Những dân thường, được cứu thoát khỏi vùng chiến sự giữa quân đội chính phủ và phiến quân khủng bố Hồi giáo cực đoan Maute thân Nhà nước Hồi giáo, đang ngồi trả lời phỏng vấn tại thành phố Marawi, Philippines hôm 13/6. Ảnh: Reuters
Vào rạng sáng ngày 13/4, một nhóm 10 người bao gồm sĩ quan cảnh sát và thường dân lao như bay qua khu vực quận trung tâm ở thành phố Marawi, đảo Mindanao, miền nam Philippines với hy vọng có thể toàn mạng đến bờ tây sông Agus đang nằm dưới sự kiểm soát của quân đội chính phủ, Reuters đưa tin.
"Chúng tôi phải ẩn nấp nhiều lần để tránh những tay súng bắn tỉa", sĩ quan Lumna Lidasan vừa nói vừa chỉ lên bản đồ tuyến đường trải dài qua 7 khu nhà trong thành phố mà họ đã băng qua thành công.
Khi bóng dáng cây cầu hiện ra phía trước mặt, ông Lidasan có thể nhìn thấy quân đội chính phủ đang đợi họ ở phía bên kia. Không còn đường lui, chỉ có một lựa chọn là phải tiếp tục tiến lên, cả nhóm cúi thấp người và chạy hết tốc lực qua cầu dù biết rằng trên những toàn nhà cao tầng, các tay súng phiến quân đang dõi theo họ. Quãng đường 25 mét dài như vô tận.
"Chúng tôi không nghĩ đến an nguy của bản thân mà chỉ nghĩ đến những dân thường vô tội," người sĩ quân 44 tuổi, mắt đỏ hoe, kể lại chuỗi ngày ông cùng đồng đội cố gắng bảo vệ và đưa 5 người công nhân ra khỏi vùng nguy hiểm.
"Chúng tôi phải bò, trườn bởi các tay súng bắn tỉa nã đạn không ngừng. Tôi bị các mảnh xi-măng găm vào người. Suýt chút nữa thì bị trúng đạn nếu không may mắn có những đồng tiền xu trong chiếc túi tôi đeo ở thắt lưng", Mateo Velasquez, 33 tuổi, đến giờ vẫn chưa hoàn hồn, cho biết trong nhóm có một người bị bắn vào chân.
Nhóm 10 người đàn ông đã mắc kẹt trong thành phố kể từ khi chiến sự nổ ra. Họ ăn mỳ tôm sống và đồ hộp để sống sót suốt hơn ba tuần. Mỗi lần đi ra ngoài kiếm nước uống là một lần mạo hiểm với tính mạng. Mãi cho đến khi phiến quân khủng bố đạp cửa xông vào ngôi nhà họ đang trú ẩn thì cả nhóm không còn lựa chọn nào khác ngoài chạy thoát thân qua cửa sau và cứ thế cắm đầu lao về hướng bờ sông.
Gần như toàn bộ cư dân ở thành phố 200.000 người này đã đi sơ tán sau khi nhóm Hồi giáo cực đoan Maute thân Nhà nước Hồi giáo (IS) bất ngờ tấn công và đánh chiếm nhiều vị trí trong thành phố vào chiều 23/5. Quân đội chính phủ ước tính khoảng 300-600 dân thường vẫn còn mắc kẹt trong vùng chiến sự.
Những tay súng của lực lượng khủng bố hỗn hợp giữa nhóm Hồi giáo cực đoan Maute và Abu Sayyaf, được trang bị súng phóng lựu, vũ khí sát thương có tầm bắn xa và cùng sự hỗ trợ của các tay súng bắn tỉa lành nghề, đã chống trả quyết liệt những đợt tấn công của quân đội chính phủ.
Ông Carlito Galvez, đứng đầu bộ chỉ huy quân sự tây Mindanao, xác nhận phiến quân Maute thân IS hiện kiểm soát 20% thành phố Marawi, bao gồm các khu dân cư như Marinaut, Lulut, Mapandi và quận thương mại Bongolo.
Những dân thường bị bỏ lại đang sống trong cảnh không điện, nước và lương thực. Chính trị gia địa phương Zia Alonto Adiong cho biết có gia đình vì đói quá mà "ăn cả chăn đắp".
"Họ chẳng có sự lựa chọn nào, một là ở trong nhà chờ chết, hai là chết khi cố gắng qua cầu (để sang bờ phía tây)", ông Adiong nói người dân tìm mọi cách để thoát khỏi vùng chiến sự, liều mạng qua cầu bất chấp sự rình rập của những tay súng bắn tỉa hoặc bơi qua sông để đến được vùng an toàn.
"Người Hồi giáo bảo vệ những công nhân theo đạo Thiên chúa bằng cách cho họ mượn khăn trùm đầu hijab để cải trang", theo bác sĩ Gioia Ancheta, người đã chữa trị cho những dân thường may mắn thoát khỏi vùng giao tranh ác liệt.
Tướng Eduardo Ano cho biết các phần tử cực đoan đã lên kế hoạch thiêu rụi Marawi để chứng minh sức mạnh của tổ chức Nhà nước Hồi giáo IS, đồng thời, các nhóm khủng bố định thực hiện một cuộc tàn sát dân thường theo đạo Thiên Chúa ở thành phố Iligan gần đó nhằm ăn mừng tháng lễ ăn chay Ramadan.
Kể từ những năm 1970, các phần tử ly khai ở miền nam Philippines đã giết hơn 120.000 người. Một số nhóm Hồi giáo chính đã ký hiệp định hòa bình với chính phủ, cam kết từ bỏ việc ly khai để được quyền tự trị. Nhưng riêng nhóm Maute, Abu Sayyaf và vài nhóm cực đoan khác không muốn thương lượng với chính phủ và liên kết với IS để tăng cường lực lượng.
An Hồng