Trĩ là bệnh lý của vùng hậu môn trực tràng, phổ biến và gặp ở mọi lứa tuổi. Hơn 50% số người mắc bệnh có độ tuổi từ 30 trở lên. Vì xấu hổ, nên ít người chịu đi khám, chỉ đến khi xuất hiện biến chứng gây đau đớn, khó chịu cho sinh hoạt thì mới đến bệnh viện. Vì thế, thời gian điều trị phải kéo dài.
![]() |
Điều trị trĩ với thảo dược. |
Ngày nay, người ta hiểu rõ hơn bản chất của bệnh trĩ nhờ những công trình nghiên cứu về sự phân bố mạch máu của vùng hậu môn trực tràng. Ống hậu môn là nơi có nhiều mạch máu tạo thành các búi trĩ nằm ở dưới lớp niêm mạc. Các búi này có chức năng của một cái nệm, giữ vai trò khép kín hậu môn. Có thể hiểu, trĩ là trạng thái giãn tĩnh mạch quá mức vùng hậu môn.
Hai loại trĩ chính là trĩ nội và ngoại. Khi các búi trĩ nội và ngoại kết hợp với nhau gọi là trĩ hỗn hợp. Trường hợp trĩ hỗn hợp hay trĩ nội lâu ngày hợp với trĩ ngoại kéo theo niêm mạc sa xuống và xuất hiện các búi trĩ phụ tạo thành vòng tròn trĩ còn gọi là trĩ vòng
Hiện nay chưa xác định chính xác nguyên nhân, nhưng có một vài yếu tố được coi như nguồn gốc phát sinh bệnh trĩ như: tư thế làm việc đứng quá lâu, rối loạn nhu động ruột (táo bón, ỉa chảy, mót rặn), bệnh có tính chất gia đình, có những bệnh phối hợp như tăng áp lực tĩnh mạch trĩ, bệnh đường sinh dục, tiết niệu, hoặc những thay đổi nội tiết theo chu kỳ sinh dục của phụ nữ như mang thai, sinh đẻ hoặc trước chu kỳ kinh nguyệt
Triệu chứng bệnh trĩ:
- Chảy máu: lúc đầu, máu chảy rất kín đáo, tình cờ, bệnh nhân phát hiện khi nhìn vào giấy vệ sinh sau khi đi cầu hoặc thấy vài tia máu nhỏ dính vào thỏi phân rắn. Về sau, mỗi khi đi cầu, bệnh nhân phải rặn nhiều do táo bón, máu chảy thành giọt hay thành tia. Muộn hơn nữa, cứ mỗi lần đi cầu, đi đứng nhiều hoặc ngồi xỗm thì máu lại chảy. Nhiều khi máu chảy rất nhiều khiến bệnh nhân phải vào cấp cứu. Máu từ búi trĩ chảy ra đông lại trong lòng trực tràng có thể gây đi cầu ra máu cục.
- Sa trĩ: đây cũng là triệu chứng thường gặp. Tùy theo mức độ trĩ sa, mà bệnh nhân có các biểu hiện lâm sàng khác nhau. Nếu trĩ sa độ 1,2 thì ko gây phiền hà nhiều. Nếu trĩ sa độ 3, bệnh nhân rất khó chịu khi đi cầu, đi đứng nhiều, làm việc nặng. nếu trĩ sa đến độ 4, bệnh nhân thường xuyên khó chịu.
- Các triệu chứng khác: búi trĩ có thể không đau, hay bệnh nhân chỉ thấy cồm cộm, vương vướng nhưng cũng có thể gây đau thực sự và thường xảy ra khi:
- Tắc mạch, sa trĩ nghẹt, nứt kẽ hậu môn
- Bệnh nhân có cổ áp xe đi kèm, nằm ngay dưới lớp niệm mạc hay nằn trong hố ngồi - trực tràng… gây đau. Bệnh nhân có chảy dịch nhầy ở hậu môn và thường kèm theo sa trĩ nặng, có khi là triệu chứng của bệnh lý khác như viêm trực tràng, u trực tràng… Ngoài ra, bệnh nhân bị ngứa hậu môn và quanh hậu môn do viêm da bởi các chất dịch nhầy.
Ngoài ra, những người có nguy cơ cao (thường xuyên tiếp xúc với các nguyên nhân gây bệnh) phải thường xuyên chú ý đến các triệu chứng mới xuất hiện của bệnh để có biện pháp phòng và điều trị bệnh trĩ kịp thời. Bởi vì, bệnh trĩ càng nặng, thời gian điều trị càng lâu, nhiều biến chứng, phương pháp điều trị phức tạp và dễ tái phát.
Để tránh mắc chứng bệnh “khó nói” này, bạn nên uống một ly nước vào buổi sáng, tập thói quen hàng ngày đều đặn đi đại tiện vào một giờ nhất định, tập thể dục vừa phải, đầy đủ, thư giãn cơ bụng (yoga) hoặc tập cho cơ bụng mạnh hơn: tập thể dục bụng cho thon người, đi bộ, bơi lội. Về ăn uống, nên ăn đủ chất xơ như trái cây, rau củ, uống nhiều nước; nên giảm dùng đồ cay nóng như rượu bia, cà phê, các thức ăn gây táo bón.
Với những triệu chứng như bạn đã mô tả thì chưa khẳng định được chắc chắn có phải bệnh trĩ hay không (ngoài bệnh trĩ còn có những bệnh khác cũng gây ngứa hậu môn, đi cầu khó). Tuy nhiên, có thể nghĩ đến trường hợp nứt kẽ hậu môn. Để khắc phục tình trạng này, bạn nên ngâm hậu môn bằng nước muối ấm khoảng 10 phút mỗi ngày một lần (tốt nhất là sau khi đi cầu), sau đi cầu nên vệ sinh bằng nước sạch, tránh dùng xà phòng hoặc giấy vệ sinh.
Bạn nên được khám xét cụ thể chuyên khoa hậu môn trực tràng để có chẩn đoán chính xác. Nếu xác định bệnh trĩ rồi thì có rất nhiều phương pháp điều trị khác nhau tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh, từ điều trị nội khoa, ngoại khoa hay y học cổ truyền, thuốc nam... Chúc bạn nhanh chóng khỏi bệnh!
Báo điện tử VnExpress cùng nhãn hàng An Trĩ Vương (Dược phẩm Vinh Gia) phối hợp tổ chức chuyên mục “Cẩm nang Bệnh trĩ”. Tại đây, độc giả có thể chia sẻ kinh nghiệm, các câu hỏi về bệnh trĩ. Độc giả gửi chia sẻ kinh nghiệm hoặc câu hỏi dành cho bác sĩ chuyên môn tại suckhoe@vnexpress.net. Gọi (04) 39 960 886 hoặc (04) 39 959 969 để được tư vấn - giải đáp miễn phí những vấn đề liên quan đến bệnh trĩ, táo bón. Chi tiết tại: http://www.duocphamvinhgia.vn |
Dược sĩ Lê Phương