Sống kế bên nhà máy HVS, ông Đinh Văn Tiến (61 tuổi, thôn Mỹ Giang) cho biết: “Hơn hai ngày nay gió bấc thổi qua nhà máy HVS, đưa bụi vào thẳng khu dân cư làm nước sinh hoạt nổi váng đen từng lớp”.
Vừa nói ông Tiến vừa chỉ xô nước mới chứa khoảng 3 tiếng đồng hồ lóng lánh từng váng bụi đen, hạt li ti nổi trên mặt nước. Không chỉ nước sinh hoạt, váng bụi đen còn bám vằn vện trên nền nhà, cây cối.
 |
|
Ông Tiến quệt tay vào tường và đưa lên: đầy bụi nix. Ảnh: Tường Vi |
Quệt tay vào tường, một lớp đen sì, dính dính của dầu bám trên tay. "Phủi bình thường không ra mà phải dùng xà phòng mới được. Đó là đặc trưng của hạt bụi nix từ nhà máy đóng tàu Hyundai mà tôi rất quen. Hít cái này vào phổi sao mà không bệnh cho được.”, ông Tiến nói.
Một người dân khác, anh Huỳnh Bá Vương cũng bức xúc: “Dân thôn Mỹ Giang đây toàn phải mua nước lọc để ăn uống thôi, chứ bụi kiểu này không ai dám dùng nước giếng hết”. Ông Lê Lột thì cho hay: “Chiều 10/3 một ông nước ngoài và 3 người khác xuống đây kiểm tra, lại bảo là bụi đường. Nghĩ mà tức, bụi hạt nix đen bám đầy cả nhà, mỗi lần xả quần áo cặn đen lắng đầy mà bảo là bụi đường”.
Trưởng thôn Ninh Yển, ông Lê Minh Đến khẳng định: “Chúng tôi không biết là nhà máy Hyundai Vinashin phun nix vào ban ngày hay đêm nhưng chắc chắn có phun vì hồ nước nổi váng bụi đen gần đây”.
 |
|
Nền nhà người dân ở thôn Mỹ Giang ngày nào cũng bám dính đầy bụi nix. Ảnh: Tường Vi |
Trao đổi với VnExpress.net, ông Vũ Minh Phú, Phó giám đốc Công ty HVS thừa nhận: "Trong mấy ngày qua nhà máy có sử dụng hạt nix để sửa chữa tàu. Tuy nhiên đây là số hạt nix còn lại trong đợt trước, không phải từ 20.000 tấn vừa nhập khẩu".
Đầu năm 2010, Nhà máy tàu biển Hyundai Vinashin nhập 20.000 tấn hạt nix, đủ dùng cho hai năm. Tuy nhiên năm 2007, vì liên quan đến vấn đề xử lý môi trường nên tỉnh Khánh Hòa đã yêu cầu HVS dừng sử dụng hạt nix, đầu tư chuyển sang đóng mới tàu biển, khi nào có phương án tối ưu xử lý chất thải nix mới cho phép tái nhập. Trong khi đó HVS đang ôm gần 1 triệu tấn hạt nix chất thải tích tụ trong vòng 10 năm qua, chờ xử lý.
Song cuối năm 2009, nhà máy xử lý chất thải nix được khởi công, có thể giải quyết hết số hạt tồn kho nên HVS xin phép nhập 20.000 tấn hạt nix mới.
Giải thích việc cấp phép cho HVS nhập thêm lượng lớn hạt nix, đầu năm nay, ông Nguyễn Chiến Thắng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa giải thích: Hạt nix không độc nên không bị cấm hay hạn chế. "Theo tôi, điều quan trọng không phải nhập hay không mà là giám sát chặt chẽ việc sử dụng hạt nix như thế nào để vừa tạo điều kiện cho phát triển kinh tế xã hội lại vừa bảo vệ được môi trường", trả lời báo chí hồi đầu năm ông Thắng nói.
 |
|
Tàu Atlantic Star từ Hàn Quốc nhập hạt nix ở cảng HVS ngày 29/12/2009. Ảnh: Tường Vi |
Để giải quyết vụ việc, Bộ Tài nguyên môi trường đã yêu cầu Hyundai Vinashin không được sử dụng 20.000 tấn hạt nix mới nhập cho đến khi xử lý hiệu quả hơn 800.000 tấn nix thải đang lưu kho. Bộ yêu cầu HVS thực hiện nghiêm túc tất cả biện pháp bảo vệ môi trường khác như cam kết trước đây. Đồng thời đề nghị tỉnh Khánh Hòa tăng cường chỉ đạo cơ quan chuyên môn giám sát việc thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường của HVS trong giai đoạn từ nay đến khi xử lý xong số lượng nix thải.
|
Hạt nix là chất thải trong quá trình luyện đồng (nên còn gọi là xỉ đồng), được thu gom phân loại, tinh chế thành dạng hạt đen, có cạnh sắc và cứng. Hạt nix dùng làm sạch vỏ tàu - một trong những công đoạn sửa chữa tàu thuyền. Hạt nix thải ra sau khi sử dụng bao gồm cả bụi nix từ nguyên liệu, bụi sơn, các loại gỉ sét kim loại, dầu mỡ... là chất thải nguy hại nằm trong danh mục A (mã số A1010). Kết quả phân tích của Viện Nghiên cứu - thử nghiệm Hàn Quốc và của Quatest 3 (cơ quan kiểm định của VN), cho thấy hàm lượng chì trong hạt nix của HVS sử dụng (chiếm 0,15%) cao gấp 3,75 lần so với hàm lượng chì trong hạt nix của Singapore (0,04%). Lượng chì này có khả năng tích lũy lâu dài trong cơ thể con người, là kim loại nặng có độc tính đối với não và có thể gây chết người nếu bị nhiễm độc nặng. Ngày 21/11/1999, Bộ Tài nguyên và Môi trường chấp thuận cho HVS sử dụng hạt nix nhưng yêu cầu phải có biện pháp xử lý khí thải, dùng phương pháp đốt mảnh vụn sơn bằng lò chuyên dụng để xử lý chất thải, đảm bảo đạt tiêu chuẩn môi trường Việt Nam như cam kết của HVS. Năm 2006, kết quả kiểm tra của Bộ Tài nguyên và môi trường kết luận: “HVS không thực hiện xử lý triệt để ô nhiễm môi trường do hạt nix thải, gây ô nhiễm môi trường đất khu vực xung quanh bãi thải nix”. Năm 2007, HVS dừng nhập hạt nix. Theo Quyết định 64/2003 Chính phủ, HVS phải hoàn thành việc xử lý nix thải trong thời hạn 2003-2006. Sau đó được gia hạn đến cuối năm 2010. |
Tường Vi