Gia đình ông Bùi Tấn Nam chuyển về sống tại số 148/104 Nguyễn Lâm (phường 3, quận Bình Thạnh) hơn 20 năm. Do quy hoạch khu vực bị treo, căn nhà hơn 30 m2 của ông Nam nhiều năm qua không được xây mới, trần gác chỉ lợp tôn, đóng ván ở tạm, nắng nóng, mưa dột. Nhà vệ sinh xuống cấp, đường thoát hỏng gây hôi thối, ông phải nhiều lần lên quận trình bày mới được cải tạo.
"Sống ở đây nhiều năm, chúng tôi không làm được giấy tờ nhà đất và nhập hộ khẩu, phải xin giấy tạm trú, thiệt thòi quyền lợi", ông Nam nói. Năm ngoái, khi thực hiện chủ trương bỏ sổ hộ khẩu và KT3, ông phải chuyển sang xin giấy xác nhận tạm trú. Tuy nhiên giấy tờ nhà đất không có, không xác định được chỗ ở, ông lên xuống công an ba lần, cán bộ xuống tận nơi xác nhận chỗ mới cấp giấy cho gia đình, mỗi người một tờ.
Ông Nguyễn Xuân Phong đứng bên dãy cạnh ngôi nhà xuống cấp, gần chục năm không thể xây dựng, sửa chữa do chồng lấn ranh dự án, chiều 21/4. Ảnh: Đình Văn
Cách đó vài bước chân, căn hộ của ông Nguyễn Xuân Phong còn không được chính quyền cấp số nhà. Để hai con được đi học, anh xin được tạm trú vào gia đình người quen gần đó. Do không số nhà nên khi mua hàng, nhận đồ, thư từ gia đình phải gửi nhờ một địa chỉ khác.
Vướng mắc về ranh dự án khiến đường xá ở khu vực nhiều năm không được nâng cấp. Khi mưa, nhiều chỗ ngập sâu hơn một mét, thành điểm đọng nước. Người dân nêu ý kiến ở các buổi tiếp xúc cử tri, gửi đơn cầu cứu nhiều nơi. Năm 2017, UBND quận Bình Thạnh thông báo các hộ dân chuẩn bị giấy tờ làm thủ tục cấp quyền sử dụng đất, nhưng đến nay chưa thực hiện.
Hơn 50 hộ dân hẻm 106-148 đường Nguyễn Lâm (quận Bình Thạnh) bị treo nhiều quyền lợi như trên do nằm trong "phần tranh chấp" hai dự án. Năm 1994, khu đất rộng hơn 4.100 m2 (chiếm 2% dự án) của các hộ dân được thành phố phê duyệt làm khu dân cư Rạch Miễu của quận Phú Nhuận, chủ đầu tư là Công ty cổ phần kỹ thuật xây dựng Phú Nhuận. Tuy nhiên, cũng diện tích đất này năm 1997, thành phố lại giao Công ty cổ phần tư vấn đầu tư và phát triển đô thị làm khu dân cư Miếu Nổi (quận Bình Thạnh).
Khu dân cư chồng lấn gồm những căn nhà cấp 4 (góc dưới) của hai quận Bình Thạnh và Phú Nhuận, lọt thỏm giữa các toà nhà cao tầng, chung cư, trường học. Ảnh: Đình Văn
Điều này làm phát sinh chồng lấn ranh quy hoạch hai dự án liền kề thuộc hai quận. Để giải quyết, UBND TP HCM đã chấp thuận phương án hoán đổi sử dụng đất của hai dự án. Cụ thể, trước quý 4 năm 1997, chủ đầu tư Miếu Nổi phải bồi thường, giải phóng xong mặt bằng khu vực này và bàn giao cho chủ đầu tư Rạch Miễu. Đổi lại, công ty này sẽ được chủ đầu tư dự án Rạch Miễu trả phần đất tương ứng. Tuy nhiên, việc hoán đổi không thành.
Để tháo gỡ, năm 2010 thành phố giao quận Bình Thạnh phối hợp Phú Nhuận làm việc với hai chủ đầu tư, song không thống nhất được phương án giải quyết. Cuối năm 2015, UBND TP HCM quyết định giảm diện tích thu hồi và giao đất dự án khu dân cư Miếu Nổi đối với phần diện tích mà chủ đầu tư chưa thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng, hiện ở vị trí 50 hộ dân đang ở.
Tuy nhiên, chủ đầu tư dự án khu dân cư Miếu Nổi không đồng ý với quyết định nói trên của thành phố. Lý do, trong tổng diện tích chồng lấn, đơn vị này đã bồi thường, giải phóng được một phần và đã bàn giao cho chủ đầu tư dự án khu dân cư Rạch Miễu. Vì vậy, họ yêu cầu được trả lại tiền của phần đất đã bàn giao theo đúng giá thị trường.
Bức tường của một hộ dân bị nứt gãy do sụp lún nền nhà nhưng không thể xin giấy phép sửa chữa vì vướng quy hoạch, chiều 21/4 Ảnh: Đình Văn
Đại diện Sở Quy hoạch Kiến trúc TP HCM cho biết theo đúng quy hoạch phần đất hơn 4.100 m2 trên địa bàn quận Bình Thạnh là một phần của Trường THCS Cầu Kiệu và đường giao thông nội bộ thuộc dự án khu dân cư Rạch Miễu (quận Phú Nhuận). Đến nay, ngôi trường đã được xây dựng trên phần đất đã thu hồi dù không đúng diện tích ban đầu. Như vậy, người dân ở đây không phải vướng quy hoạch mà do quyết định thu hồi, giao đất của thành phố đã không được các chủ đầu tư thực hiện.
Theo Sở Quy hoạch Kiến trúc, thành phố cần sớm giải quyết cho người dân, ngoài ra cần phải xem xét trách nhiệm của chủ đầu tư vì để dự án kéo dài quá lâu. Ngoài ra, cơ quan chức năng cần sớm xác định dự án có tiếp tục hay không. Trường hợp dừng, UBND thành phố phải điều chỉnh quyết định thu hồi và giao đất. Từ đó Sở Quy hoạch Kiến trúc mới có căn cứ điều chỉnh quy hoạch và địa phương có thể làm thủ tục cấp quyền sử dụng đất.
Về phía địa phương, UBND quận Bình Thạnh nhiều lần kiến nghị thành phố xem xét đưa phần diện tích dự án khu dân cư Rạch Miễu thuộc phường 3 của quận ra khỏi ranh thu hồi, giao đất, ranh quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 của dự án. Từ năm 2019, UBND TP HCM đã đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp các đơn vị liên quan tham mưu, đề xuất hướng giải quyết. Tuy nhiên, đến nay quy hoạch chưa được điều chỉnh gỡ khó cho người dân.
Lê Tuyết