Báo cáo cho biết tỷ lệ tăng dân số toàn cầu 0,9% trong năm 2024 đã chậm lại so với năm 2023. Trước đó, dân số toàn cầu tăng trung bình 75 triệu người mỗi năm. Dự kiến trong tháng 1/2025, mỗi giây thế giới có 4,2 ca sinh và 2 ca tử vong.
Tại Mỹ, dân số tăng 2,6 triệu người trong năm 2024, đạt 341 triệu người vào đầu năm 2025. Trung bình mỗi 9 giây có một ca sinh, mỗi 9,4 giây có một ca tử vong, và cứ 23,2 giây có một người nhập cư gia nhập lực lượng lao động. Nhờ sự kết hợp giữa sinh, tử và di cư, dân số Mỹ tăng thêm một người sau mỗi 21,2 giây. Từ năm 2020 đến nay, dân số Mỹ tăng gần 9,7 triệu người, tương đương 2,9%.
Người đi bộ ở thủ đô Tokyo, Nhật Bản, ngày 1/10/2022. Ảnh: AFP
Tỷ lệ sinh thấp kỷ lục tại Việt Nam
Bộ Y tế Việt Nam dự báo tỷ lệ sinh năm 2024 đạt 1,91 con/phụ nữ, mức thấp nhất lịch sử, trái ngược xu hướng sinh nhiều vào các năm đẹp như năm Rồng. Trong hai thập kỷ qua, mức sinh thấp tập trung ở đô thị, dao động 1,7-1,8 con/phụ nữ. Riêng năm 2024, mức sinh tại thành thị giảm còn 1,67 con/phụ nữ, trong khi khu vực nông thôn đạt 2,08 con/phụ nữ.
Tình trạng giảm tỷ lệ sinh tại Việt Nam tương tự nhiều quốc gia châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc, nơi các chính phủ đang nỗ lực giải quyết bài toán dân số già.
Nhật Bản và Hàn Quốc đối mặt dân số già hóa
Tại Nhật Bản, số trẻ sơ sinh năm 2024 ước tính giảm xuống 690.000, lần đầu dưới mốc 700.000 kể từ năm 1899. Từ tháng 1 đến tháng 10/2024, nước này ghi nhận hơn 603.000 trẻ được sinh ra, giảm 4,9% so với cùng kỳ năm ngoái.
Hàn Quốc chính thức bước vào thời kỳ siêu già hóa dân số, khi số người trên 65 tuổi chiếm hơn 20% tổng dân số 51 triệu người vào cuối năm 2024. Tỷ lệ người cao tuổi tại Hàn Quốc tăng nhanh từ cuối thập niên 1980, trong khi tỷ lệ sinh giảm mạnh. Nếu xu hướng này tiếp diễn, người cao tuổi sẽ chiếm 25,3% dân số vào năm 2030 và 40,1% vào năm 2050.
Trung Quốc nỗ lực nâng tỷ lệ sinh
Dân số trên 60 tuổi tại Trung Quốc đạt gần 297 triệu người trong năm 2023, chiếm 21,1% tổng dân số, trong đó nhóm trên 65 tuổi là 216,76 triệu người, tương đương 15,4%.
Tháng 10/2023, Trung Quốc triển khai khảo sát toàn quốc, tập trung vào khu vực nông thôn và thị trấn nhỏ, nhằm tìm hiểu nguyên nhân người dân ngại sinh con. Quốc vụ viện Trung Quốc cũng công bố loạt biện pháp khuyến khích sinh nở, bao gồm mở rộng bảo hiểm sinh con cho lao động nhập cư.
Theo Liên Hợp Quốc, tỷ lệ sinh tại nhiều quốc gia giảm do bất ổn kinh tế, bất ổn chính trị, khả năng tiếp cận giáo dục và thị trường lao động của phụ nữ. Hạn chế về nhập cư ở những nơi như châu Âu và tuổi thọ trung bình giảm tạm thời do đại dịch Covid-19 cũng góp phần vào tình trạng này.
Thục Linh (Theo AP, Newsweek)