ không ý thức được rằng: có nhiều tiền nhưng không được dạy dỗ cách tiêu xài hợp lý, trẻ sẽ chỉ biết phung phí, không biết quý trọng đồng tiền.
Tiêu xài quen tay, khi không có tiền, trẻ dễ sinh tật trộm cắp, con đường này dẫn đến phạm tội không quá xa. E ngại điều này, nhiều cha mẹ ra sức "bảo vệ" con bằng cách không cho con tiền tiêu hoặc ngăn cấm chúng không được xài tiền.
Ngược lại, nhiều phụ huynh lại đáp ứng một cách quá dễ dãi nhu cầu của con cái, làm trẻ dễ ỷ lại, tạo thói quen thụ hưởng một chiều. Thiếu trách nhiệm với bản thân, trẻ cũng sẽ không có trách nhiệm với người khác.
Điều quan trọng là dạy trẻ biết làm chủ bản thân, không đua đòi, có ý thức sử dụng đồng tiền, biết cân đối hài hòa cuộc sống; biết khả năng của cha mẹ và của mình đến mức nào và tự bằng lòng.
Một đứa trẻ biết việc kiếm được tiền khổ cực ra sao, và nhất là biết để dành hay tiêu xài một cách khôn ngoan, mai sau sẽ dễ thành công trong cuộc sống, trên thương trường hay trong việc quản lý tài chính trong chính gia đình.
Anh Xuân Trình và chị Thanh Chi, nhân viên công ty cấp nước Sài Gòn Sawaco, cho biết: Suốt 5 năm cấp 1, con họ không hề biết xài tiền, cũng không đòi hỏi vì mọi nhu cầu đều được cha mẹ đáp ứng tại nhà. "Cháu ăn sáng ở nhà và mang theo nước uống đến lớp. Lên cấp 2, chúng tôi mới cho cháu ít tiền dằn túi nhưng cháu thường trả lại", chị Thanh Chi nói.
Ông Lê Tự Hỷ và bà Đinh Thị Quý Hương, cha mẹ của tài năng toán học Lê Tự Quốc Thắng, hiện là giáo sư giảng dạy tại Viện Công nghệ Georgia, Mỹ, từng bộc bạch: Mỗi khi con học giỏi, ông bà đều có phần thưởng. Tuy nhiên, với khả năng hạn chế của một gia đình mà cả hai vợ chồng đều là giáo viên, ông bà rất cân nhắc, làm sao phần thưởng ấy sẽ mang lại lợi ích về lâu dài cho chúng, chứ không phải chỉ là niềm vui và thỏa mãn trước mắt.
Theo ông bà, sách vở hoặc máy tính là phần thưởng vừa đem lại niềm vui, vừa khuyến khích con cái tìm tòi, khám phá và ngày càng học giỏi.
Cha mẹ là tấm gương
Nhiều bậc cha mẹ trách con đua đòi nhưng quên rằng bản thân mình cũng mua sắm này nọ cốt để khoe khoang với bè bạn, hàng xóm hơn là do nhu cầu. Những đồng tiền cha mẹ dễ dàng kiếm được thường khiến con cái cũng dễ dãi trong cách tiêu xài. Nếu cha mẹ có nhiều tiền để tiêu, con cái cũng có nhiều nơi để tiêu tiền.
Thực tế cho thấy những đứa trẻ thích quậy phá, tiêu xài phóng túng, bạt mạng... thường xuất thân từ những gia đình khá giả hoặc "con ông cháu cha". Sự nuông chiều quá mức hay nghiêm khắc thái quá trong việc dạy con ứng xử với đồng tiền đều bất lợi.
Đến một độ tuổi nào đó, trẻ cần được hiểu rằng, đồng tiền để mua những thú vui riêng của chúng phải được đổi bằng những giọt mồ hôi. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ để dành tiền thưởng, tiền lì xì, sinh nhật... để chúng tự mua sắm những thứ thật cần thiết và thống nhất là ba mẹ chỉ chu cấp các khoản học phí, sách vở, ăn uống mỗi ngày.
Nhiều phụ huynh tin rằng cách giáo dục hữu hiệu để trẻ tự quyết định những vấn đề phải đối diện khi chúng trưởng thành là công khai cho trẻ biết khả năng tài chính và nguồn thu nhập của gia đình. Cho trẻ biết tiền điện, nước, điện thoại, chi phí sinh hoạt, học phí... cũng là cách giáo dục trẻ chi tiêu hợp lý.
(Theo Sài Gòn Giải Phóng)